Poronienia nawykowe wymagają podjęcia odpowiedniej diagnostyki w celu wykrycia powodów powtarzania się tych sytuacji. Przyczyny obejmują zaburzenia genetyczne i immunologiczne, a także wady anatomiczne dróg rodnych.

Czym są poronienia nawykowe?

Niestety, nie każda ciąża kończy się sukcesem, czyli urodzeniem zdrowego, szczęśliwego dziecka. U niektórych kobiet dochodzi do samoistnego przerwania ciąży jeszcze przed 22 tygodniem, co określa się mianem poronienia. Powtarzające się, następujące po sobie straty ciąży (trzy lub więcej) to tzw. poronienia nawykowe, inaczej poronienia nawracające. Szacuje się, że zdarzają się one u około 1% par starających się o dziecko. Stwierdzenie występowania poronień nawykowych skłania do podjęcia przez lekarza szczegółowej diagnostyki.

Przyczyny poronień nawykowych

Ryzyko poronień wzrasta wraz z wiekiem matki oraz z liczbą wcześniejszych incydentów utraty ciąży. Szacuje się, że po 45. roku życia szansę na dotrwanie do porodu ma tylko 7% matek. Zaawansowany wiek ojca to kolejny czynnik, który zwiększa ryzyko poronienia.

Najważniejszą przyczyną poronień nawykowych jest zespół antyfosfolipidowy, czyli choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do powstania autoprzeciwciał przeciwko kompleksom białkowo-fosfolipidowym. Choroba ta objawiać się może również powstaniem zakrzepicy żylnej lub tętniczej.

Kolejną ważną przyczyną są czynniki genetyczne. Poronienia nawykowe mogą bowiem być skutkiem nosicielstwa anomalii chromosomalnej, występującej u jednego z partnerów starających się o dziecko. Inną przyczyną mogą być nieprawidłowości w materiale genetycznym zarodka.

Badania naukowe wykazały związek chorób endokrynologicznych z ryzykiem niedonoszenia ciąży. Należy tutaj wymienić przede wszystkim choroby tarczycy, zwłaszcza zespół Hashimoto. Poronienia nawykowe mogą być wywołane także przez niewłaściwie kontrolowaną cukrzycę lub zespół policystycznych jajników.

Czynniki anatomiczne, takie jak wady wrodzone macicy lub niewydolność szyjki macicy, to kolejna przyczyna poronień nawykowych. Należy wspomnieć też o chorobach układu krzepnięcia, do których należy m.in. trombofilia.

Co to jest poronienie samoistne? Dowiesz się tego z filmu:

Poronienia nawykowe – diagnostyka

W przypadku wystąpienia wielokrotnych poronień nawykowych ważne jest, by przed dalszymi staraniami o dziecko odnaleźć i leczyć ich przyczynę. Pary doświadczające tego problemu objęte są opieką specjalistycznej poradni. Badania po poronieniach nawykowych obejmują szeroki obszar – powinny być wykonywane w immunologicznych, genetycznych, hormonalnych i anatomicznych obszarach.

Wydaje się, że w diagnostyce poronień nawykowych immunologia odgrywa najważniejszą rolę. Każdej pacjentce zaleca się wykonanie badań krwi w kierunku wykrycia przeciwciał antyfosfolipidowych (antykoagulant toczniowy lub przeciwciała antykardiolipinowe).

Bardzo ważne jest wykonanie badań genetycznych. Poronienia nawykowe diagnozuje się, poddając poronione szczątki oględzinom patomorfologa (cytologia). Jeśli w materiale wykryte zostaną mutacje, kolejnym etapem jest wykonanie badania genetycznego (oznaczenie kariotypu z krwi obwodowej).

U wszystkich pacjentek, u których doszło do poronień nawykowych, wykonuje się badanie ultrasonograficzne miednicy (USG) w celu określenia prawidłowości narządów rodnych. Lekarz, podejrzewając wady anatomiczne, może zlecić badania dodatkowe: histeroskopię, laparoskopię lub trójwymiarowe USG.

Badania hormonalne oraz układu krzepnięcia wykonywane z krwi również mogą pomóc w znalezieniu przyczyny występowania poronień nawykowych. Ich wyniki powinny być skonsultowane z endokrynologiem oraz hematologiem.

Leczenie poronień nawykowych

Możliwości terapeutyczne poronień nawykowych zależą przede wszystkim od przyczyny, która doprowadziła do powstania schorzenia. Jeśli stwierdzono zespół antyfosfolipidowy, stosuje się niskie dawki kwasu acetylosalicylowego oraz heparynę. Zabiegi operacyjne korygujące wady wrodzone macicy mają obecnie wątpliwą wartość, chociaż w przypadku niewydolności szyjki macicy należy rozważyć możliwość założenia szwu okrężnego. Leczenie zaburzeń genetycznych występujących u rodziców jest już trudniejsze i wymaga konsultacji genetyka klinicznego, który zaproponuje dalsze postępowanie. W przypadku zaburzeń hormonalnych ważna jest opieka endokrynologiczna oraz próba przywrócenia równowagi organizmu poza ciążą.

Kobiety, u których nie udało się ustalić przyczyny poronień nawracających, powinny zostać objęte szczególną opieką placówki specjalizującej się w patologii wczesnej ciąży. Zwiększy to prawdopodobieństwo jej powiedzenia. W niektórych przypadkach profilaktycznie podaje się kwas acetylosalicylowy.

Bibliografia:

1. Diagnostyka i terapia w przypadku poronień nawracających w I i II trymestrze ciąży, „Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists” nr 17, s. 201.

2. Ware Branch D., Poronienia nawracające, „The New England Journal of Medicine” 2010, s. 1740-1747.