Kwalifikacja do szczepienia to badanie lekarskie, które wykonuje się przed podaniem szczepionki dziecku lub osobie dorosłej. Jego celem jest wykrycie ewentualnych przeciwwskazań, które mogą skutkować opóźnieniem szczepienia lub modyfikacją jego schematu. Podczas wizyty lekarz zbiera dokładny wywiad uwzględniający samopoczucie po poprzednich szczepieniach, a także niepokojące objawy występujące w ciągu ostatnich kilku dni i wykonuje badanie fizykalne. Ponadto informuje pacjenta o możliwych ewentualnych skutkach ubocznych i niepożądanych odczynach poszczepiennych (NOP). Kwalifikacja jest ważna przez 24 godziny.
Szczepienie a katar
Szczepienie a katar u dziecka to dylemat, przed którym stoi wielu rodziców. Powszechnie wiadomo, że wszelkiego rodzaju przeziębienia i infekcje są przeciwwskazaniem do wykonania infekcji ze względu na bezpieczeństwo dziecka i możliwość wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. Pacjent musi być zdrowy, aby umożliwić układowi immunologicznemu prawidłową odpowiedź na podaną substancję i wytworzenie odporności na długie lata. Z tego powodu szczepienie dziecka z katarem jest zawsze poprzedzone kwalifikacyjnym badaniem lekarskim.
Przyczyn kataru u dziecka może być wiele. Nie zawsze oznacza on infekcję wirusową lub bakteryjną. Niekiedy stanowi odpowiedź organizmu na substancję drażniącą lub alergen. U niemowlaka może być związany z zanieczyszczeniem powietrza, sposobem oddychania, pozycją leżącą i niedostatecznym rozwinięciem się mechanizmów umożliwiających samodzielne oczyszczanie nosa. W takich sytuacjach wydzielina z nosa jest lejąca i wodnista, brak jest również innych objawów.
Katar, który jest spowodowany infekcją, ma zwykle żółtozielony kolor, gęstą konsystencję, jest uciążliwy, prowadzi do zatkania jamy nosowej i utrudnia oddychanie. Dodatkowo towarzyszą mu inne dolegliwości, które wskazują na chorobę: ból gardła, podwyższona temperatura ciała, wymioty, biegunka, niepokój, rozdrażnienie, płaczliwość, brak apetytu, złe samopoczucie i osłabienie. Nasuwa się zatem pytanie – czy można szczepić dziecko z katarem?
Czy katar jest przeciwwskazaniem do szczepienia?
Szczepienie przy katarze, który nie jest spowodowany infekcją bakteryjną lub wirusową i nie towarzyszą mu inne objawy, jest możliwe. Należy przy tym pamiętać, że ostateczną decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz pediatra po wcześniejszym zbadaniu dziecka: osłuchaniu płuc, obejrzeniu gardła, zmierzeniu temperatury ciała i zebraniu dokładnego wywiadu. Jeżeli nie stwierdzi on przeciwwskazań, dziecko zostanie zaszczepione w terminie.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o szczepieniach dzieci:
Natomiast szczepienie dziecka z katarem ropnym, któremu towarzyszą inne objawy świadczące o infekcji (np. zaczerwienienie gardła, gorączka, wysypka), jest niedopuszczalne. Należy je przesunąć na inny termin, który wskaże lekarz. Zwykle okres całkowitego zdrowienia i powrotu układu odpornościowego do prawidłowego funkcjonowania wynosi 2 tygodnie. Wyleczenie dziecka jest szczególnie ważne dla szczepionek przeciw: błonicy, tężcowi, krztuścowi, zapaleniu wątroby typu B oraz bakterii Haemophilus influenzae typu B.
Decyzja o szczepieniu na pneumokoki i inne drobnoustroje przy katarze zależy przede wszystkim od stanu ogólnego dziecka. Rodzice powinni także poinformować lekarza o niepokojących objawach, które pojawiły się na kilka dni przed szczepieniem, a także o samopoczuciu dziecka i ewentualnych dolegliwościach po poprzedniej iniekcji.
Przeciwwskazania do szczepienia
Infekcja wirusowa lub bakteryjna i towarzyszący im katar nie są jedynym przeciwwskazaniem do szczepienia. Podanie szczepionki należy przesunąć, jeżeli:
- doszło do zaostrzenia choroby przewlekłej,
- pacjent miał podawaną krew lub jej preparaty,
- od poprzedniego szczepienia preparatem zawierającym żywe drobnoustroje nie minęły 4 tygodnie,
- występuje wysoka gorączka,
- są ciężkie niedobory odporności.
Szczepionki nie podaje się w ogóle, jeżeli po poprzedniej iniekcji wystąpiła reakcja anafilaktyczna lub już wcześniej stwierdzono u pacjenta uczulenie na jakikolwiek składnik szczepionki. Jest to przeciwwskazanie bezwzględne.
Przeciwwskazaniem do szczepienia nie jest: ustabilizowana choroba przewlekła, wcześniactwo, alergia, miejscowe zapalenie skóry, niedożywienie, stosowanie maści na zmienioną chorobowo skórę, niedokrwistość, żółtaczka fizjologiczna i infekcja u członka rodziny. Decyzję o szczepieniu jednak zawsze podejmuje lekarz badający dziecko.
Bibliografia:
1. A. Augustynowicz, I. Wrześniewska-Wal, Aspekty prawne obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci, [w:] „Pediatria Polska” vol. 88, 2013, s. 120–126.