Ksylometazolina, a właściwie chlorowodorek ksylometazoliny, to związek działający na receptory alfa-adrenergiczne. Stosowana jest powszechnie w kroplach, w aerozolu czy w żelu do nosa. Działając na naczynia krwionośne, obkurcza śluzówkę nosa. Prowadzi to do zmniejszenia przekrwienia, obrzęku i wysięku z jamy nosowej.

Jakie zastosowanie ma ksylometazolina?

Ksylometazolina jest związkiem stosowanym w objawowym leczeniu kataru. Wspiera terapię nieżytu nosa zarówno na tle infekcyjnym, jak i alergicznym, a także wykorzystywana jest w zapaleniu zatok czy w udrożnieniu trąbki słuchowej. Ksylometazolina zalecana jest także przed niektórymi zabiegami w obrębie nosogardła, by poprawić miejscową widoczność.

Ksylometazolina – przeciwwskazania

Nie każdy może sięgać po preparaty zawierające chlorowodorek ksylometazoliny. Jest to przede wszystkim substancja, którą stosuje się krótkotrwale. Absolutnie nie może być wykorzystywana do stałego stosowania w przewlekłym nieżycie nosa. Optymalny czas stosowania ksylometazoliny to 3 dni. Czasami można wydłużyć go do 5 dni, jednak wyłącznie po konsultacji z lekarzem. Ksylometazolina może przyczynić się do zanikowego zapalenia błony śluzowej nosa. Nie wolno stosować jej w przypadku wystąpienia w przeszłości nadwrażliwości na ten związek, przy chorobach układu sercowo-naczyniowego. Przeciwwskazana jest osobom z jaskrą z wąskim kątem przesączania.

Należy pamiętać, by rodzaj kropli lub aerozolu do nosa był dostosowany do wieku pacjenta. U dzieci, szczególnie u niemowląt, stosuje się niższe stężenie ksylometazoliny. W ogóle nie można jej natomiast podawać noworodkom i niemowlętom przed 3. miesiącem życia.

Skąd się bierze katar i jak skutecznie z nim walczyć? Dowiesz się tego z filmu:

Krople do nosa obkurczające śluzówkę – działania niepożądane

Ksylometazolina działa przede wszystkim miejscowo, w związku z tym najczęstsze skutki uboczne obejmują błonę śluzową. Może pojawić się pieczenie, nadmierna suchość błony śluzowej, a także kichanie. Rzadziej dochodzi do wystąpienia innych działań niepożądanych, jak: bóle i zawroty głowy, problemy ze snem, uczucie kołatania serca, nadmierne osłabienie, wzrost ciśnienia tętniczego.

Najczęściej spotykane jest podkrwawianie ze śluzówki nosa. Wynika to z jej przesuszenia. Skłonność do podkrwawiania śluzówki nosa jest kwestią indywidualną. Szczególnie często dochodzi do tego u małych dzieci.

Ksylometazolina należy do kategorii C leków stosowanych w ciąży. Oznacza to, że jest przeciwwskazana. W ciąży w razie pojawienia się nieżytu nosa stosuje się hipertoniczne roztwory soli morskiej w formie aerozolu, zamiast sprayu z ksylometazoliną.

Jak stosować ksylometazolinę?

Ksylometazolina, jak wcześniej wspomniano, powinna być stosowana 3 dni. W niektórych przypadkach można przedłużyć kurację do 5 dni, bardzo rzadko do tygodnia. Dla dorosłych przeznaczone są preparaty z ksylometazoliną w stężeniu 0,1%. Jednorazowo aplikuje się 2–3 krople do każdego nozdrza lub stosuje się jedno rozpylenie. Niemowlętom podaje się 1–2 krople w stężeniu 0,05%. Ksylometazolinę używa się 1–2 razy na dobę.

Krople do nosa na bazie ksylometazoliny

Na rynku dostępnych jest wiele środków na bazie ksylometazoliny. Mają one postać żeli do nosa, kropli bądź aerozoli. Wszystkie preparaty można kupić bez recepty. Działają objawowo i wspomagają leczenie, ale nie likwidują przyczyny nieżytu. Poza ich stosowaniem konieczne jest wdrożenie dodatkowego leczenia przyczynowego.

Część preparatów z ksylometazoliną zawiera dodatkowe substancje, jak np. dekspantenol. Jest to związek witaminowy (z grupy witamin B), działający regenerująco na nabłonek. W związku z tym jest bezpieczniejszy dla dzieci, ponieważ nie doprowadza do tak szybkiego przesuszania i uszkodzenia delikatnej śluzówki nosa. Można spotkać się również z połączeniem ksylometazoliny z bromkiem ipratropium, który dodatkowo nasila działanie ksylometazoliny. Taki preparat może być podawany wyłącznie dorosłym.