Stan zapalny wynikający z zakażenia bakteriami powoduje powstanie guzka, który może być zlokalizowany na brzegu powieki. Innym typowym miejscem jest jej wewnętrzna powierzchnia, gdzie również zgrupowane są ujścia gruczołów wytwarzających wydzielinę tworzącą (wraz z wodą) łzy.

Zobacz także:

Melisa – nie tylko na sen. Działanie i sposób zastosowania

Laserowa korekta wzroku. Wystarczy kilka minut, aby na zawsze pozbyć się wady

Czy pocierając oczy można się zakazić koronawirusem?

Czym jest guzek na powiece oka i czemu powstaje?

Najczęstszy rodzaj guzka na powiece oka stanowi jęczmień. Jest to stan zapalny gruczołów znajdujących się w powiece górnej lub dolnej oka. W okulistyce rozróżnia się jęczmienie:

• zewnętrzne – powstające w obrębie gruczołów brzegów powiek;

• wewnętrzne – tworzące się w gruczołach Meilboma (inaczej tarczkowych), położonych głębiej, pod spojówką powiekową.

Do powstania jęczmienia (i, co za tym idzie, guzka na powiece oka) dochodzi, gdy stan zapalny, zanieczyszczenia czy zrosty prowadzą do zamykania się ujścia gruczołu, do jego obrzęku lub zaczopowania kanalików wyprowadzających. Taki stan sprzyja namnażaniu się bakterii pojawiających się w okolicznych tkankach lub w worku spojówkowym. Najczęściej są to chorobotwórcze gronkowce, które z reguły powodują powstawanie ropnej wydzieliny.

Rozwojowi jęczmienia sprzyjają:

• przewlekłe zapalenie brzegów powiek,

• zapalenie spojówek (alergiczne albo wynikające z infekcji wirusowej lub bakteryjnej),

• obrzęk tkanek miękkich powieki (po urazie albo ukąszeniu przez owada).

Do zakażenia spojówek i okolicznych tkanek dochodzi łatwo, ponieważ stale wilgotna, dobrze ukrwiona i odżywiona błona śluzowa zapewnia bakteriom doskonałe warunki do rozwoju. Przyczyną infekcji jest często brak odpowiedniej higieny rąk i zatarcie oka brudną dłonią albo kontakt z osobą, która choruje już na zapalenie spojówek. W takim przypadku treść zakaźna może przenosić się w trakcie bezpośredniego kontaktu z chorym, podczas wspólnego używania np. ręczników czy kosmetyków albo nawet drogą kropelkową. Rozpulchniona, obrzęknięta śluzówka łatwo przyjmuje bakterie. Mogą one następnie zakażać gruczoły powieki, powodując powstanie jęczmienia.

Częstym powodem powstania guzka na powiece są odczyny pojawiające się na skutek użądlenia lub ukłucia przez komara. Jednak tego typu zmiany, mimo dużego, chwilowego obrzęku, bolesności czy swędzenia, wchłaniają się szybko i bez pozostawienia śladów. Inne przyczyny pojawiania się guzka na powiece oka są znacznie rzadsze i zwykle w diagnostyce musi wziąć udział lekarz okulista.

Guzek na powiece oka – objawy

Głównymi objawami jęczmienia są zaczerwienienie powieki górnej lub dolnej oraz narastający w szybkim tempie obrzęk. Spojówki są przy tym często rozpulchnione, a ich naczynia rozszerzone i silnie wypełnione krwią. Kiedy obrzęk zmniejsza się (co następuje po 1–2 dniach od zachorowania), na brzegu lub powierzchni powieki widoczny staje się okrągły lub owalny guzek. Może on przypominać kształtem ziarno zboża – stąd bierze się nazwa schorzenia. Okolica zmiany jest zaczerwieniona, a chory odczuwa zwykle dyskomfort przy mruganiu – ma wrażenie, że pod powieką znajduje się drażniące ciało obce. Taki sam efekt towarzyszy ruchom oka. Jeśli jęczmień zlokalizowany jest na brzegu powieki, często widoczny jest biały lub żółtawy, ropny wyciek z powiększonego i zmienionego chorobowo gruczołu.

Najczęściej na skutek działania mechanizmów obronnych organizmu infekcja jest zwalczana przez komórki układu odpornościowego i guzek na powiece oka wchłania się bez pozostawienia śladu. Może też (przy ścieńczeniu ściany gruczołu) pęknąć, wylewając swoją zawartość do worka spojówkowego. W trakcie gojenia się tak powstałego ubytku niekiedy tworzy się niewielka blizna.

W niektórych przypadkach – gdy stan zapalny trwa dłużej i dochodzi do zmian zwłóknieniowych w okolicznej tkance – jęczmień może przekształcać się w gradówkę, czyli w biały, twardy, niewielki guzek, która napina i uwypukla skórę powieki. Wokół niego brak jest śladów zapalenia (obrzęku czy przekrwienia).

Domowe sposoby leczenia guzka na powiece

Będący objawem jęczmienia guzek na powiece – u dziecka i u dorosłego – można w pierwszej fazie choroby próbować leczyć domowymi metodami. W przypadku miejscowego obrzęku i zaczerwienienia powieki stosuje się ciepłe, rozgrzewające, suche okłady. W sprzedaży dostępne są specjalne rozgrzewające krążki żelowe, które dobrze spełniają taką rolę. Przykładanie tamponów nasączonych naparami z ziół czy herbaty nie jest wskazane ze względu na możliwość dodatkowego podrażnienia skóry powiek. Nie należy też używać – zalecanych niekiedy – rozgrzanych woreczków z solą, gdyż jej drobinki mogą niekorzystnie oddziaływać na delikatne śluzówki spojówek czy na rogówkę.

Guzek na powiece oka można delikatnie masować opuszką palca – w kierunku brzegu powieki. Jeśli po upływie 2–3 dni zmiana utrzymuje się albo dołączają się bóle czy problemy z widzeniem, należy niezwłocznie skonsultować się z okulistą.

Jak działa oko? Dowiesz się tego z filmu:

Bibliografia:

H.M. Niżankowska, Podstawy okulistyki, Wrocław 2000.

J. Kanski, B. Bowling, Kanski – Okulistyka kliniczna, red. J. Szaflik, Wrocław 2017.