Nadmiar witaminy C zazwyczaj nie jest szkodliwy dla zdrowia. Witamina C rozpuszcza się w wodzie, co oznacza, że jest wydalana wraz z nim. Nadmiar witaminy C objawiać się może m.in. występowaniem biegunki.

Czym jest dla organizmu witamina C?

Witamina C, inaczej kwas askorbinowy, zaliczana jest do silnych przeciwutleniaczy. Organizm człowieka nie jest w stanie sam wytworzyć tego antyoksydantu. W związku z tym istnieje potrzeba jego dostarczania z zewnątrz. Nadmiar witaminy C rzadko daje skutki uboczne, ponieważ na ogół obserwuje się jej niedobór. Suplementacja witaminą C jest zatem niezbędna, ponieważ pełni ona kluczowe funkcje w wielu procesach, m.in. uszczelnia naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu, reguluje pobudzanie leukocytów do walki z drobnoustrojami, przyspiesza gojenie się ran, pobudza wydzielanie kolagenu, hamuje krwawienie z dziąseł, a także spowalnia procesy starzenia się skóry. Dziennie spożycie witaminy C określa się na poziomie 70–90 mg.

Nadal powszechny jest mit mówiący o tym, że witamina C jest niezbędna podczas przeziębienia. Dlatego w okresie jesienno-zimowym jest nieodłącznym kompanem prawie każdego Polaka. Nie jest to do końca prawda. Badania przeprowadzone w 2007 r. wykazały, że przyjmowanie witaminy C nie zawsze skraca czas infekcji i łagodzi objawy przeziębienia. U dzieci działa jednak nieco lepiej niż u dorosłych.

Witamina C wspiera układ odpornościowy poprzez zwiększenie ruchliwości komórek układu immunologicznego NK (natural killers) oraz limfocytów T i B. Komórki te mają zdolność niszczenia patogenów.

Zobaczcie, jaka jest skuteczność działania witamin C na filmie poniżej:

Skutki nadmiaru witaminy C w organizmie człowieka

Nadmiar witaminy C daje skutki najczęściej mało dolegliwe. Spożywanie ilości większej niż 1000 mg może wiązać się z problemami natury gastrycznej. Po pierwsze nadmiar witaminy C wywołuje biegunkę, szczególnie gdy jednorazowo przyjmie się zbyt dużą ilość. Po drugie może powodować lekki dyskomfort i ból brzucha. Czasami nadmiar witaminy C skutkuje wysypką na skórze.

Ważne jest, aby nie przyjmować witaminy C przy poważnej niewydolności nerek. Pomimo że zbyt duża jej ilość wydalana jest z moczem, to badania kliniczne dowiodły, iż przewlekłe przyjmowanie witaminy C w dawce większej niż 1000 mg może zakończyć się powstawaniem kamieni nerkowych. Dzieje się tak, ponieważ w drogach moczowych witamina C przekształca się w kwas szczawiowy, który wytrąca się wraz z wapniem w postaci kamieni. U osób, które cierpią na anemię sierpowatą, wysokie stężenia witaminy C mogą wywołać ostry kryzys komórek sierpowatych (sytuacja kiedy czerwone krwinki są zniekształcone i przez to blokują naczynia krwionośne).

Komu potrzebna jest witamina C?

Niektóre rośliny i zwierzęta (psy i koty) mogą same syntetyzować witaminę C. Niestety ludzie nie mają takiej umiejętności. Zapotrzebowanie na znany antyoksydant różni się w zależności od kraju i klimatu. Jednakże istnieje grupa osób, które potrzebują jej szczególnie dużo (około 20–40 mg więcej niż osoby bez wskazań): palacze, alkoholicy, diabetycy, osoby otyłe oraz z nadciśnieniem tętniczym, prowadzące stresujący tryb życia, kobiety w ciąży i stosujące antykoncepcję hormonalną. Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C mają również ludzie, którzy uprawiają sport lub często trenują, cierpią z powodu grypy żołądkowej lub zatrucia.

Czym grozi niedobór witaminy C?

Niedobory kwasu askorbinowego powodują przede wszystkim szkorbut, czyli gnilec. Choroba ta występuje dzisiaj bardzo rzadko. W przeszłości była to choroba marynarzy (szacuje się, że we flocie brytyjskiej na szkorbut zmarło około miliona marynarzy) oraz więźniów np. zesłanych na Sybir. Objawiała się krwawieniem z dziąseł, patologicznymi złamaniami, osłabieniem całego organizmu, wypadaniem włosów oraz bólem kości i stawów.

Witamina C w żywności

Witaminy C jest najwięcej w produktach roślinnych. Oczywiście jej dokładne stężenie uzależnione jest od rodzaju uprawy, gruntów i pielęgnacji. Co ciekawe, ilość witaminy C w owocach i warzywach może różnić się ze względu na pochodzenie uprawy. Dowiedziono, że banany, które rosną w Pakistanie, są wyjątkowo bogate w kwas askorbinowy, a te ze Stanów Zjednoczonych już niekoniecznie. Wbrew powszechnej opinii, cytryny nie są owocami, które zawierają najwięcej witaminy C. Szczególnie dużo można jej znaleźć z kolei w rokitniku, zielu pokrzywy, szczypiorku oraz lebiodce pospolitej. Bogate w witaminę C są papryka, kalarepa i brukselka oraz owoce dzikiej róży i czarnej porzeczki.

Bibliografia:

1. Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie. Katarzyna Janda, Magdalena Kasprzak, Jolanta Wolska. Pom J Life Sci 2015, 61, 4, 419–425.