Wypuklina krążka może przesuwać się w różnym stopniu i w różnych kierunkach, powodując szereg dolegliwości. Większość przypadków jednak kwalifikuje się do leczenia nieoperacyjnego, głównie z zakresu fizjoterapii. Zaniechanie terapii powoduje zaostrzenie objawów i pogorszenie jakości codziennego funkcjonowania.
Co to jest wypuklina krążka międzykręgowego?
Wypuklina krążka międzykręgowego oznacza wysunięcie się części dysku w stronę kanału kręgowego i szereg dolegliwości w wyniku podrażnienia struktur znajdujących się w jego wnętrzu oraz tkanek, które go otaczają, czyli worka oponowego. Stenoza kanału, kompresja włókien nerwowych i naczyń krwionośnych oraz ubogie w tlen mikrośrodowisko powodują ból o różnym nasileniu. Objawy tego typu zwykle jednak nie pojawiają się w początkowym etapie choroby, dlatego przesunięcie krążka postępuje. Dopiero wypuklina krążka międzykręgowego, modelująca worek oponowy, czyli uciskająca i odkształcająca jego włókna, stanowi przyczynę uciążliwych dolegliwości o charakterze neurologicznym, takich jak parestezje miejscowe i promieniujące, zaburzenia czucia czy trudności w oddawaniu moczu i stolca. Schorzenie może wystąpić na każdym odcinku kręgosłupa, choć najrzadziej pojawia się w jego piersiowym segmencie.
Przyczyny wypukliny nie są jednoznaczne. Chorobę może powodować wiele patologii pogarszających wytrzymałość, elastyczność i skład biochemiczny krążka międzykręgowego. Zespół objawów tego typu dyskopatii jest uzależniony od miejsca i stopnia impresji wewnętrznych tkanek kręgosłupa. Dokanałowa wypuklina krążka międzykręgowego wymaga kompleksowego leczenia. Zwykle pierwszą linią walki z “wypadniętym dyskiem” jest fizjoterapia. Ostateczność stanowi operacja chirurgiczna odbarczająca uciśnięte tkanki
Wypuklina krążka międzykręgowego uciskająca worek oponowy – leczenie
Wypuklina krążka międzykręgowego o nieznacznym przesunięciu zwykle przebiega bezobjawowo lub łagodnie. Powstałe dolegliwości ustępują samoistnie, dlatego pacjenci nie podejmują specjalistycznego leczenia. Jednak warto mieć na uwadze, że zaniedbanie kondycji kręgosłupa grozi postępowaniem przesuwania się dysku i pogorszeniem stanu jego zdrowia.
Wypuklina krążka stanowi jedną z dominujących przyczyn choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Od wczesności diagnozy i metod leczenia zależy sprawność tego aparatu ruchu w przyszłości. Niemałe znaczenie ma również kierunek, w którym ślizga się dysk, np. centralna wypuklina krążka międzykręgowego z uciskiem na worek oponowy wymagać będzie oddziaływania prostopadłych sił wprowadzających dysk na swoje miejsce, z kolei boczna wypuklina – sił skośnych. Znając mechanizm przesunięcia, można zaplanować odpowiednią terapię. Leczenie zjawiska uwzględnia przede wszystkim ukierunkowane na przywrócenie równowagi mięśniowo-nerwowej grzbietu ćwiczenia fizyczne, zabiegi fizykoterapeutyczne, farmakolecznictwo oraz operacje chirurgiczne.
Wypuklina krążka międzykręgowego – ćwiczenia ruchowe
Celem kinezyterapii wypukliny jest przywrócenie prawidłowej ruchomości kręgosłupa, maksymalne zredukowanie niekorzystnych sił oddziałujących na krążek i odbarczenie skompresowanego worka oponowego i rdzenia kręgowego. Ćwiczenia na wypuklinę krążka międzykręgowego uwzględniają przede wszystkim rozciąganie i wzmacnianie grzbietu oraz mięśni głębokich stabilizujących kręgi. W rehabilitacji ruchowej należy pamiętać, że:
- każdy trening powinien być poprzedzony rozgrzewką ogólnousprawniającą, która przygotuje organizm do wysiłku i uchroni stawy przed kontuzjami;
- ćwiczenia nie mogą sprawiać bólu;
- każde ćwiczenie należy powtórzyć 8–10 razy w 2–3 seriach;
- kinezyterapia powinna być prowadzona regularnie o względnie stałych porach i czasie trwania, ok. 20–30 minut.
Zestaw ćwiczeń na wypuklinę krążka międzykręgowego na odcinku lędźwiowym to np.:
- "koci grzbiet" – klęk podparty, wzrok skierowany w podłogę, brzuch wciągnięty; wdech – skłon głowy w tył, wypięcie klatki piersiowej do maty; wydech – skłon głowy w dół, wypchnięcie kręgosłupa w górę;
- "ukłon" – klęk podparty; siad na piętach, głowa między ramiona; powrót do pozycji wyjściowej;
- "jednostronne przyciąganie" – leżenie na plecach, ręce wzdłuż tułowia, nogi proste; przyciągnięcie kolana do klatki piersiowej z dociskiem rąk za kolano; powrót do pozycji wyjściowej; zmiana nogi;
- "kołyska" – leżenie tyłem, nogi podkulone do klatki piersiowej, ręce obejmują kolana; bujanie w przód i w tył;
- leżenie tyłem, nogi zgięte w kolanach, dłonie schowane pod odcinkiem lędźwiowym; napięcie mięśni brzucha, uniesienie głowy, dociśnięcie lędźwi do dłoni; powrót do pozycji wyjściowej.
W leczeniu wypukliny krążka międzykręgowego warto uwzględnić redukcję masy ciała w przypadku pacjentów z nadwagą, unikanie długiego siedzenia oraz modyfikację dotychczasowego trybu życia na bardziej aktywny.
Zobacz wideo: Ćwiczenia na ból kręgosłupa lędźwiowego
Bibliografia:
1. Bowen B.C., Rivera A., Saraf-Lavi E., Diagnostyka obrazowa – kręgosłup, przeł. M. Prus-Stec, K. Sklinda, Wrocław 2009.
2. Chojnowska-Depczyńska E., Dyskopatia. Ćwiczenia, Toruń 2015.