Zróżnicowanie plastrów odleżynowych odzwierciedla wielowymiarowość i różnorodność ran odleżynowych. Najbardziej znany produkt wspomagający leczenie zmian tego typu to plastry na odleżyny ze srebrem, jednak należy je stosować wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, stąd warto wcześniej skonsultować się ze specjalistą.

Dlaczego powstają odleżyny? Klasyfikacja odleżyn

Odleżyna to stan martwiczy obejmujący skórę i tkankę podskórną, a nawet mięśnie i kości, powstały na skutek długotrwałego ucisku miejsc, w których wyrośla kostne mają kontakt z podłożem, np. kość krzyżowa, pięty, krętarz większy. Ucisk powoduje niedokrwienie, niedotlenienie i niedożywienie tkanek. Rany odleżynowe często wiążą się z owrzodzeniem i wtórnym zakażeniem rany, których powikłania mogą być groźne dla życia. Powodują infekcje bakteryjne, w tym sepsę.

Leczenie odleżyn przewiduje wiele metod postępowania, m.in. opatrunki i plastry odleżynowe, które dobrane pod względem rozległości, głębokości i etapu gojenia się rany, przyspieszają proces leczenia.

Polecamy; Odleżyny – profilaktyka najlepszym sposobem leczenia

Wybór plastra zależy od stopnia klasyfikacji odleżyny zwykle według skali Torrance’a:

• I stopień oznacza blednące zaczerwienienia skóry;
• II stopień to stabilne rumienie z obrzękiem, uszkodzeniem naskórka, pęcherzami i bólem;
• III stopień – uszkodzenie skóry na całej grubości, której dno wypełnia żółta masa rozpadających się tkanek, brzegi są dobrze odgraniczone, a dookoła widoczne są obrzęk i rumień;
• IV stopień to uszkodzenia podskórne z dnem i brzegami wypełnionymi czarną masą martwiczą;
• V stopień – martwica zajmująca powięzie, mięśnie, stawy i kości.

Polecamy: Materac przeciwodleżynowy – jaki wybrać i dlaczego warto go używać?

Jak prawidłowo stosować plastry na odleżyny?

Leczenie odleżyn rozpoczyna się od oceny zmian. Kiedy odleżyny osiągnęły poziom martwiczy z zakażeniem, priorytetem jest oczyszczenie rany. Plastry na odleżyny ze srebrem lub inne zwykle stosowane są w leczeniu I, II i III stopnia. Wyższe stopnie zwykle kwalifikowane są do zabiegów chirurgicznych.

Jak zbudowana jest ludzka skóra? Odpowiedź znajdziesz w filmie: 

Jak działają plastry na odleżyny?

Wspieranie procesu leczenia odleżyn opatrunkami i plastrami odleżynowymi polega na zapewnieniu wilgotnego środowiska, które sprzyja wzrostowi tempa namnażania się makrofagów, czyli komórek odpowiadających za procesy naprawcze uszkodzonych tkanek, ustąpienie stanu zapalnego oraz zminimalizowanie dolegliwości bólowych związanych z odleżyną. Dodatkowe substancje biochemiczne, którymi nasączone są plastry, działają antybakteryjnie i odżywczo, ograniczając kolonizację drobnoustrojów i powstanie powikłań infekcyjnych. Ponadto plastry na odleżyny chronią ranę przed urazami mechanicznymi, ułatwiają kontrolę wysięku, utrzymują odpowiednią temperaturę rany oraz zapewniają ciągłość terapii od kilkudziesięciu godzin do kilkunastu dni.

Polecamy: Co to są odleżyny? Skala Torrance’a do klasyfikacji stopnia zaawansowania odleżyn

Rodzaje plastrów na odleżyny

Różnorodność ofert rynkowych plastrów jest duża. Najpopularniejsze są:

• plastry poliuretanowe w formie półprzepuszczalnych błon – polecane do leczenia odleżyn płaskich bez wysięku lub z niskim wskaźnikiem wysięku, a także do stosowania profilaktycznego narażonych miejsc ze względu na niskie właściwości absorbujące płyny. Plastry odleżynowe tego typu chronią mechanicznie, utrzymują wilgoć i temperaturę skóry, utrzymują się jednorazowo do 14 dni. Zalecane są głównie do odleżyn I i II stopnia;
• plastry poliuretanowe w formie gąbki o wysokich właściwościach chłonnych i antybakteryjnych, zalecane do odleżyny II i IV stopnia;
• plastry odleżynowe hydrokoloidowe, określane jako aktywne żelowe plastry na odleżyny, które rozpuszczają skrzepliny i wspierają proces tworzenia nowych naczyń włosowatych. Tego typu plastry dostępne są w formie jedno- lub dwuwarstwowej, z czego zewnętrzna warstwa chroni mechanicznie od środowiska i kontaktem z kałem czy moczem, a wewnętrzna zabezpiecza przed infekcjami oraz zapewnia cyrkulację powietrza i aktywizuje procesy gojenia. Plastry utrzymują się do 7 dni i polecane są do odleżyn z dużym wysiękiem i martwicą;
• plastry hydrofiberowe, tzw. plastry odleżynowe ze srebrem – mają wysokie właściwości absorbujące wysięki, działają antybakteryjnie; polecane są w ciężkich i zainfekowanych odleżynach lub zagrożonych infekcją;
• plastry żelowe, czyli hydrożelowe błony głęboko nawadniające i rozpuszczające tkankę martwiczą – ułatwiają oczyszczanie żółtej i czarnej martwicy. Plastry żelowe tracą wydajność po 24 godzinach;
• plastry alginianowe – polecane do pielęgnacji krwawiących odleżyn, należy wymieniać je do 12 godzin;
• dekstranomery, czyli substancje w proszku i aerozolu, które po kontakcie z wydzielinami z odleżyn zmieniają postać na żel, tworząc swoisty plaster żelowy o wysokiej chłonności wysięków. Usunięcie plastra wymaga spłukania solą fizjologiczną.