Wyróżnia się dwa rodzaje kapsulotomii: przednią i tylną. Pierwsza wykorzystywana jest u pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi opornymi na leczenie farmakologiczne oraz elektrowstrząsy. Z kolei za pomocą drugiej leczy się powikłania po operacji zaćmy.

Kapsulotomia w leczeniu zaćmy wtórnej

Zabieg kapsulotomii laserowej wykorzystuje się w klinikach od lat 80. ubiegłego wieku. Bardzo szybko okazał się bezpiecznym i skutecznym sposobem na walkę z zaćmą wtórną. Przebiega ona ze zmętnieniem tylnej torebki oka, które najczęściej pojawia się jako powikłanie po operacji usunięcia zaćmy „pierwotnej” lub wszczepienia sztucznej soczewki – występuje u 30% pacjentów.

Zobacz także: Które choroby oczu mogą być warunkowane genetycznie?

Na czym polega kapsulotomia tylna?

Kapsulotomia tylna jest zabiegiem bezbolesnym i szybkim (trwa około 7 minut). Rekonwalescencja wynosi średnio jeden dzień. Operacja przeprowadzana jest przy użyciu lasera YAG (neodymowo-yagowego). W szybki sposób wykonuje on niewielki otwór w tylnej torebce gałki ocznej. Fala światła podczerwonego uszkadza ścianę tej struktury. W konsekwencji światło zewnętrzne swobodniej przedostaje się do oka.

Powikłania po kapsulotomii laserowej należą do bardzo rzadkich. Jednakże do najczęściej występujących zalicza się wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Trzeba zachować szczególną czujność w przypadku pojawienia się tego objawu, gdyż może on doprowadzić do rozwoju jaskry. Największy wzrost ciśnienia obserwuje się około 4 godzin po wykonanym zabiegu. Powinno ono zmaleć w pierwszej dobie po operacji, dlatego okuliści zalecają kontrolowanie tego parametru. Innym powikłaniem, aczkolwiek również rzadkim, jest odwarstwienie siatkówki.

Jak wygląda zabieg kapsulotomii tylnej?

Przed skierowaniem pacjenta na zabieg kapsulotomii oka lekarz zaleca wykonanie badania ostrości wzroku i ciśnienia wewnątrzgałkowego. Sama operacja jest szybka. W pierwszym kroku do oka podaje się dwa rodzaje kropel: znieczulające oraz rozszerzające źrenice. Za pomocą lasera specjalista wykonuje otwór w tylnej torebce soczewki. To, co jest najważniejsze podczas zabiegu, to siedzenie w pozycji nieruchomej. Nagłe poruszenie okiem lub głową może powodować nieodwracalne i poważne uszkodzenie gałki ocznej. Pacjent podczas zabiegu siedzi podobnie jak przy zwykłym badaniu wzroku.

Kapsulotomia tylna – zalecenia po zabiegu

Po zakończeniu kapsulotomii nie wolno prowadzić pojazdów przez mniej więcej 4 godziny. Po upływie 30 minut lekarz sprawdza wartość ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Przez ten czas widzenie może nadal nie być wyraźne z powodu zaburzenia akomodacji. Pojawia się również nadwrażliwość na światło. Pacjent nie musi pozostawać w szpitalu.

Zaleca się krople przeciwzapalne, które trzeba stosować mniej więcej w ciągu jednego tygodnia po zabiegu. Aby nie nadwyrężać wzroku, należy zakładać okulary przeciwsłoneczne i odpoczywać.

Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o operacji usunięcia zaćmy: 

Jak przygotować się do zabiegu kapsulotomii tylnej?

Usuwanie zaćmy wtórnej za pomocą kapsulotomii tylnej jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jednakże kolejki pacjentów cierpiących na to schorzenie sprawiają, że można na nie czekać kilka miesięcy, a nawet lat. Jedyną alternatywą jest wykupienie zabiegu w prywatnych klinikach okulistycznych. Cena takiego zabiegu wynosi od 300 do 500 złotych, w zależności od miasta i kliniki.

Kapsulotomia w leczeniu zaburzeń afektywnych

Zabieg zwany kapsulotomią przednią lub przednią cingulotomią stosowany jest w neurochirurgii w celu leczenia zaburzeń afektywnych (w tym depresji i stanów lękowych). Operacja polega na przecięciu połączeń czołowo-wzgórzowych w mózgu za pomocą termoelektrod. W tym celu wykorzystuje się technikę stereotaksji oraz naprowadzanie za pomocą obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI). Lekarz w trakcie zabiegu dokonuje oceny śródoperacyjnej funkcji motorycznych oraz czuciowych.

Zaleceniem do wykonania zabiegu kapsulotomii przedniej jest lekooporność przy leczeniu takich schorzeń, jak zespół depresyjny, zaburzenia afektywne dwubiegunowe i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Poprawę osiąga się u około 40% pacjentów.

Po operacji kapsulotomii przedniej

Pacjenci, którzy przeszli kapsulotomię przednią, muszą pozostać pod opieką szpitala przez mniej więcej 4 dni. Łagodne skutki uboczne po zabiegu to często zawroty głowy, nudności i wymioty. Jako że kapsulotomia jest operacją na mózgu, może nieść za sobą szereg poważniejszych powikłań. Do najczęstszych zalicza się: przejściowe zatrzymanie moczu, krótkookresowe problemy z pamięcią, napady drgawkowe oraz apatię.

Bibliografia:

1. Karahan E, Er D, Kaynak S. An Overview of Nd:YAG Laser Capsulotomy. Med Hypothesis Discov Innov Ophthalmol. 2014;3(2):45–50.

2. Mashour, G. A., Walker, E. E., & Martuza, R. L. (2005). Psychosurgery: past, present, and future. Brain research reviews, 48(3), 409–419.

3. H.H. Jung i inni, Bilateral anterior cingulotomy for refractory obsessive-compulsive disorder: Long-term follow-up results, „Stereotactic and Functional Neurosurgery”, 84 (4), 2006, s. 184–189