Pokrzywka cholinergiczna może wystąpić jako reakcja na temperaturę pożywienia, wysiłek bądź nawet stres. Bąble są zaczerwienione i swędzące. Leczenie tego rodzaju pokrzywki najczęściej polega na podaniu leków przeciwhistaminowych.

Pokrzywka cholinergiczna – przyczyny i charakterystyka choroby

Pod pojęciem pokrzywki kryje się choroba skóry, przy powstawaniu której istotną i główną funkcję pełni histamina, która jest uwalniana z mastocytów – tzw. komórek tucznych, które krążą we krwi. Przyczynia się ona do rozszerzenia naczyń poprzez specjalne receptory, a także do zwiększenia ich przepuszczalności dla wody. Procesy te zachodzą w górnych warstwach skóry i powodują powstawanie bąbli pokrzywkowych – konkretnie pojawiają się one w wyniku ucieczki płynu z naczyń i obrzęku skóry właściwej.

Powstawanie pokrzywki cholinergicznej jest ścisłą konsekwencją wrażliwości nie na produkowany przez organizm pot, a na proces jego produkcji. Kluczową rolę odgrywa tutaj acetylocholina, czyli substancja będąca neuroprzekaźnikiem we włóknach nerwowych. Konsekwencją jej oddziaływania na gruczoły potowe znajdujące się na skórze jest proces wydzielania potu. Pojawiająca się na powierzchni ciała wydzielina przyczynia się do powstawania zmian skórnych. Zazwyczaj są one niewielkie – występują w postaci niewielkich bąbli otoczonych czerwoną obwódką. Towarzyszy im uporczywy świąd. Jednak częste i intensywne drapanie zazwyczaj prowadzi do powstawania strupów, a przez to śladów, które trwale pozostają na skórze – dlatego należy go unikać.

Pokrzywka cholinergiczna jako efekt nadmiernego pocenia się ma wiele wcześniejszych przyczyn, które prowadzą do wzmożonej potliwości. Wśród tych czynników wyróżnia się podwyższoną temperaturę otoczenia lub ciała (np. gorączkę wywołaną innymi chorobami, takimi jak grypa czy angina), przechodzenie między pomieszczeniami o dużej rozbieżności temperaturowej czy zbyt gorące kąpiele, ale należy do nich także spożywanie posiłków z dodatkiem ostrych przypraw lub zbyt gorących potraw. Pojawienie się pokrzywki mogą spowodować także intensywne ćwiczenia fizyczne oraz reakcje związane z emocjami, takie jak stres.

Pokrzywka cholinergiczna zdecydowanie częściej występuje u osób obciążonych chorobami takimi jak astma czy choroby atopowe, np. atopowe zapalenie skóry (AZS).

Jakie objawy wywołuje pokrzywka cholinergiczna?

W wyniku działalności czynnika (albo sytuacji stresowej), który powoduje pojawienie się pokrzywki, skóra po spoceniu się pokrywa się drobnymi, powierzchownymi bąblami, których średnica wynosi od 1 do 4 mm. Otacza je czerwona obwódka. Umiejscawiają się zazwyczaj w górnej części tułowia – na klatce piersiowej, plecach, pod pachami oraz na ramionach. Jednak pokrzywka cholinergiczna zasadniczo może wystąpić na powierzchni każdej partii ciała. Atak choroby wiąże się z wystąpieniem uporczywego i niezwykle silnego świądu wraz z uczuciem gorąca, a niekiedy także pieczeniem. Zmiany pojawiają się w czasie około kilkudziesięciu minut i, kiedy się wygoją, po jakimś czasie mogą powrócić. Odstęp między epizodami nawrotów schorzenia może wynosić od 4 do 7 lat.

Zdarzają się wyjątkowo ciężkie przypadki pokrzywki cholinergicznej, które objawiają się w sposób ogólnoustrojowy. Mogą wtedy wystąpić kołatania serca, bóle brzucha, biegunki, nadmierna produkcja śliny, bóle głowy oraz omdlenia. Napad choroby czasami prowadzi do obrzęku krtani oraz zwężenia górnych dróg oddechowych, co powoduje kłopoty z oddychaniem i wymaga niezwłocznej interwencji lekarskiej.

Pokrzywka cholinergiczna – jakie leczenie należy wdrożyć?

Osoba z objawami pokrzywki może się zdziwić podczas wizyty u lekarza, ponieważ ten, aby sprawdzić, czy na pewno ma do czynienia z odmianą cholinergiczną, może nakazać wykonanie kilku ćwiczeń prowadzących do pocenia się. Identyfikacja czynnika pomoże dobrać sposób terapii. Oprócz farmakologicznego leczenia pokrzywki cholinergicznej, które polega na przyjmowaniu leków przeciwhistaminowych, wskazane są pewne zmiany w codziennych nawykach. Zaleca się unikanie ciężkiego wysiłku oraz silnie stresowych sytuacji, a także zmianę diety na taką, która nie obfituje w ostre przyprawy. Niezbędne jest noszenie przewiewnych strojów i unikanie czynników, które przyczyniają się do zaostrzenia pokrzywki, takich jak alkohol. Leki antyhistaminowe zmniejszają świąd – kluczowa może okazać się zwłaszcza hydroksyzyna. Oprócz niwelowania objawów środek ten wykazuje lekkie działanie uspokajające i przeciwlękowe, a ponadto łagodzi stres. W leczeniu pomocne mogą okazać się również skopolamina oraz beta-blokery.