Migdałek gardłowy zwykle pojawia się po 5. miesiącu życia. Rośnie do 2. roku życia, największy staje się pomiędzy 7. a 10. rokiem życia dziecka i najczęściej zanika u młodzieży w wieku 15 lat. Z kolei migdałek językowy i pasma boczne w gardle znikają po 40. roku życia.

Migdałki – rodzaje i funkcje

Istnieją trzy rodzaje migdałków:

• migdałki podniebienne - jest to skupiona tkanka limfatyczna wchodząca w skład tzw. pierścienia gardłowego Waldeyera;
  
• migdałek językowy, który składa się z zespołu mieszków znajdujących się na nasadzie języka;
  
• migdałek gardłowy, zwany też trzecim migdałem; jest najbardziej rozwinięty u dzieci.
  

Migdałki są zbudowane z tkanki limfatycznej, która ma swój udział w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Oprócz tego odpowiadają za identyfikację antygenów wirusów i bakterii. Po ich rozpoznaniu migdałki wytwarzają przeciwciała, które zwalczają obce ciała wywołujące infekcję. W trakcie tego procesu w organizmie powstają komórki pamięci immunologicznej, które przy ponownym kontakcie z tym samym wirusem lub bakterią, szybciej zniszczą te mikroorganizmy. Tego typu wspomaganie odporności jest niezwykle ważne u dzieci, które nie mają w pełni rozwiniętego systemu odpornościowego. Migdałki zanikają w wieku dojrzewania. 

Migdałek gardłowy (trzeci) zwykle znika całkowicie, dlatego ból trzeciego migdałka dotyka zwykle tylko dzieci i młodzieży. Dorośli mają kłopoty z migdałkami znajdującymi się w gardle za tzw. łukami podniebiennymi. Najczęściej, kiedy dotknięte są stanem zapalnym, zanikają. Chore migdałki nie są w stanie spełnić funkcji obronnej, a niekiedy stają się źródłem zakażeń. Powodują choroby gardła, a zaniedbanie leczenia tych schorzeń może prowadzić nawet do powikłań w obrębie narządów: serca, stawów bądź nerek.

Ból migdałka prawego i ból migdałka po lewej stronie – co mogą oznaczać?

Migdałki podniebienne mają budowę szczelinowatą. W szczeliny łatwo mogą wniknąć resztki pokarmu, komórki bakterii, złuszczający się nabłonek bądź limfocyty. Powstaje wtedy tzw. czop retencyjny, w którym z łatwością mogą się rozmnażać wirusy i bakterie. To z kolei może prowadzić do powstania anginy bądź przewlekłego zapalenia migdałków podniebiennych. Angina wiąże się z bólem migdałka prawego, lewego bądź obu jednocześnie. Może promieniować do jednego lub dwojga uszu. Pacjenci zwykle określają te dolegliwości jako ból gardła, który utrudnia nawet przełykanie śliny. Dodatkowo pojawiają się bóle głowy, dreszcze i powiększają się węzły chłonne. Objawom towarzyszy też gorączka, która często przekracza nawet 38,5 stopnia Celsjusza. Są to symptomy wywołane przez bakterie. 

W ostrej postaci choroby migdałki są zaczerwienione i rozpulchnione, czasem pokryte nalotem. Migdałki są wtedy zaczerwienione, pokryte nalotem białawym i rozpulchnione. Po kilku dniach nalot zmienia swoją barwę na brudnoszarą. Angina dotyka głównie mężczyzn, którzy nie dbają o higienę jamy ustnej. Oprócz bolesności pojawia się też uczucie guli w gardle, nieprzyjemny zapach z ust oraz złe samopoczucie. Przy przewlekłym zapaleniu migdałków zwykle występuje niezbyt nasilony ból gardła, który przypomina obecność ciała obcego. Towarzyszą im bóle szyi i kłopoty z przełykaniem, a także nieprzyjemny smak i zapach pojawiające się w ustach. Choroba jest związana z nawracającymi zapaleniami migdałków.

Leczenie chorób przebiegających z bólem migdałków

Każdy objaw ze strony migdałków, w tym ich ból, powinien być skonsultowany z lekarzem. Anginę zwykle leczy się antybiotykami. Niegdyś była to penicylina, a leczenie trwało około 10 dni. Badania wykazały jednak, że antybiotyki w przebiegu zakażeń wirusowych gardła nie są konieczne. Obecnie obok penicyliny lekarze zalecają cefalosporynę I generacji bądź makrolidy. Antybiotyki makrolidowe są zapisywane pacjentom uczulonym na penicylinę i cefalosporynę. Dodatkowo stosuje się aerozole znieczulające oraz tabletki do ssania i leki przeciwbólowe. 

Z kolei w leczeniu przewlekłego zapalenia migdałków używa się metod zachowawczych, takich jak: pędzlowanie, płukanie oraz oczyszczanie. Skutecznym sposobem na pozbycie się choroby jest również tonsillektomia, czyli usunięcie migdałków podniebiennych. Wskazania do wykonania zabiegu (oprócz przewlekłego zapalenia migdałków) to nawracające, a także nawracające ropnie okołomigdałkowe. Do wycięcia migdałków kwalifikują się też osoby, u których występuje nieprzyjemny zapach z ust spowodowany istnieniem czopów migdałkowych, podejrzenie guza migdałka bądź choroby odogniskowe (związane z zakażeniem istniejącym w organizmie).