Łojotokowe zapalenie skóry kojarzone jest zwłaszcza z objawami dermatologicznymi, jakie występują w okresie dojrzewania (tłusta cera, wypryski). Rzadziej może wystąpić również u osób dorosłych, a nawet u niemowląt. Łojotokowe zapalenie skóry należy do schorzeń przewlekłych i bywa trudne do wyleczenia z uwagi na fakt, że ma tendencję do nawracania. 

Jest to głównie przypadłość osób ze skórą łojotokową (tłustą), u której nadczynność gruczołów łojowych powoduje wzmożoną produkcję łoju (łojotok). Przyczyna choroby nie jest do końca znana. Podejrzewa się, że do jej rozwoju przyczynia się rozmnażania drożdżaków - grzybów naturalnie bytujących na skórze. Dolegliwość objawia się stanem zapalnym, w wyniku którego dochodzi do nadmiernego złuszczania się naskórka.

Łojotokowe zapalenie skóry: przyczyny

Nie sposób dokładnie i jednoznacznie określić przyczyn łojotokowego zapalenia skóry. W opinii lekarzy dermatologów przyczyną dolegliwości jest przede wszystkim wzmożona aktywność gruczołów łojowych, a także nieprawidłowy skład produkowanego przez skórę łoju.

Za stany zapalne odpowiadają drożdżaki - grzyby naturalnie bytujące na skórze ludzkiej, które nie są groźnie dla osoby zdrowej. W przypadku tych dotkniętych łojotokowym zapaleniem skóry, grzyby rozmnażają się w nieprawidłowy sposób, powodując podrażnienia skóry prowadzące do stanów zapalnych.

Powszechnie uważa się również, że wyprysk łojotokowy może być związany z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego (odpornościowego), gdyż objawy częściej pojawiają się u osób z osłabioną odpornością.

Do czynników mających wpływ na możliwość wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry należą: 

• niewłaściwa dieta, 
  
• brak odpowiedniej higieny, 
  
• wpływ czynników środowiskowych, 
  
• brak ekspozycji na światło słoneczne, 
  
• zaburzenia hormonalne. 
  

Dolegliwość może być również objawem towarzyszącym wielu poważniejszym schorzeniom, np. chorobom neurologicznym i zaburzeniom psychicznym (depresji - zwłaszcza u osób biorących środki psychotropowe), infekcji ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV), nowotworów układu oddechowego i pokarmowego, a także alkoholizmu.

Łojotokowe zapalenie skóry: objawy i leczenie

Początkowym objawem łojotokowego zapalenia skóry jest zwłaszcza rumień (zaczerwienienie skóry) na obszarach objętych zapaleniem. Z czasem może pojawiać się rogowacenie oraz umiarkowane lub znaczne łuszczenie się skóry. Objawom towarzyszy zazwyczaj świąd i pieczenie.

W miejscach, w których dochodzi do złuszczeń, mogą powstawać strupy, a nawet drobne ranki.

Stan zapalny z reguły najpierw pojawia się na skórze owłosionej. Łojotokowe zapalenie skóry głowy charakteryzuje się często splątaniem i przerzedzeniem włosów. Dolegliwości, o ile nie są bardzo nasilone, mogą przypominać zwykły łupież.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry nie jest proste, głównie ze względu na przewlekłą postać dolegliwości i ciągłe nawracanie choroby.

W niektórych wypadkach dolegliwości mogą utrzymywać się nawet do kilku lat, okresowo słabnąć lub nasilać się. Diagnoza łojotokowego zapalenia skóry również nie należy do oczywistych, ponieważ objawy dolegliwości są na ogół łudząco podobne do innych chorób dermatologicznych, np. łuszczycy, grzybicy czy łupieżu różowego. W celu postawienia diagnozy dermatolog zleca specjalne testy.

Leczenie zależy przede wszystkim od stopnia rozległości stanu zapalnego oraz tego, jak bardzo nasilone są jego objawy. Terapia ma przede wszystkim łagodzić objawy, przede wszystkim poprzez zmniejszanie liczby drożdżaków pasożytujących na skórze. 

Głównie stosuje się farmakologiczne leczenie miejscowe (maści, kremy itp.). W rzadszych przypadkach, u osób dorosłych, u których objawy są bardzo nasilone, zleca się także farmakologiczne leczenie ogólne (zazwyczaj w postaci doustnego antybiotyku).

Łojotokowe zapalenie skóry głowy

Wyprysk łojotokowy z reguły w pierwszej kolejności atakuje owłosioną skórę głowy. Łuszczenie, świąd i pieczenie mogą powodować dyskomfort, a także utrudniać codzienną pielęgnację włosów.

W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry głowy stosuje się zazwyczaj szampony lecznicze, których zadaniem jest zmniejszanie ilości grzybów bytujących na skórze. Preparaty te zawierają substancje przeciwgrzybiczne (np. siarkę, selen, dziegieć), które likwidują przyczyny dolegliwości oraz zmniejszają dyskomfort powodowany objawami.

Podczas kuracji należy unikać mydeł i detergentów, które mogłyby podrażniać skórę, a także - w miarę możliwości - powstrzymać się przed drapaniem łuszczącej się skóry.

Profilaktycznie warto stosować szampony lecznicze także po zakończeniu kuracji - ograniczy to ewentualny nawrót dolegliwości.

Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt

Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt może pojawić się bardzo wcześnie, już około 2.-10. tygodnia życia. Występuje jako tzw. ciemieniucha, czyli grube, szorstkie łuski na skórze. U tak małych dzieci nie stosuje się leczenia farmakologicznego ogólnego - kuracja polega przede wszystkim na dbałości o higienę (codzienne kąpiele), a także na natłuszczaniu skóry oliwką lub wazeliną, co ułatwia jej złuszczanie i łagodzić objawy.