HSG (Histerosalpingografia) - wskazania, przeciwwskazania i przygotowanie do badania

Fot: Paolese / stock.adobe.com

HSG, czyli histerosalpingografia, to badanie drożności jajowodów i oceny jamy macicy. Do dróg rodnych wprowadzany jest kontrast, a następnie wykonuje się serię zdjęć za pomocą promieni rentgenowskich. Niedrożność jajowodów to jedna z najczęstszych przyczyn niepłodności żeńskiej.

Badanie HSG pozwala też na ocenę stanu zdrowia układu płciowego kobiety. Histerosalpingografii nie można wykonywać w czasie ciąży, miesiączki i owulacji. Zabieg jest prawie bezbolesny i trwa od kilkunastu minut do pół godziny.

Jakie są przyczyny niedrożności jajowodów?

Niedrożność jajowodów mogą powodować:

  •  zrosty będące wynikiem stanów zapalnych jajników i jajowodów,
  •  zablokowanie ujścia jajowodów czopami śluzowymi,
  •  endometrioza (przerost błony śluzowej macicy),
  •  infekcje dróg rodnych wywołane poronieniami,
  •  stan zapalny wyrostka robaczkowego,
  •  przebyte operacje jamy brzusznej,
  •  przebyte zabiegi i operacje jajowodów,
  •  trwające lub zaleczone choroby przenoszone drogą płciową, wywołane przede wszystkim przez chlamydię.

Jakie są przyczyny niepłodności? Zobaczcie film:

Zobacz film: Przyczyny niepłodności. Źródło: Dzień Dobry TVN

Co to jest i na czym polega badanie HSG?

Badanie niedrożności jajowodów i oceny jamy macicy jest jednym z kluczowych w diagnozowaniu niepłodności kobiet. W niektórych przypadkach w wyniku przepłukania kanałów jajowodów środkiem kontrastującym następuje powrót płodności. Przypuszcza się, że dochodzi do tego na skutek usunięcia mechanicznych przeszkód i oczyszczenia jajowodów.

Zobacz także: Leczenie niepłodności – u kobiet, mężczyzn

Badanie HSG polega na wprowadzeniu w drogi rodne kobiety środka kontrastującego, a następnie wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich macicy i jajowodów. Jest to zabieg inwazyjny, ale niemal bezbolesny. Można jednak odczuwać dyskomfort podobny to tego w czasie pobierania wymazu cytologicznego.

Za pomocą badania histerosalpingograficznego uzyskuje się obraz dróg rodnych. Pozwala to na ocenienie drożności jajowodów, stanu błony śluzowej macicy oraz przydatków. Ponadto umożliwia rozpoznanie zmian patologicznych macicy, guzów, niewydolności szyjki macicy, a nawet gruźlicy narządu rodnego.

 Wskazania do badania HSG

Histerosalpingografia jest zalecana w przypadku podejrzenia:

  •  przyczyny niepłodności wynikającej z niedrożności jajowodów (według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego powinno być to jedno z pierwszych badań w przypadku podejrzenia niepłodności żeńskiej),
  •  przerostu endometrium,
  •  gruźlicy narządu rodnego,
  •  patologii i wad w jamie macicy,
  •  nawykowych poronień.

Ponadto wskazaniem do badania HSG jest również przebyta operacja usunięcia mięśniaków oraz mikrochirurgiczne udrażnianie jajowodów w celu potwierdzenia skuteczności zastosowanego leczenia.

Przeciwwskazania do histerosalpingografii jajowodów

Badanie HSG nie może być wykonywanie w trakcie miesiączki, ani tuż przed nią, w czasie owulacji, w przypadku podejrzenia ciąży lub trwającej ciąży, ostrych infekcji narządu rodnego oraz u kobiet uczulonych na środek kontrastowy.

U kobiet alergicznie reagujących na kontrast zaleca się wykonanie histerosalpingosonografii , czyli badania USG z wykorzystaniem soli fizjologicznej zamiast środka kontrastowego.

W jaki sposób niepłodność wpływa na życie kobiety? Zobaczcie na filmie:

Zobacz film: Jak niepłodność wpływa na życie kobiety? Źródło: Dzień Dobry TVN

Przygotowanie do badania HSG

Termin wykonania badania powinien przypadać na 7-10 dzień cyklu menstruacyjnego.

Przed histerosalpingografią konieczne jest wykonanie: 

  • badania ginekologicznego, 
  • przezpochwowego USG 
  • rozmazu mikrobiotycznego z dróg rodnych.

Dodatkowo mogą być zalecone: morfologia krwi, jonogram oraz badanie poziomu krzepliwości krwi. Wyniki wszystkich badań (również tych przeprowadzonych wcześniej) należy wziąć ze sobą na badanie HSG. 

Na dzień przed badaniem można zjeść lekkostrawny posiłek, a w dniu badania mało obfite śniadanie. Przed badaniem często wykonywana jest lewatywa. Na około 20 minut przed zabiegiem podawany jest lek rozkurczowy w formie czopka.

Konieczne jest poinformowanie lekarza wykonującego badanie o dacie ostatniej miesiączki oraz ewentualnym uczuleniu na kontrast. 

Jak wygląda badanie drożności jajowodów? Czy HSG boli? Przebieg badania HSG

Histerosalpingografia wykonywana jest podobnie jak pobieranie cytologii. Kobieta leży na fotelu ginekologicznym z szeroko rozstawionymi nogami. Do pochwy wprowadzany jest wziernik, a następnie cewnik, którym pod ciśnieniem wlewa się kontrast, co może powodować lekki ból i dyskomfort szczególnie, gdy jajowody są niedrożne. Najlepiej wtedy jest się odprężyć i głęboko oddychać. Następnie wykonywane są 2-3 zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej lub nagrywany jest film. Badanie trwa około pół godziny.

W trakcie HSG może być zastosowane znieczulenie miejscowe (rzadziej ogólne), ale nie jest ono konieczne.

W celu uniknięcia nieprzyjemnych dolegliwości można zażyć doustne środki przeciwbólowe - po konsultacji z lekarzem.

Po zabiegu zaleca się pozostanie w placówce medycznej przez około 2 godziny, jeżeli zastosowane było znieczulenie miejscowe. W przypadku znieczulenia ogólnego czas ten wydłuża się do około 4 godzin.

Kontrast bez problemu przepływający przez jajowody świadczy o ich drożności. Jakiekolwiek utrudnienia przepływu mogą być oznaką rożnego typu nieprawidłowości.

Powikłania i krwawienie po HSG

Histerosalpingografia jest badaniem inwazyjnym, ale powikłania po nim zdarzają się bardzo rzadko. Najczęściej są to:

  •  alergia na kontrast,
  •  infekcje pochwy,
  •  zapalenie przydatków,
  •  długotrwałe krwawienia z dróg rodnych.

Zauważenie jakichkolwiek niepokojących dolegliwości należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi. Utrzymujące się przez około 2-3 dni plamienia nie są powodem do niepokoju.

Ile kosztuje badanie drożności jajowodów?

Badanie HSG jest refundowane, czyli bezpłatne, w placówkach medycznych, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. W gabinetach prywatnych cena za histerosalpingografię - w zależności od miasta oscyluje w granicach od 200 nawet do 1000zł.

Jakie badania należy wykonywać podczas ciąży? Odpowiedź znajdziecie na filmie:

Zobacz film: Badania w czasie ciąży. Źródło: 36,6

Data aktualizacji: 30.05.2019,
Opublikowano: 04.09.2017 r.

Komentarze (6)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany

Pedagog który został rodzicem. 07.06.2018r.

Hsg jest bardzo bolesnym zabiegiem.

KALA 07.06.2018r.

Badanie miałam robione we wtorek. Ból był straszny i niesamowity pomimo tego , że dostałam dożylnie lek przeciwbólowy. Ból był rozpierający jak podali kontrast, ale jakoś dałam radę. Jeszcze jakby były do tego badania odpowiednie warunki to może by tak nie bolało i czułabym się bardziej komfortowo. Badanie powinno być wykonane na fotelu ginekologicznym, a nie na stole i nogi miałam oparte na krzesłach . Masakra. Wieczorem jeszcze bolał mnie brzuch i miałam dziwne skurcze. Plamienia miałam po HSG przez dwa dni. Pomimo tego wszystkiego cieszę się , bo jest dobry rezultat tego badania i jest ok.

K 19.05.2018r.

Ból niesamowity. Badanie trwa kilka minut. Mam bolesne miesiączki, ale ból podczas HSG jest znacznie większy. Po badaniu czułam się bardzo dobrze. Jednak wieczorem bardzo bolał mnie brzuch, pojawiła się gorączka, nie mogłam samodzielnie podnieść się z łóżka, kolejnego dnia było podobnie. Na trzeci dzień samopoczucie znacznie lepsze.
Ostatecznie oba jajowody drożne.

Ada 05.05.2018r.

Wczoraj miałam robione hsg, całe szczescie trwało krótko, ale ból był niesamowity. W sumie odczuwam bolesne rozpieranie w brzuchu jeszcze dziś tzn dzień po badaniu.

iz 19.03.2018r.

Boli jak diabli mimo znieczulenia. Ledwie mogłam oddech złapać. Na szczęście badanie nie trwało długo.

gość 12.01.2018r.

"Jest to zabieg inwazyjny, ale niemal bezbolesny. Można jednak odczuwać dyskomfort podobny to tego w czasie pobierania wymazu cytologicznego"-to stwierdzenie to kpina przy wymazie nic nie boli( nigdy mnie nie bolało). A przy HSG boli, a ból przypomina skurcze porodowe z brzucha(w trakcie badania od razu przyszło mi głowy ).Ból trwa w trakcie wprowadzanie kontrastu ale w moim przypadku szybko poszło i dałam radę. Badanie jest do przeżycia i to w dużej mierze dzięki lekarzowi który robi badanie:)Ja miałam szczęście , że robił mi mój osobisty lekarz i dzięki temu mniej się bałam:)

Zobacz wszystkie 6 komentarzy
Powstała pierwsza tabletka na depresję poporodową. Kiedy lek trafi na rynek?   

Szacuje się, że z powodu depresji porodowej cierpi 15 proc. kobiet. W walce z tym stanem już niedługo może im pomóc pierwsza na świecie tabletka łagodząca objawy depresji. Co o niej wiadomo i kiedy lek trafi na rynek?

Czytaj więcej
Nudności i wymioty w ciąży? Sprawdź, dlaczego powinnaś o nich powiedzieć lekarzowi podczas wizyty

Problem występowania pierwszych mdłości w ciąży jest często bagatelizowany. Wiele osób uważa je za „obowiązkowe” dolegliwości w ciąży, o których nie warto nawet informować swojego lekarza. Z tego względu niektóre ciężarne podczas wizyty pomijają temat mdłości i wymiotów w ciąży. To błąd – te objawy mogą niekorzystnie wpłynąć na komfort życia oraz mieć poważne konsekwencje dla zdrowia mamy i maluszka.

Czytaj więcej
Badania przed zajściem w ciążę - warto znacznie częściej kontrolować poziom glukozy

Prawidłowy poziomy cukru we krwi jest ważny już  chwili zajścia w ciążę, ponieważ chroni dziecko przed zaburzeniami rozwojowymi. Planując ciążę warto zatem znacznie częściej kontrolować poziom glukozy – przekonują eksperci.

Czytaj więcej
Cukrzyca ciążowa. Czym jest i jak wygląda leczenie?

Cukrzyca to stan, kiedy w krwioobiegu znajduje się za dużo glukozy. Jest to spowodowane niedoborem insuliny, czyli hormonu, który reguluje i obniża poziom glukozy we krwi. Nieleczona cukrzyca ciążowa może skutkować groźnymi powikłaniami. Dlatego tak ważne jest jej wczesne zdiagnozowanie i leczenie. Sprawdź, jakie są objawy cukrzycy ciążowej. 

Czytaj więcej
Jak liczyć ruchy dziecka w ciąży? Kiedy się pojawiają?

Jak liczyć ruchy dziecka w ciąży to pytanie ważne dla kobiet ciężarnych. Monitorowanie ruchów dziecka w brzuchu jest bardzo istotne również w przypadku przenoszonej lub zagrożonej ciąży. W przypadku prawidłowo rozwijającej się ciąży nie jest to konieczne, aczkolwiek większość ginekologów zaleca je jako działanie profilaktyczne.

Czytaj więcej
Zwolnienie lekarskie w ciąży – na jakich zasadach się odbywa?

Zwolnienie lekarskie w ciąży może być wystawione przez ginekologa lub innego specjalistę. Za czas, w którym kobieta nie pracuje, przysługuje jej zasiłek wynoszący 100% miesięcznego wynagrodzenia. Należy pamiętać, że istnieją wyraźne wskazania do zwolnienia lekarskiego w ciąży.

Czytaj więcej
Witaminy w ciąży – które warto brać?

W ciąży organizm ma zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i składniki odżywcze, ponieważ w ciele kobiety rozwija się nowy człowiek. Odpowiednio zbilansowana, zdrowa dieta pomaga dostarczyć do organizmu niezbędne składniki mineralne i witaminy, jednak w ciąży może to nie być wystarczające. Według specjalistów w ciąży bardzo duże znaczenie mają między innymi kwas foliowy, witaminy D, kwasy DHA i jod. Z tego artykułu dowiesz się, jakie witaminy w ciąży warto przyjmować.

Czytaj więcej
Dieta eliminacyjna matki karmiącej – na czym polega i jak ją stosować?

Dieta eliminacyjna polega na stopniowym usuwaniu poszczególnych produktów z jadłospisu. Zalecana jest kobietom karmiącym piersią w przypadku podejrzenia, że objawy uczuleniowe występujące u dziecka wynikają z jego nietolerancji pokarmów spożywanych przez matkę.

Czytaj więcej
Krew pępowinowa – czy warto ją pobierać? W jakich sytuacjach może pomóc?

Krew pępowinowa jest pobierana po narodzinach dziecka. Pozostaje w pępowinie i łożysku. Jest ceniona ze względu na bogactwo występujących w niej pierwotnych komórek macierzystych o bardzo dużych zdolnościach do dzielenia się i regeneracji. Może być przechowywana w banku krwi pępowinowej.

Czytaj więcej
BBC: szczepienia przeciwko COVID-19 nie powodują u kobiet niepłodności ani nie grożą poronieniem

Na temat szczepień przeciwko COVID-19 krąży w sieci wiele mitów i nieporozumień; najczęściej powtarzane są twierdzenia, że u kobiet mogą one powodować niepłodność, a w ciąży grożą poronieniem. Nie ma jednak badań sugerujących, że szczepionka przeciwko COVID-19 może gromadzić się w jajnikach, co grozi niepłodnością – stwierdza BBC News, powołując się na nowe badania.

Czytaj więcej