Okres płodny u miesiączkującej kobiety to kilka dni w ciągu miesiąca. Szczyt płodności przypada na owulację, która występuje na ok. 13–15 dni przed terminem następnej miesiączki (nieprawdziwe jest przekonanie, że owulacja występuje w połowie cyklu). Ogólnie uważa się, że dni płodne przypadają na 6 dni przed jajeczkowaniem oraz 3 dni po nim. Szczególne znaczenie ma czas przed owulacją, ponieważ plemniki mogą przeżyć w ciele kobiety nawet 5–6 dni. Z tego powodu wiele par jest przekonanych, że najbezpieczniejszy jest seks przed miesiączką i że np. uprawiając seks tydzień przed okresem, kobieta nie zajdzie w ciążę. Nie zawsze jest to prawdą.

Zobacz także: In vitro - szansa na bycie rodzicem

Zajście w ciążę przed okresem jest możliwe

W celu wyliczenia dni płodnych stosuje się metodę Ogino-Knausa, która polega na rocznej obserwacji cykli menstruacyjnych. To tzw. kalendarzyk małżeński, według którego pierwszy dzień płodny oblicza się, od najkrótszego cyklu w ciągu roku odejmując 20.

Przykład: jeśli najkrótszy cykl w ciągu 12 miesięcy wyniósł 21, to 21 – 20 = 1, co oznacza, że już pierwszy dzień cyklu (czyli pierwszy dzień miesiączki) należy uznać za płodny.

Ostatni płodny dzień można obliczyć, od najdłuższego cyklu odejmując 11.

Przykład: jeśli najdłuższy cykl w ciągu 12 miesięcy wyniósł 35, to 35 – 11 = 24, co oznacza, że 24. dzień cyklu należy uznać za ostatni płodny.

Powyższy przykład pokazuje, że u osoby tak miesiączkującej za czas płodny należy uznać dni cyklu pomiędzy 1. a 24.

Czy zatem przed miesiączką można zajść w ciążę, skoro występuje wówczas faza niepłodna? Teoretycznie nie, musi jednak zostać spełnionych kilka warunków:

• kobieta miesiączkuje regularnie, co daje jej gwarancję, że okres pojawi się w spodziewanym terminie,
  
• kobieta potrafi bezbłędnie obliczyć dni płodne (np. metodą termiczno-objawową, polegającą na obserwacji śluzu szyjkowego, szyjki macicy, jak i na pomiarach temperatury ciała),
  
• kobieta zna swój organizm i jest w stanie rozpoznać moment owulacji, a także zbliżającą się miesiączkę,
  
• kobieta nie jest chora, nie stosuje leków, nie podróżowała, nie zmieniła niedawno diety, nie jest narażona na stres i silne emocje, co mogłoby przesunąć miesiączkę,
  
• kobieta rozpoznaje u siebie śluz niepłodny.
  

Należy pamiętać, że termin wystąpienia miesiączki zawsze jest związany z momentem wystąpienia owulacji (nie na odwrót) i jeśli moment jajeczkowania przesunie się (z czego kobieta może nie zdawać sobie sprawy), przesunie się także dzień wystąpienia menstruacji. Czy natomiast przed owulacją można zajść w ciążę? Tak, dni przed owulacją uważa się za fazę płodną – związane jest to z możliwością przeżycia plemników w organizmie kobiety.

Jakie mogą być pierwsze objawy ciąży? Dowiesz się tego z filmu:

Ciąża przed okresem – rozpoznawanie śluzu niepłodnego

Ocena śluzu szyjkowego (tzw. metoda Billingsów) pozwala stwierdzić, czy bezpośrednio przed okresem występują dni niepłodne. Śluz niepłodny jest gęsty, mętny, o mlecznym bądź żółtawym zabarwieniu – w odróżnieniu od śluzu płodnego, który jest śliski, przezroczysty, rozciągliwy i powoduje uczucie wilgoci. Przypomina białko jaja kurzego.

Również konsystencja śluzu może się zmienić, np. pod wpływem infekcji. Z tego powodu nie można przyjmować za pewnik, że współżyjąc przed okresem, nie zajdzie się w ciążę. Szczególnie ryzykowny jest seks np. tydzień przed okresem, szczególnie przy nieregularnych cyklach i trudnościach w oszacowaniu fazy płodnej.

Rozpoznawanie oznak zbliżającej się miesiączki

Niektóre kobiety potrafią ocenić, czy zbliża się u nich miesiączka. Charakterystyczne objawy nadchodzącego okresu to:

• ból podbrzusza,
  
• zmniejszenie się ilości wydzieliny z pochwy,
  
• obrzmienie i tkliwość piersi,
  
• huśtawki nastrojów,
  
• wzdęcia,
  
• problemy z wypróżnianiem,
  
• osłabienie, brak sił,
  
• problemy ze snem,
  
• zwiększenie apetytu,
  
• trudności w koncentracji.
  

Uwaga! Objawy nadchodzącej miesiączki można pomylić z objawami owulacji, podczas której występują m.in. ból podbrzusza (tzw. ból owulacyjny) oraz obrzmienie piersi.

Co każda kobieta powinna wiedzieć o miesiączce? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Nie każde krwawienie to okres

Kobiety powinny mieć świadomość, że nie każde krwawienie jest miesiączką. Krótkie, łagodne plamienie może towarzyszyć owulacji. Wczesnym objawem ciąży jest natomiast plamienie implantacyjne związane z zagnieżdżeniem się zapłodnionego zarodka w macicy. Kiedy zarodek podczas zagnieżdżania się w macicy naruszy ściankę naczynia krwionośnego, może pojawić krwawienie o brunatnym zabarwieniu.

Uwaga! Krwawienie implantacyjne występuje w tym samym czasie, co spodziewana miesiączka, choć zwykle trwa krócej – maksymalnie ok. 3 dni.