Systematyczne wykonywanie morfologii krwi (przynajmniej raz na rok) zaleca się wszystkim pacjentom, nawet tym, którzy nie uskarżają się na żadne dolegliwości. Jest to podstawowe badanie diagnostyczne, które polega na jakościowej i ilościowej ocenie składników krwi, czyli: erytrocytów, trombocytów, leukocytów (limfocytów, monocytów).

Morfologia krwi z rozmazem automatycznym - na czym polega to badanie?

Morfologia krwi z rozmazem automatycznym jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych, które wykonywane jest zarówno w ramach profilaktyki, jak i w rozpoznaniu chorób o różnych podłożach. Regularne badanie składników krwi pozwala na zapobieganie różnym, często bardzo groźnym, schorzeniom. Morfologia krwi z rozmazem automatycznym powinna być wykonywana na czczo - pacjent nie powinien jeść przez co najmniej osiem godzin przed badaniem. Morfologia krwi jest ilościowym i jakościowym badaniem elementów morfotycznych krwi. Polega ona na pobraniu od pacjenta próbki krwi z żyły, najczęściej przez nakłucie w zgięciu łokciowym. W morfologii krwi z rozmazem automatycznym poszczególne składniki krwi badane są za pomocą automatu. Morfologia krwi z rozmazem automatycznym jest bardzo tania - jej cena w zależności od placówki waha się od kilku do kilkunastu złotych.

Morfologia krwi z rozmazem ręcznym

Morfologię krwi z rozmazem ręcznym wykonuje się najczęściej wówczas, gdy morfologia z rozmazem automatycznym wykazała pewne nieprawidłowości, których nie sposób poprawnie zinterpretować. W takich sytuacjach na wyniku morfologii pojawia się komunikat MID, który oznacza, że automat nie może policzyć komórek krwi. Do tego badania niezbędny jest mikroskop świetlny, w którym ustawia się powiększenia impresyjne. Co istotne, morfologia krwi z rozmazem ręcznym nie służy do ustalenia liczby komórek krwi, a jedynie do potwierdzenia występowania w niej komórek nieprawidłowych, np. nowotworowych. 

Interpretacja wyników morfologii z rozmazem automatycznym

Wynik morfologii z rozmazem automatycznym wskazuje przede wszystkim na liczbę poszczególnych elementów morfotycznych krwi. Przy odbieraniu laboratoryjnego wyniku morfologii można zetknąć się z następującymi oznaczeniami:

• RBC (red blood cells) - skrót ten wskazuje na krwinki czerwone (erytrocyty), które odpowiedzialne są za transportowanie tlenu do komórek. Ich norma u dorosłych kobiet mieści się w przedziale od 4,2-5,4 mln/mm3, natomiast u mężczyzn - 4,5-5,9 mln/mm3. Ich zbyt mała liczba wskazuje na niedokrwistość, zwaną również anemią. Z kolei zbyt duża liczba erytrocytów świadczy o poliglobulii.
  
• WBC (white blood cells) - skrót ten oznacza krwinki białe (leukocyty), które pełnią funkcję obronną dla organizmu. Ich norma w organizmie człowieka wynosi od 4,500 do 10 000/mm3. Ich zbyt mała liczba wskazuje na leukopenię, czyli obniżony stopień odporności organizmu. Z kolei ich nadmierna liczba oznacza leukocytozę, która bardzo często towarzyszy stanom infekcyjnym oraz chorobom hematologicznym. 
  
• PLT (platelets) - skrót ten wskazuje na płytki krwi (trombocyty), które odpowiadają za procesy krzepliwości krwi. Ich norma u dorosłego człowieka wynosi 140-450 tyś/mm3. Wśród zaburzeń związanych z liczbą trombocytów we krwi, można wymienić: trombocytopenię oraz trombocytozę.
  
• MCV (mean corpuscular volume) - skrót ten oznacza wskaźnik objętości krwinek czerwonych. Jego norma mieści się w przedziale od 81-99 fl dla kobiet oraz 80-84 fl dla mężczyzn. Wynik poniżej normy może świadczyć o niedoborach żelaza, z kolei zbyt duża objętość erytrocytów może wskazywać na niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego.

Zobacz także: Rozmaz krwi - badanie elementów morfotycznych: erytrocytów, leukocytów, trombocytów i hemoglobiny

• HCT (hematokryt) - skrót ten wskazuje na stosunek objętości erytrocytów do objętości całej krwi. Prawidłowy wskaźnik dla kobiet wynosi od 37-47%, a dla mężczyzn 42-52%. Obniżony poziom HCT może świadczyć o anemii, z kolei poziom podwyższony może wskazywać na czerwienicę prawdziwą, czyli nadkrwistość.
  
• MCH (mean corpuscular hemoglobin) - skrót ten oznacza hemoglobinę. Jej norma u dorosłego człowieka wynosi od 27-31 pg. Wynik poniżej normy wskazuje na anemię, spowodowaną niedoborem żelaza. Natomiast zbyt duże stężenie hemoglobiny zwykle towarzyszy sferocytozie wrodzonej. 
  

Interpretacja wyników morfologii z rozmazem ręcznym

Przy morfologii z rozmazem ręcznym analizuje się barwę, kształt i wielkość poszczególnych komórek krwi:

• limfocytów, których nieprawidłowości w anatomii mogą świadczyć o: białaczce limfatycznej, gruźlicy, odrze, różyczce, kile, a także chorobach autoimmunologicznych,
  
• monocytów, których nieprawidłowości mogą wskazywać na: mononukleozę, zapalenie wsierdzia, chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz różne nowotwory,
  
• bazocytów, których nieprawidłowości mogą świadczyć o chorobach: alergicznych, zakaźnych, pasożytniczych, a także o przyjmowaniu leków, 
  
• neurocytów, których nieprawidłowości najczęściej wskazują na choroby nowotworowe i hematologiczne. 
  

Zaburzenia neurocytów występują również po zawale i krwotokach. Właściwe jest to także dla palaczy oraz kobiet w pierwszym trymestrze ciąży.