Medytacja transcendentalna – zalety, zagrożenia, techniki stosowania

kobieta, która medytuje

Medytacja transcendentalna to oparta na mantrach technika medytacji. Zdaniem jej zwolenników zapewnia rozwój potencjału umysłowego, poprawia pamięć, rozwija intelekt i kreatywność, redukuje stres i wycisza. Popularyzujący ją ruch uważany jest przez niektórych za organizację quasi-religijną.

Medytacja transcendentalna to technika medytacyjna rozpowszechniana przez Maharishiego Mahesha Yogiego. Połączył w niej Wedy (święte księgi hinduizmu), myśl wedantyjską (element klasycznej filozofii indyjskiej) i język współczesnej nauki. TM stała się popularna niemal na całym świecie, a jej praktyki podejmowane są przez wielu znanych ludzi.

Czym jest medytacja transcendentalna?

Medytacja transcendentalna (z ang. Transcendental Meditation, TM) to technika medytacyjna oparta na mantrach, czyli powtarzaniu głośno lub tylko w myślach uzyskanego od nauczyciela tekstu. W opinii zwolenników TM jej technika jest naturalna, bezwysiłkowa, łatwa oraz przyjemna. Może być praktykowana przez ludzi w każdym wieku, wyznających różne religie.

Skąd wywodzi się medytacja transcendentalna?

Medytacja transcendentalna zapoczątkowana została w latach sześćdziesiątych XX w. przez hinduskiego mędrca Maharishiego Mahesha Yogiego. Według niego program transcendentalnej medytacji „zapoczątkuje nową erę dla nowej ludzkości o rozwiniętych wszystkich sferach życia – fizycznej, umysłowej, materialnej i duchowej". Jej propagowaniem niemal na całym świecie zajmuje się utworzona przez niego organizacja Maharishi Foundation Ltd. W Polsce TM pojawiła się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX w. Jej nauczaniem zajmują się przede wszystkim Polskie Towarzystwo Idealnej Edukacji i Towarzystwo Transcendentalnej Medytacji.

Popularność medytacji transcendentalnej

Transcendentalna medytacja cieszy się w ostatnim czasie sporą popularnością. Szacuje się, że w skali globu uprawiana jest przez ponad 6 milionów ludzi. Wśród praktykujących ją osób znajdują się nawet gwiazdy Hollywood: Tom Hanks, Gwyneth Paltrow, David Lynch czy Ellen DeGeneres. Jedna z książek o transcendentalnej medytacji Super Mind autorstwa Normana Rosenthala – międzynarodowej sławy psychiatry znalazła się na liście bestsellerów New York Times.

Technika medytacji transcendentalnej

Technika medytacji transcendentalnej przedstawia się następująco:

  • zajęcie wygodnej pozycji siedzącej na krześle lub poduszce, tak by plecy były proste, dłonie położone na górnej części ud, oczy zamknięte;
  • skoncentrowanie się na oddechu, zwrócenie uwagi, by podczas wdechu w pierwszej kolejności unosiła się przepona i brzuch, a później klatka piersiowa. Należy pamiętać, by wdech był krótszy od wydechu, oddychanie przebiegało świadomie, bez napięcia, swobodnie;
  • nie walcz z pojawiającymi się w głowie myślami, ale nie poświęcaj im też uwagi, łagodnie skieruj uwagę na oddychanie i mantrę.

Medytujący wprowadzony jest do TM przez mistrza, który przekazuje mu instrukcje i indywidualnie dobiera mantrę, uwzględniając przy tym m.in. zawód, styl życia, temperament. Adept jest zobowiązany do nieprzekazywania szczegółów instrukcji osobistej innym osobom. Przez pierwsze sesje uczeń medytuje pod nadzorem mistrza, który sprawdza jej poprawność. Później zaczyna samodzielną medytację. Praktykować ją można w odosobnieniu lub na specjalnych zajęciach grupowych. Jednorazowa sesja medytacji transcendentalnej powinna trwać średnio 20 minut i być powtarza dwa razy dziennie – rano i po południu. Dla zainteresowanych TM oprócz kursów podstawowych – inicjacyjnych oferowane są też zaawansowane.

Zalety i zagrożenia medytacji transcendentalnej

Transcendentalna medytacja jest bardzo prosta w praktykowaniu. Jej entuzjaści wymieniają ponadto wiele płynących z niej zalet. Ma pomóc w zaktywizowaniu energii, głębokiej relaksacji ciała, opanowaniu, wyciszeniu i oczyszczeniu umysłu. Dodatkowo zwiększa sprawność zarówno umysłową, jak i fizyczną. Wpływa korzystnie na ogólne samopoczucie, poprawia relacje z otoczeniem, łagodzi stres, pomaga zdystansować się od codziennych problemów. Uważana jest za ważne narzędzie samodoskonalenia, które zwiększa pewność siebie, koncentrację, kreatywność, pamięć. Podnosi też ogólną odporność organizmu. W wyniku praktyki medytacyjnej obniża się ciśnienie tętnicze krwi i tętno, a mięśnie rozluźniają.

Wymienione efekty możliwe są do uzyskania wyłącznie w przypadku systematycznego praktykowania medytacji transcendentalnej. Zauważalne są w ciągu pierwszych kilku tygodni i kumulują się wraz z upływem czasu. Zdaniem niektórych naukowców badania związane z tym tematem są mało wiarygodne, gdyż wykonane na zlecenie Maharishi Foundation Ltd. Dlatego też ich wartość jest dyskusyjna.

Na temat zagrożeń płynących z medytacji transcendentalnej mówią przeważnie środowiska kościelne. Zauważają w ruchu medytacji transcendentalnej organizację quasi-religijną, a nie uczącą techniki medytacyjnej. Zwłaszcza, że z czasem pojawiły się w nim elementy wierzeń millenarystycznych nakierowanych na przemianę świata i ludzkości czy idee siddha, czyli nadnaturalnych mocy (np. lewitacji). Od lat 90. XX w. ruch TM uważany jest za jednego z czołowych propagatorów ajurwedy – rozwiniętego w starożytności systemu medycyny indyjskiej.

Zobacz wideo: Jak nauczyć się dbać o siebie?

Dzień Dobry TVN

Bibliografia:

1. Maharishi Mahesh Yogi, Nauka o Bycie a sztuka życia, Medium, Konstancin-Jeziorna 2003.

2. B. Roth, Siła spokoju. Potęga Transcendentalnej Medytacji, Samsara, Białystok 2018.

3. L. Jones, M. Eliade, C. J. Adams, Encyclopedia of Religion, Macmillan Reference USA, Detroit 2005.

4. P. Marchwicki, TRANSCENDENTALNA MEDYTACJA. Zarys doktryny i praktyki oraz elementy krytyki, [w:] „SEMINARE”, 2001, 17, s. 263–277.

Data aktualizacji: 08.04.2022,
Opublikowano: 09.04.2022 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Zmiana czasu na zimowy. Dlaczego przestawiamy zegarki? Jak zmiana czasu wpływa na organizm?

Zmiana czasu z letniego na zimowy odbywa się zawsze w ostatni weekend października - w 2023 r. dzień zmiany czasu wypada z soboty 28.10 na niedzielę 29.10. W nocy przesuwamy zegarki o godzinę do tyłu, czyli z 3.00 na 2.00.  Zmiana czasu ma wielu zwolenników, ale są i przeciwnicy, którzy podkreślają, że jest niekorzystna dla zdrowia.

Czytaj więcej
Stres maluje się na twarzy. Jak wygląda twarz stresowa? 

Silny stres może zaburzać działanie całego naszego organizmu. Bardzo często zdarza się, że jego nadmiar odbija się na wyglądzie skóry. Co powinni zwrócić naszą uwagę? 

Czytaj więcej
Co to jest stres oksydacyjny? Objawy, przyczyny, leczenie i diagnostyka

Stres oksydacyjny powstaje na skutek zaburzonej równowagi pomiędzy występowaniem wolnych rodników oraz przeciwutleniaczy. Przyczyny tego są związane z paleniem papierosów, zanieczyszczeniem środowiska, jedzeniem smażonych i wędzonych potraw oraz przewlekłym stresem. Stres oksydacyjny powoduje takie choroby, jak cukrzyca, nowotwory, miażdżyca czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Czytaj więcej
Fobia szkolna to nie mit. Jak pomóc dziecku, które nie chce chodzić do szkoły?

Fobia szkolna jest odmianą fobii społecznej, która wiąże się z chodzeniem do szkoły. Dla rodziców może zamienić codziennie poranki, w takcie których dziecko stawia opór przed wyjściem z domu, w wyzwanie, ale jeszcze trudniejsza jest dla niego samego.

Czytaj więcej
Sofrologia jako technika relaksacyjna. Jak ją stosować?

Sofrologia to paranauka mająca na celu rozwój zdolności umysłowych i duchowych. Regularne jej praktykowanie pozwala na wydobycie z umysłu dużych pokładów spokoju, cierpliwości, a przede wszystkim zwiększa samoświadomość.

Czytaj więcej
Jakie są objawy depresji maskowanej? Przyczyny i leczenie choroby

Depresja maskowana jest trudna do wykrycia, ponieważ objawia się głównie poprzez symptomy w ciele, takie jak ból głowy i mięśni, zaburzony rytm snu czy uzależnienia. Przyczyną tej choroby jest m.in. nadmierny stres, przemęczenie i trudne warunki życia. Leczenie depresji maskowanej polega na psychoterapii i lekach przeciwdepresyjnych z grupy SSRI.

Czytaj więcej
Czy to już alkoholizm? Dlaczego popadamy w uzależnienie?

Ustalenie dokładnych przyczyn alkoholizmu bywa trudne. Niestety, większość uzależnionych nie widzi u siebie problemu i nie podejmuje leczenia. Jakie są przyczyny popadania w alkoholizm?

Czytaj więcej
Jakie są objawy przemęczenia i jak sobie z nimi radzić?

Objawy przemęczenia to szereg psychosomatycznych dolegliwości, które mogą towarzyszyć także innym stanom. Łatwo je przeoczyć lub zbagatelizować, w związku z czym organizm nie uzyskuje adekwatnej odpowiedzi na wysyłane sygnały, czyli niezbędnego wypoczynku.

Czytaj więcej
Zbawienny wpływ zielonych roślin na nasze samopoczucie i … odporność!

Zdrowy sen, zbilansowana dieta, ruch i unikanie stresu to filary naszej odporności, o którą w ostatnim czasie szczególnie powinniśmy dbać. W jej budowaniu pomogą nam także rośliny. O tym, dlaczego warto mieć w domu mały ogródek opowiedziała nam florystka Anna Wojtala.

Czytaj więcej
Samotność i tęsknota są odbierane przez mózg w podobny sposób jak głód - dowodzą badania

Mózg osoby, która spędziła cały dzień w izolacji, na widok innych osób reaguje w taki sam sposób, jak mózg wygłodniałego człowieka na widok jedzenia  - wynika z badań amerykańskich neurobiologów.

Czytaj więcej