Przewlekły nieżyt nosa to schorzenie niezwykle uciążliwe, które może utrudniać normalne funkcjonowanie. Dokucza ono zwłaszcza osobom cierpiącym na zaburzenia krążenia, alergie, cukrzycę, choroby wątroby i nerek, dzieciom i osobom starszym. Przewlekły katar może wystąpić w każdym wieku i zawsze jest wskazaniem do wizyty u laryngologa. Leczenie zależy od przyczyn dolegliwości i obejmuje farmakoterapię lub zabiegi chirurgiczne.

Objawy przewlekłego kataru

Przewlekły katar objawia się wypływającą śluzową, wodnistą lub śluzowo-ropną wydzieliną z nosa. Zalegająca wydzielina i towarzyszący jej obrzęk błon śluzowych powoduje uczucie zatkania nosa i zmniejsza jego drożność. Szczególnie męczącym objawem są napady kichania z obfitą wodnistą wydzieliną. Może pojawić się także brzydki zapach wydzieliny z nosa, strupy oraz utrata powonienia.

Zobacz także: Zielony katar – przyczyny i leczenie

Rodzaje przewlekłego kataru i jego przyczyny

Przewlekły katar u dziecka najczęściej jest efektem częstych infekcji wirusowych i bakteryjnych, na które młody organizm nie jest jeszcze uodporniony. Często towarzyszy mu przewlekły kaszel, który u dziecka spowodowany jest wydzieliną spływającą po tylnej ścianie gardła. Przewlekły katar może wystąpić już u niemowlęcia, jednak bez względu na wiek dziecka, zawsze trzeba zgłosić się do lekarza, który określi przyczynę infekcji. Najczęstszymi przyczynami przewlekłego kataru są niedobory odporności, ale zdarza się, że częste infekcje wynikają z wad anatomicznych, np. skrzywionej przegrody nosowej. Zbyt częste infekcje doprowadzają do zakażenia zatok oraz do przewlekłego stanu zapalnego zatok objawiającego się przewlekłym katarem.

Zobacz także: Jak leczyć katar u niemowlaka - przyczyny i objawy uporczywej dolegliwości

Przewlekły katar może być także spowodowany alergią. Alergiczny katar można stwierdzić po wykonaniu odpowiednich testów alergicznych oraz oznaczeniu alergenów. Jednak najczęściej występującym schorzeniem jest naczynioruchowy przewlekły katar. Na przypadłość tą cierpi aż 30% chorych. Jego przyczyną jest nadreaktywność błony śluzowej nosa. Objawy mogą pojawić się w wyniku zmian temperatury, działania intensywnych zapachów, zanieczyszczenia powietrza, a także nadmiernie suchego, gorącego lub zimnego powietrza. Napad kataru może wywołać także zmiana pozycji ciała – zatkanie nosa dokucza zwłaszcza w pozycji leżącej. Schorzenie może być spowodowane nagromadzeniem komórek zapalnych w błonie śluzowej, uszkodzeniem nabłonka, zmianami przewodnictwa nerwowego lub nadwrażliwością receptorów.

Przewlekły kaszel i katar u dorosłych lub u dzieci może być również wynikiem pogrubienia błony śluzowej nosa. Przyczyną objawów są wówczas narośle i polipy, które wymagają usunięcia podczas zabiegu chirurgicznego. Przewlekły katar i kaszel u osób starszych może być efektem zaburzeń błony śluzowej nosa, która staje się zbyć cienka, aby spełnić swoje zadania. U kobiet w wieku przekwitania przewlekły katar na tle zanikowym nazywany jest ozeną.

Przewlekły katar a nowotwór

Przewlekły nieżyt nosa może być spowodowany nowotworem. Jednym z najczęstszych jest rak nosogardła, który wywołuje jednostronny długotrwały katar. Wraz z rozwojem nowotworu może pojawić się obturacja tylnych nozdrzy i krwawy wyciek z nosa, zaburzenia słyszenia, szumy uszne, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, a nawet szczękościsk. W diagnostyce wykorzystywana jest tomografia komputerowa z kontrastem, USG szyi oraz PET.

Zobacz także: Fiberoskopia – jak wygląda badanie nosogardła, krtani, tchawicy i oskrzeli? Jakie są jego zalety?

Przewlekły katar – leczenie

Leczenie przewlekłego nieżytu nosa zależy od przyczyn dolegliwości:

• katar będący efektem częstych infekcji – przy niedoborach odporności stosuje się leki stymulujące układ immunologiczny, a przy wadach anatomicznych konieczny jest zabieg chirurgiczny (na przykład korekcja krzywej przegrody nosowej),
  
• naczynioruchowy przewlekły katar – najczęściej stosowane są leki zawierające pseudoefedrynę wraz z lekami antyhistaminowymi, a także glikokortykosteroidy donosowe. Dobre efekty dają także leki antyhistaminowe podawane miejscowo oraz preparaty łączące leki antycholinergiczne i leki sympatykomimetyczne lub kapsaicynę. Ponadto podaje się preparaty srebra, a w przypadku braku efektów leczenia stosowane są metody zabiegowe, np. biostymulacja laserowa lub kriochirurgia,
  
• katar alergiczny – leczenie alergicznego przewlekłego kataru u dziecka lub u osoby dorosłej polega na podawaniu leków antyhistaminowych lub glikokortykosteroidów donosowych. Przy silnej alergii zalecane jest odczulanie,
  
• katar przerostowy – leczenie obejmuje zabiegi usunięcia zmian przerostowych błony śluzowej nosa,
  
• katar będący efektem nowotworu – leczenie obejmuje radioterapię i chemioterapię, a przy dużej masie guza konieczne jest chirurgiczne usunięcie zmian. Zaawansowane guzy wymagają intensywnej chemioterapii,
  
• ozena – zanikanie błony śluzowej nosa i wynikający z tego katar leczony jest wyłącznie objawowo.