Morfologia krwi należy do podstawowych badań diagnostycznych. Można dzięki niej dowiedzieć się sporo na temat stanu całego organizmu oraz rozpoznać niektóre choroby. Regularne przeprowadzanie tego badania pozwala kontrolować stan zdrowia i w porę reagować na zaburzenia budzące wątpliwości.

Co to jest badanie HTC?

Hematokryt jest jednym z parametrów standardowego badania krwi, zazwyczaj skrótowo oznacza się go jako HCT lub Ht. Dzięki wyrażonej procentowo wartości można dowiedzieć się, jaką część krwi stanowią czerwone krwinki, czyli erytrocyty. Jeżeli HCT wynosi 40% oznacza to, że w 100 ml krwi, 40 ml zajmują właśnie erytrocyty.

To proste i nieuciążliwe badanie może wskazywać na wiele czynników chorobotwórczych, dlatego przeprowadza się je w podstawowym badaniu krwi – morfologii. Zainteresowanie powinien wzbudzić zarówno niski jak i wysoki hematokryt, dlatego należy uważnie kontrolować jego wartość. Morfologię warto przeprowadzać raz w roku, nawet jeżeli nie odczuwa się żadnych dolegliwości. Bardzo często takie profilaktyczne badanie umożliwia wczesne wykrycie poważnych chorób.

Właściwe stężenie krwinek czerwonych ma olbrzymie znaczenie dla organizmu – to właśnie one odpowiadają za dostarczanie tlenu do wszystkich komórek ciała. Zaburzenie ich ilości przekłada się bezpośrednio na stan zdrowia i może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Obawy powinno wzbudzić chroniczne uczucie zmęczenia, bladość, osłabienie, częste krwawienia z nosa, bóle głowy, kłopoty z pamięcią lub pogorszenie wyglądu i kondycji włosów oraz paznokci.

Z czego składa się krew? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz także: Morfologia krwi z rozmazem automatycznym i ręcznym - czym się różnią i jak interpretować wyniki tych badań?

HTC - przebieg badania

Badanie HCT przeprowadza się na czczo, najlepiej do przychodni zgłosić się o poranku, pomiędzy godziną 7:00 a 9:00. Na kilka dni przed morfologią należy zrezygnować z picia alkoholu oraz ograniczyć palenie papierosów. Do badania nie powinny podchodzić kobiety w czasie miesiączki. Krew pobiera się z żyły łokciowej, ale jeżeli istnieją przeciwskazania lub specjalne zalecenia, można ją pobrać również z innych miejsc. Hematokryt oznacza się za pomocą metody mikroskopowej lub makrometody. Wyniki badania otrzymuje się bardzo szybko, zazwyczaj po upływie jednej doby. Badanie warto wykonywać regularnie wraz z innymi badaniami krwi.

HTC – norma

Norma hematokrytu zależy od płci oraz wieku:

• kobiety: 37–47%;
  
• mężczyźni: 42–52%;
  
• noworodki: 48–69%;
  
• niemowlęta i dzieci: 30–40%,
  

Należy zwrócić uwagę, że każde laboratorium medyczne ma własne wartości referencyjne, które są umieszczane na wydruku obok wyników badań. Stężenia mogą się więc delikatnie różnic, w zależności od miejsca, w którym przeprowadzamy analizy. Hematokryt w ciąży jest nieco niższy od normy – zwykle spada o 4–7%, a minimum osiąga w okolicach 30. tygodnia. Za niski hematokryt w czasie ciąży uznaje się wynik oscylujący w granicach 30%. W takim wypadku należy skonsultować się z lekarzem w celu podjęcia odpowiedniej terapii. Niskie wartości erytrocytów mogą być niebezpieczne dla zdrowia matki i dziecka.

Interpretacja wyników HCT

Wyniki hematokrytu zawsze powinny być interpretowane wraz z innymi wskazaniami morfologii. Otrzymana wartość zależy między innymi od zagęszczenia krwi i ilości elementów morfotycznych.

Niski hematokryt może świadczyć o anemii, ciąży, przewlekłym krwawieniu z przewodu pokarmowego, chorobach szpiku kostnego czy nadmiernym nawodnieniu organizmu. Często jest związany z niedokrwistością. Zbyt niski hematokryt może być wynikiem niedoboru witamin i soli mineralnych. Należy również rozpocząć diagnostykę związaną z zaburzeniem pracy wątroby (niski hematokryt może wskazywać na marskość tego organu) i różnych chorób nowotworowych.

Zobacz także: Odczyn Coombsa – ważne badanie krwi!

Podwyższony hematokryt powinien skłonić do przeprowadzenia dalszej diagnostyki w kierunku chorób serca i układu krążeniowego, nowotworu nerek oraz niedotlenienia. Niekiedy wiąże się on również z nadkrwistością pierwotną i wtórną. Wbrew pozorom zbyt wysoka liczba czerwonych krwinek nie jest wcale dobra dla organizmu. Te zaburzenia mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta. Zbyt gęsta krew utrudnia prawidłową pracę serca, doprowadza do podwyższenia ciśnienia tętniczego, zwiększa krzepliwość oraz znacznie potęguje ryzyko wystąpienia zatoru. Zazwyczaj towarzyszą mu także niepokojące objawy: krwotoki z nosa, zaczerwienienie oczu, bóle i zawroty głowy, problemy ze skupieniem i ciągłe przemęczenie, z czasem dochodzą duszności i bóle w klatce piersiowej. Wysoki hematokryt występuje u palaczy i jest to jeden z powodów dla których lekarze zalecają rezygnację z palenia wyrobów tytoniowych. Obserwuje się go również, jeżeli pacjent przez ostatnie tygodnie cierpiał na uporczywe biegunki lub wymioty. Może do niego doprowadzić także przebywanie na znacznych wysokościach i związana z nim nadkrwistość wtórna.