Szczepionki stosowanie są, aby wytworzyć odporność wobec określonego drobnoustroju. Pomagają zmniejszyć zapadalność na choroby i śmiertelność związaną z zakażeniem, a nawet pozwoliły całkowicie wyeliminować niektóre choroby zakaźne. Kalendarz szczepień zawiera informacje na temat szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) i zalecanych (płatnych), ogólnych zasad przeprowadzania i organizacji szczepień oraz materiały uzupełniające.
Szczepienia obowiązkowe
Szczepienia obowiązkowe są finansowane ze środków publicznych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Zakresem szczepień obowiązkowych objęte są dzieci i młodzież do 19. roku życia i osoby narażone w sposób szczególny na zakażenie. Wykonuje się też szczepienia poekspozycyjne. Zgodnie z art. 115 Kodeksu wykroczeń zaniechanie obowiązku wykonania szczepień ochronnych podlega egzekucji administracyjnej. W przypadku dalszego uchylania się od szczepień sąd udziela nagany lub nakłada karę grzywny.
Kalendarz szczepień dziecka
Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży przedstawiają się następująco:
Podczas 1 roku życia:
- w ciągu 24 godzin po urodzeniu podaje się domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B i śródskórnie szczepionkę BCG przeciw gruźlicy,
- w 2 miesiącu życia (7-8 tydzień po urodzeniu) podaje się domięśniowo drugą dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B; podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki DTP przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu B (odpowiadają za zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych); domięśniowo lub podskórnie pierwszą dawkę szczepionki na pneumokoki (Streptococcus pneumoniae),
- w 3-4 miesiącu życia (po upływie 6-8 tygodni od poprzedniego szczepienia) podaje się podskórnie lub domięśniowo drugą dawkę szczepionki DTP przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi; podskórnie lub domięśniowo pierwszą dawkę szczepionki inaktywowanej IPV poliwalentnej przeciw poliomyelitis (polio); podskórnie lub domięśniowo drugą dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu B; podskórnie lub domięśniowo drugą dawkę szczepionki przeciw inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae,
- w 5-6 miesiącu życia (po upływie 6-8 tygodni od poprzedniego szczepienia) podaje się podskórnie lub domięśniowo trzecią dawkę szczepionki DTP przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi; podskórnie lub domięśniowo drugą dawkę szczepionki inaktywowanej IPV poliwalentnej przeciw poliomyelitis; podskórnie lub domięśniowo trzecią dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu b,
- w 7 miesiącu życia podaje się domięśniowo trzecią dawkę szczepionki przeciw WZW typu B.
Podczas 2 roku życia:
- w 13-14 miesiącu życia podaje się podskórnie atenuowaną szczepionką skojarzoną (typu MMR) przeciw odrze, śwince, różyczce; domięśniowo lub podskórnie trzecią dawkę przeciw inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae,
- w 16-18 miesiącu życia podaje się podskórnie lub domięśniowo czwartą dawkę szczepionki DTP przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi; podskórnie lub domięśniowo trzecią dawkę szczepionką IPV poliwalentnej przeciw poliomyelitis; podskórnie lub domięśniowo czwartą dawkę szczepionki przeciw zakażeniom Haemophilus influenzae typu b.
Podczas 6 roku życia podaje się domięśniowo pierwszą dawkę szczepienia przypominającego szczepionki DTPa (zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca) przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi; domięśniowo lub podskórnie dawkę przypominającą szczepionki inaktywowanej IPV poliwalentnej zawierającej antygeny 1, 2, 3 typu wirusa poliomyelitis;
Podczas 10 roku życia podaje się podskórnie dawkę przypominającą atenuowanej szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce;
Podczas 14 roku życia podaje się podskórnie lub domięśniowo drugą dawkę szczepienia przypominającego szczepionki przeciw krztuścowi, błonicy i tężcowi;
Podczas 19 roku życia lub ostatniego roku nauki szkolnej podaje się podskórnie lub domięśniowo trzecią dawkę szczepienia przypominającego szczepionki przeciw krztuścowi, błonicy, tężcowi.
Najważniejszą zmianą w kalendarzu szczepień na bieżący rok jest wprowadzenie obowiązkowych szczepień przeciw pneumokokom. Noworodkom urodzonym po 1 stycznia 2017 roku podawane będą 3 darmowe dawki szczepionki chroniącej przed bakteriami odpowiedzialnymi m.in. za inwazyjną chorobę pneumokokową, która prowadzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy, zapalenia płuc, ucha środkowego, zatok, spojówek, szpiku i septycznego zapalenia stawów. Wcześniej szczepionkę przeciwko pneumokokom podawano dzieciom o niskiej masie urodzeniowej i urodzonym przedwcześnie oraz w szczególnych przypadkach dzieciom przed ukończeniem 5 roku życia (z cukrzycą, astmą oskrzelową, przewlekłymi chorobami serca).
Szczepienia zalecane
Szczepienia zalecane uzupełniają szczepienia obowiązkowe, przez co zapewniają szerszą ochronę przed chorobami zakaźnymi. Nie są finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia. Szczepionki znajdujące się w grupie szczepień zalecanych nabywa się w aptece na podstawie recepty wystawionej przez lekarza. Wśród nich znajdują się te przeciwko:
- grypie,
-
rotawirusom,
- odkleszczowemu zapaleniu mózgu,
-
meningokokom,
- ospie wietrznej (bezpłatna jedynie dla dzieci ze żłobka lub klubu dziecięcego),
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW typu A),
- ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV).