Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Zalicza się do grupy chorób wieku dziecięcego, ale zachorowanie na nią w dzieciństwie nie jest regułą. Ma cięższy przebieg u młodzieży i dorosłych, a ryzyko powikłań jest nawet do 20 razy większe niż w przypadku dzieci. Szczepionka zalecana jest wszystkim osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną, a szczególnie kobietom planującym ciążę.
Zobacz też: Ospa bostońska - wirusowa choroba zakaźna. Objawy i leczenie
Szczepienie na ospę wietrzną - skuteczność
Szacuje się, że około 95% zaszczepionych dzieci nie zachoruje na ospę wietrzną. Z kolei ospa o ciężkim i umiarkowanym przebiegu wykluczona zostanie u 98-100%. Zastrzyk ochronny obniża także wielokrotnie ryzyko rozwoju półpaśca. Obserwowany w badaniach klinicznych czas utrzymywania się odporności po podaniu dwóch dawek szczepionki przeciwko ospie wietrznej wynosi 10 lat.
Ospa u dzieci szczepionych
Przypadki zachorowania na ospę u dzieci zaszczepionych przeciwko tej chorobie są rzadkie. Choroba ma wtedy znacznie łagodniejszy przebieg.
Powikłania po szczepieniu na ospę
- uogólnione powiększenie węzłów chłonnych,
- zapalenie gardła, zakażenie górnych dróg oddechowych,
- rozdrażnienie, senność, złe samopoczucie, zmęczenie,
- małopłytkowość,
- ból głowy, brzucha, stawów i mięśni,
- kaszel, nieżyt nosa,
- pokrzywka, półpasiec, rumień wielopostaciowy,
- drgawki,
- mdłości, wymioty, biegunka,
- gorączka powyżej 39°C,
- zapalenie spojówek,
- nadwrażliwość i reakcje anafilaktyczne,
- zapalenie mózgu lub móżdżku, incydent naczyniowo-mózgowy,
- przejściowe zaburzenia chodu, przejściowa ataksja,
- zapalenie naczyń, jak zespół Kawasakiego, plamica Schonleina-Henocha.
Zobacz też: Szczepienia obowiązkowe w Polsce - kogo dotyczą?
Szczepionka na ospę - ile dawek?
Podstawowe szczepienie na ospę opiera się na podaniu dwóch dawek w odstępie co najmniej 6 tygodni. Jedną doza to 0,5 ml rozpuszczonego preparatu. Podaje się ją w postaci zastrzyku podskórnego, najlepiej w górną boczną część ramienia. Nie wolno podawać szczepionki donaczyniowo i śródskórnie.
Obowiązkowa szczepionka na ospę
- chorujących na białaczkę,
- z chłoniakiem,
- o obniżonej odporności, zakażonych wirusem HIV,
- zażywających środki immunosupresyjne,
- przed leczeniem wywołującym upośledzenie odporności (chemioterapia nowotworów złośliwych, przeszczepienie narządów lub szpiku, przewlekłe leczenie dużą dawką glikokortykosteroidów).
Ponadto obowiązkowym szczepieniem przeciwko ospie wietrznej objęte są dzieci przebywające w:
- zakładach opiekuńczo-leczniczych,
- zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,
- regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych,
- placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
- domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży,
- rodzinnych domach dziecka,
- interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych,
- domach pomocy społecznej.
- żłobkach i klubach dziecięcych.
Szczepionka na ospę - przeciwwskazania
Szczepionki na ospę nie należy podawać, gdy:
- stwierdzono nadwrażliwość na którykolwiek składnik szczepionki, substancje wykorzystywane w procesie produkcyjnym i obecne w ilościach śladowych,
- wystąpiły objawy uczuleniowe po wcześniejszym podaniu szczepionki,
- po podaniu szczepionki pojawiły się działania niepożądane, a szczególnie niepożądane odczyny poszczepienne, które nie ograniczają się do miejsca szczepienia,
- po leczeniu krwią, osoczem, immunoglobulinami lub innymi preparatami krwi,
- stwierdzono ciążę (należy także unikać zajścia w ciążę przez okres trzech miesięcy po zaszczepieniu),
- stwierdzono ciężkie humoralne i komórkowe, pierwotne lub nabyte zaburzenia odporności,
- mają miejsce ostre i ciężkie choroby przebiegające z gorączką.
Szczepionkę przeciw ospie wietrznej można podać dziecku po ukończeniu 9 miesiąca życia, jednak lekarze zalecają, aby zrobić to między 12 a 18 miesiącem. W Polsce dostępny jest jeden preparat, który zawiera żywe wirusy. Można też skorzystać ze szczepionki 4-walentnej przeciwko odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej.