Głównym objawem pokrzywki jest bąbel pokrzywkowy, powodowany przez obrzęk skóry. Zanim się pojawi, dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych włosowatych i zwiększenia ich przepuszczalności. Sprzyja to przenikaniu do nich różnych czynników wywołujących stany zapalne. Bąble pokrzywkowe mogą mieć średnicę od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów i różowawy kolor. Towarzyszy im świąd, rozwijają się w zaledwie kilka minut i znikają najpóźniej po 24 godzinach. Pokrzywka może dotyczyć zarówno wierzchnich, jak i głębszych warstw skórnych. Pokrzywka najczęściej dotyka okolic nosa, jamy ustnej, oczu i szyi.

Zobaczcie, jak zbudowana jest skóra:

Pokrzywka – przyczyny

Pokrzywki zwykłe dzieli się na pokrzywki ostre i przewlekłe. Jeżeli przyczyną są alergeny, pokrzywkę nazywa się pokrzywką alergiczną. Mogą ją wywoływać:

• pokarmy – ryby, mleko, orzechy, jaja, niektóre owoce i jarzyny;
  
• leki – penicylina i jej pochodne, radiologiczne środki cieniujące, opioidy;
  
• alergeny powietrznopochodne – naskórek i sierść zwierząt domowych, pyłki roślin;
  
• jady owadów.
  

Oprócz tego pokrzywkę przewlekłą mogą powodować infekcje bakteryjne, dermatofitowe, drożdżakowe i pasożytnicze przewodu pokarmowego. Przyczyną mogą też być zaburzenia układu odpornościowego towarzyszące chorobom tarczycy. Czynnikiem zaostrzającym zmiany skórne jest stres i alkohol.

Około 15–20% przypadków pokrzywek przewlekłych to pokrzywka fizykalna. Jej przyczyną nie są zaburzenia układu odpornościowego, a czynniki, takie jak zimno, ucisk, wysiłek fizyczny i przegrzanie. Do pokrzywek fizykalnych należą:

• Pokrzywka z zimna – powoduje ją oziębienie skóry. To jedyny rodzaj pokrzywki fizykalnej, który zdarza się u dzieci. Może mieć postać obrzęku naczynioruchowego.
  
• Pokrzywka cieplna – powoduje ją wystawienie na wysokie temperatury.
  
• Pokrzywka opóźniona z ucisku – pokrzywka występująca głównie u dorosłych mężczyzn. Powoduje ją długotrwały ucisk, a bąble pokrzywkowe mogą wystąpić także tam, gdzie go nie było. Czasem towarzyszy mu podwyższona temperatura i ból stawów.
  
• Pokrzywka słoneczna – jej główną przyczyną jest promieniowanie UVA. Może ją spowodować nawet światło słoneczne przechodzące przez szybę.
  

Oprócz tego wyróżnia się także pokrzywki:

• Pokrzywka cholinergiczna – jej objawem są drobne grudki otoczone czerwoną obwódką. Powoduje ją wysiłek fizyczny i przegrzanie. Może jej towarzyszyć osłabienie, spadek napięcia mięśniowego, skurcz oskrzeli.
  
• Pokrzywka kontaktowa – bąble pojawiają się w miejscu kontaktu z substancją wywołującą obrzęk. Mogą to być np. żywice, składniki kosmetyków, ślina zwierząt lub niektóre tkaniny. Pokrzywka kontaktowa na dłoniach jest najczęściej wywołana przez środki spożywcze i noszenie lateksowych rękawiczek.
  
• Pokrzywka naczyniowa – powoduje ją odkładanie się kompleksów immunologicznych w ścianach naczyń. Bąble pokrzywkowe utrzymują się ponad 48 godzin w jednym miejscu. Nie są swędzące, ale może pojawić się gorączka, bóle stawów i zaburzenia pracy jelit.

Zobaczcie, dlaczego pękają nam naczynka krwionośne:

Pokrzywka, której konkretnych przyczyn nie da się wskazać, nazywana jest pokrzywką idiopatyczną.

Pokrzywka – diagnoza i leczenie

Przyczyny pokrzywki lekarz wstępnie rozpoznaje na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego. Jeżeli nie da się jej ustalić, a pokrzywka ma charakter ostry, nie wykonuje się żadnych dodatkowych badań – od razu przystępuje się do leczenia. Gdy pojawia się uzasadnione podejrzenie przyczyn pokrzywki, potwierdza się je testami prowokacyjnymi. Są to próby wywołania obrzęku, na przykład przez podawanie niewielkich ilości składników pokarmowych będących potencjalną przyczyną schorzenia.

Leczenie pokrzywki ma najczęściej charakter przyczynowy. W większości przypadków bezpośrednim czynnikiem wywołującym bąble pokrzywkowe jest histamina, dlatego głównym elementem farmakoterapii są leki przeciwhistaminowe. Najczęściej jest to loratadyna i cetyryzyna, ze względu na małe ryzyko efektów ubocznych. Ponadto przy ostrej pokrzywce, której towarzyszą nasilone zmiany skórne i obrzęk naczynioruchowy błon śluzowych dróg oddechowych, stosuje się leki kortykosteroidowe. Podaje się je także cierpiącym na pokrzywkę z ucisku. Niesteroidowe leki przeciwzapalne wykorzystuje się w leczeniu pokrzywki naczyniowej.

Pokrzywka – leczenie domowe

Skórę dotkniętą pokrzywką należy przemywać łagodnym mydłem i ciepłą wodą (nie za gorącą). Oprócz tego objawy pokrzywki łagodzą chłodne okłady i przebywanie w niższych temperaturach. Dobrze jest nosić luźne ubrania, a także unikać perfumowanych kosmetyków i kontaktu z silnymi detergentami. Jeżeli zmiany są swędzące, złagodzi je smarowanie preparatami z alantoiną.

Zobaczcie, jakie funkcje pełni skóra człowieka:

Bibliografia:

• Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2014;
  
• www.mediton.pl/library/aai_volume-3_issue-3_article-202.pdf