Łuszczyca to przewlekła i nawracająca zapalna choroba skóry o nieznanej etiologii. Najczęściej występuje łuszczyca zwykła, która dotyczy 2–3% światowej populacji. Jednym z symptomów łuszczycy jest objaw Auspitza pojawiający się z powodu płytszego niż w zdrowej skórze położenia naczyń krwionośnych. W wyniku zdrapania luźno przylegających do naskórka srebrnobiałych łusek dochodzi do krwawienia.
Co to jest łuszczyca?
Łuszczyca to przewlekłe i nawracające schorzenie dotyczące przeważnie skóry i układu kostno-stawowego, charakteryzujące się niepełną i zaburzoną proliferacją komórek naskórka i stanem zapalnym w skórze właściwej. Najczęstszą postacią łuszczycy jest łuszczyca zwyczajna. Patogeneza łuszczycy nie jest do końca wyjaśniona. Jej etiologia jest wieloczynnikowa. Czynnikami predysponującymi do pojawienia się choroby są zwłaszcza uwarunkowania genetyczne. Jej rozwój wyzwalają też czynniki środowiskowe, sposób odżywiania, używki, infekcje, niektóre leki, urazy, zaburzenia hormonalne, czynniki psychologiczne i immunologiczne. Częstość występowania choroby jest jednakowa u obu płci. Najczęściej dotyka białej społeczności.
Jakie są objawy łuszczycy?
Pierwsze objawy łuszczycy mogą się pojawić w każdym wieku, zarówno podczas wczesnego dzieciństwa, jak i u osób w podeszłym wieku. Najczęściej, bo aż w 85% przypadków, choroba rozpoczyna się przed 30 rokiem życia. Rzadkością jest wystąpienie początkowych objawów łuszczycy u noworodków i niemowląt.
W pierwszej kolejności pojawia się czerwona krostka czy też grudka. Mają one postać wypukłych zmian, niewypełnionych płynem, o brunatnoczerwonym kolorze. Osiągają wielkość 1–2 cm. Wraz z zaawansowaniem choroby powiększają się, szerzą obwodowo i tworzą blaszki łuszczycowe, które charakteryzują się obecnością dobrze odgraniczonych tarczek koloru łososiowego, pokrytych dużymi, przylegającymi, srebrnymi, centralnie przymocowanymi i wielokątnymi łuskami (blaszki łuszczycowe), ustępujących bez powstawania blizn.
Delikatne drapanie wykwitów powoduje usunięcie łusek, a powierzchnia pod nimi wygląda na pokrytą stearyną. Stąd też objaw ten nazywa się objawem świecy stearynowej. Nieco silniejsze drażnienie wykwitów wywołuje punkcikowe krwawienia, czyli objaw Auspitza. Inną typową oznaką łuszczycy jest objaw Koebnera. Jest to odczyn charakterystyczny dla aktywnej postaci choroby. Polega na pojawianiu się nowych zmian łuszczycowych po 6–12 dniach od zadrapania lub uszkodzenia skóry.
Nietypowe objawy łuszczycy
W przypadku postaci kroplistej łuszczycy u dzieci objawami chorobowymi są zwłaszcza liczne, małe, okrągłe, czerwone krostki i grudki. Zmiany pojawiają głównie na tułowiu, szybko pokrywają się łuskami i wykraczają poza swe krawędzie. Występują przede wszystkim po infekcjach. Z kolei w łuszczycy krostkowej zmiany mają postać żółtawych krostek.
Lokalizacja zmian łuszczycowych
Zmiany skórne mogą utrzymywać się przez całe życie lub występować okresowo. Początkowo objawy łuszczycy pojawiają się na powierzchniach wyprostowanych, takich jak łokcie, kolana, pośladki i okolice kości krzyżowej. Następnie rozwijają się na skórze głowy, twarzy, stopach i dłoniach. Zmiany wykazują tendencję do ustępowania w części środkowej.
W przypadku zajęcia całej skóry stwierdza się erytrodermię łuszczycową. Rzadziej choroba zajmuje paznokcie. W niektórych przypadkach pojawia się łuszczycowe zapalenie stawów.
Czym jest objaw Auspitza?
Objaw Auspitza to punkcikowate krwawienie pojawiające się w miejscu usuniętego mechanicznie ogniska łuszczycy. Jego nazwa pochodzi od nazwiska austriackiego lekarza specjalizującego się w zakresie dermatologii i wenerologii – Heinricha Auspitza, który opisał objaw.
Objaw ten jest związany z papilomatozą (przerost brodawek skóry czy zgrubienie warstwy brodawkowatej skóry) i występowaniem naczyń włosowatych blisko skóry. Objaw Auspitza jest typowy dla łuszczycy, ale jest zauważalny także w chorobie Dariera (genetycznie uwarunkowana choroba skóry polegająca na zaburzeniu rogowacenia w obrębie mieszków włosowych i poza nimi) lub w rogowaceniu słonecznym (zmiany skórne powstające na skutek długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, typowe zwłaszcza dla osób starszych).
Łuszczyca głowy – objawy
Łuszczyca owłosionej skóry głowy dotyczy linii owłosienia i okolicy potylicznej, zwłaszcza w populacji dziecięcej. Częstość zajęcia tego obszaru u chorych szacuje się na 80%. Objawy łuszczycy głowy stanowią stan zapalny z rumieniowymi plamami i tarczkami oraz wykwity i grudki pokryte srebrzystobiałą łuską. Często występuje wzmożone wypadanie włosów, świąd i ból.
Objawy łuszczycy stawowej
Łuszczycowe zapalenie stawów zwykle powiązane jest z łuszczycą skóry. Objawy łuszczycy stawowej obejmują zwłaszcza stawy dystalnych części ciała – stawy obwodowe. Choroba powoduje obrzęk w okolicach stawów międzypaliczkowych, rumień skóry, ból oraz sztywność i obrzęk stawów z ograniczeniem ich ruchomości. Możliwa jest destrukcja i zniekształcenie kości ze skróceniem paliczków. Ponadto chorzy na łuszczycę stawową często zmagają się z problemem zmian na paznokciach. Mogą się pojawić m.in. dołki naparstkowe, leukonychii (białe plamy), onycholiza, czyli oddzielenie paznokcia od jego łożyska, bruzdy poprzeczne, kruchość płytki i rogowacenie podpaznokciowe.
Bibliografia:
1. Brzeziński P., Dermatology eponyms – phenomen / sign – Dictionary (A), „Nasza Deramtologia”, 2010, 1(2), s. 34-35.
2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, PZWL, 2005.
3. Weller R., Hunter J., Savin J.A., Dahl M., Dermatologia Kliniczna, Lublin, Czelej, 2011.
4. Szepietowski J., Adamski Z., Chodorowska G. i wsp., Leczenie łuszczycy – rekomendacje ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część II: łuszczyca umiarkowana do ciężkiej, „Przegląd Dermatologiczny”, 2014, 101, s. 455–472.
5. Maj M., Rudnicka L., Łuszczyca skóry owłosionej głowy (scalp psoriasis), „Aesthetica”, 2016, 4, s. 60-64.
6. Antosik K., Krzęcio-Nieczyporuk E., Kurowska-Socha B., Rola diety i żywienia w leczeniu łuszczycy, „Hygeia Public Health”, 2017, 52(2), s. 131-137.