Skóra, pierwsza linia obrony organizmu przed infekcjami, jest jednocześnie jednym z pierwszych miejsc, gdzie pojawiają się wczesne oznaki choroby. U niektórych osób na różnym etapie życia może rozwinąć się narośl skórna. Wszelkie zmiany tego typu, szczególnie o nietypowym kształcie, zabarwieniu czy strukturze, bywają powodem do niepokoju.

Narośl na skórze – co to może być?

Narośl skórna może pojawić się w różnych miejscach, m.in. na głowie, szyi, twarzy, tułowiu, kończynach, a nawet pod pachą. Może być to:

• Wyprysk – choroba zapalna skóry. Wypryskowi towarzyszy swędzenie i łuszczenie się skóry. Ma postać czerwonych grudek, które zamieniają się w pęcherzyki. W przypadku nadkażenia pojawiają się zmiany ropne i wydzielina, które po zaschnięciu tworzą szarożółte strupy.
  
• Liszaj płaski – choroba zapalna skóry, która przebiega z silnym świądem. Charakterystyczne dla liszaja płaskiego są czerwone wykwity grudkowate. Najczęściej lokalizują się w dolnych partiach nóg lub na wewnętrznej stronie nadgarstków.
  
• Czyrak – infekcja skórna, zapalna krosta wypełniona ropą. Czyrak to czarna lub czerwona narośl na skórze. Jest ropnym zapaleniem okołomieszkowym, któremu towarzyszy wytworzenie się czopa martwiczego. Czyrak najpierw ma postać guzka, następnie guzka z krostą.
  
• Liszajec – bardzo zakaźna infekcja skórna, która powoduje powstawanie zasychających pęcherzy. Liszajec zazwyczaj umiejscawia się na twarzy, najczęściej w okolicy nosa bądź ust.
  
• Półpasiec – ostra wirusowa choroba zakaźna, bolesny nawrót ospy wietrznej. Chorobę wywołuje wirus Herpes virus varicella. Ma formę czerwonych narośli skórnych (pęcherzy i pęcherzyków surowiczych), które najczęściej pojawiają się na twarzy. Są bolesne i swędzące (podobnie jak w ospie wietrznej).
  
• Grzybica skóry – wywołana przez grzyby. W grzybicy pojawia się czerwona narośl (grudki), plamy, krostki, z których może wyciekać ropa (w przypadku stanu zapalnego), a skóra swędzi i łuszczy się.
  
• Brodawka – niegroźna, grudkowa zmiana skórna. Nazywana potocznie kurzajką (biała narośl na skórze). Wywołuje ją wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Brodawki mogą być różnego rodzaju:
  
• Brodawki zwykłe – najczęściej koloru skóry, o nierównej powierzchni, o wielkości kilku milimetrów. Najczęściej lokalizują się na rękach.
  
• Brodawki płaskie – mają gładką powierzchnię i lekko wypukły kształt.
  
• Brodawki stóp – lokalizują się na podeszwach stóp. Mają kolor skóry i szorstką powierzchnię. Mogą być rozsiane i głębokie lub powierzchowne, występujące w skupiskach.
  
• Brodawki przejściowe – podobne do brodawek zwykłych i brodawek płaskich. Najczęściej występują u osób z obniżoną odpornością.
  
• Brodawki płciowe (kłykciny kończyste) – przenoszone drogą płciową, mają formę i kształt ciemnych kalafiorowatych grudek.
  
• Dysplazja Lewandowsky’ego–Lutza (łac. Epidermodysplasia verruciformis) – stan przedrakowy, ma formę rozlanych na całym ciele płaskich brodawek z czerwonymi bądź brązowymi plamami.
  

Czy to rak skóry?

Narośl na skórze czerwona, brązowa lub czarna może świadczyć o procesie nowotworowym.

Rodzaje raka skóry:

• Rak podstawnokomórkowy – najczęstszy nowotwór skóry. Ma postać czerwonej narośli. Wywodzi się z warstw komórek podstawnych naskórka. Jest to nowotwór złośliwy, jednak bez tendencji do przerzutowania. Musi być leczony, żeby zapobiec jego szerzeniu się i destrukcji tkanek.
  
• Czerniak złośliwy – nowotwór złośliwy m.in. skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka. Wywodzi się z warstwy barwnikowej skóry odpowiedzialnej za powstawanie opalenizny. Dość często rozwija się na bazie pieprzyka. Narośl skórna jest wtedy czarna. Ma asymetryczne zabarwienie, nieregularny kształt i powierzchnię.
  
• Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy) – nowotwór złośliwy skóry, wywodzi się z komórek naskórka. Jest koloru czerwonego. Może mieć postać wrzodziejącą głębokie owrzodzenia o twardych brzegach) lub brodawkującą (ta postać charakteryzuje się mniejszym naciekaniem podstawy niż postać wrzodziejąca). Ma skłonność do przerzutów, dlatego tak ważne jest wczesne jego wykrycie i leczenie.
  

Łagodnym nowotworem wywodzącym się z tkanki łącznej jest włókniak, który może być miękki lub twardy. Najczęściej umiejscawia się na tułowiu, a także w nietypowych miejscach (np. na powiece, w pachwinach, pod pachą). Wyróżnia się:

• Włókniaki miękkie – mają postać wrodzoną. Przybierają formę miękkich, najczęściej wiszących narośli w kolorze skóry (lub nieco ciemniejszych). Małe narośle na skórze, czyli drobne włókniaki, mogą umiejscowić się na karku bądź szyi. Pod wpływem nacisku można je wprowadzić w głąb skóry.
  
• Włókniaki twarde – najczęściej występują pojedynczo i są mniejsze od włókniaków twardych. Są zmianami odczynowymi włóknistymi. Nie można ich wprowadzić w głąb skóry pod wpływem nacisku.
  

Jak usunąć narośl ze skóry?

Żadnych podejrzanych zmian skórnych, szczególnie w formie narośli, nie należy usuwać na własną rękę. Trzeba zgłosić się do lekarza (pierwszego kontaktu lub dermatologa) w celu ustalenia, czym jest narośl skórna i jakie stanowi zagrożenie dla zdrowia. Nie wszystkie zmiany skórne są groźne, to lekarz powinien jednak ocenić, czy dana narośl jest bezpieczna i powinna zostać usunięta.

Kontakt z lekarzem jest konieczny, jeśli z naroślą na skórze związane są inne objawy, np. uporczywe swędzenie, wyciekanie ropy czy płynu surowiczego, a zmiana pojawiła się nagle. Wybór metody leczenia zależy od przypuszczalnego rozpoznania. Ponieważ tylko metody chirurgiczne pozwalają na wykonanie badania histopatologicznego i wykluczenia nowotworu.

Bibliografia:

1. Jacek Fronczak (red.), Domowa encyklopedia zdrowia, Reader’s Digest, Warszawa 2007.

2. Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL, Warszawa 2010.