Stłuczenie może być łatwo pomylone ze zwichnięciem, a w niektórych wypadkach nawet z pęknięciem czy złamaniem kości, które wymagają konsultacji z lekarzem – dzieje się tak zwłaszcza w przypadku małych kości, na przykład przy stłuczeniu palca.

Co to jest stłuczenie?

Do urazów mechanicznych dochodzi pod wpływem działania siły zewnętrznej, która uszkadza tkanki. Jeżeli skóra zostanie przerwana, powstaje rana otwarta, natomiast stłuczenie ma miejsce wtedy, gdy obrażenia mają charakter wewnętrzny, bez naruszenia ciągłości skóry. Polega ono na uszkodzeniu tkanek wewnątrz ciała poprzez ich zmiażdżenie, rozerwanie i uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych. W wyniku tego dochodzi często do podskórnych wylewów (krwiaków), obrzęków, bólu i niezdolności tkanki do zachowywania swojej funkcji.

Jak wygląda stłuczenie? Objawy

Najczęstszymi objawami stłuczenia są:

• obrzęk, czyli opuchnięcie miejsca, w którym doszło do urazu,
  
• bolesność w miejscu stłuczenia – występuje zarówno samoistnie, jak i pod wpływem nacisku,
  
• podskórne, krwawe wylewy w miejscu uszkodzenia naczyń krwionośnych, czyli krwiaki (siniaki),
  
• upośledzenie funkcji obszaru objętego stłuczeniem,
  
• zauważalne podniesienie temperatury uszkodzonej tkanki,
  
• nadwrażliwość na dotyk w miejscu stłuczenia,
  
• zewnętrzne otarcia skóry (w niektórych przypadkach).
  

Objawy stłuczenia są niemal identyczne jak w przypadku skręcenia czy zwichnięcia, tym urazom towarzyszy jednak dużo silniejszy ból. Również złamania lub pęknięcia kości mogą być w rzadkich sytuacjach (na przykład gdy wystąpi stłuczenie palca lub żeber) pomylone ze stłuczeniem.

Stłuczenie – kiedy zgłosić się do lekarza?

Stłuczenie, choć nieprzyjemne, jest najczęściej niegroźną dolegliwością, którą można z powodzeniem leczyć w domu. Warto jednak zgłosić się do lekarza, jeśli:

• stłuczenie obejmuje stawy i mogło dojść do zwichnięcia – stłuczenie kostki, nadgarstka, kolana;
  
• na skutek stłuczenia niemożliwe jest wykonywanie ruchu;
  
• stłuczeniu towarzyszy bardzo silny ból, który nie ustępuje w ciągu pierwszych dób;
  
• wylew podskórny jest bardzo rozległy;
  
• wylew podskórny występuje w miejscu, z którego może naciec do zamkniętych przestrzeni wewnętrznych – stłuczenie kolana lub miednicy;
  
• można podejrzewać, że doszło do złamania lub pęknięcia kości – szczególnie w przypadku stłuczenia drobnych kości palców i żeber;
  
• stłuczenie dotyczy głowy, szyi lub kręgosłupa;
  
• choruje się na osteoporozę, zaburzenia krzepliwości krwi, zakrzepicę żylną lub hemofilię.
  

Jak długo goi się stłuczenie?

Na pytanie jak długo goi się stłuczenie, na przykład kolana, trudno odpowiedzieć, ponieważ zależy to od rozległości urazu i wielu czynników indywidualnych. Najczęściej w pierwszej kolejności ustępuje obrzęk, a następnie wchłania się krwiak, co świadczy o tym, że proces regeneracji tkanek postępuje. Wraca też pełna ruchomość, jeżeli była ograniczona (najczęściej na skutek nadmiernej bolesności lub podskórnego wylewu). Nadmierna tkliwość lub bolesność tkanek może utrzymywać się nawet przez parę tygodni.

Jak leczyć stłuczenie?

W leczeniu stłuczenia bardzo ważna jest szybka reakcja. Od razu po urazie należy przyłożyć do uszkodzonego miejsca lód na co najmniej 15 minut. Silne schłodzenie zamyka naczynia krwionośne i tym samym zmniejsza ryzyko powstania dużych wylewów. Ponadto działa przeciwbólowo i zmniejsza obrzęk. Stłuczenie powinno chłodzić się pierwszego dnia, a następnie można już stosować rozgrzewające okłady.

Po zaprzestaniu chłodzenia stłuczone miejsce powinno się posmarować odpowiednią maścią, która łagodzi skutki urazów i przyspiesza regenerację tkanek. Można sięgnąć po:

• żele z altacetem,
  
• maść z arniki lub kasztanowca – przyspieszają wchłanianie krwiaków i zmniejszają obrzęki,
  
• maść z żywokostu – działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przyspiesza regenerację tkanek,
  
• przeciwbólowe i przeciwzapalne maści zawierające na przykład diclofenak,
  
• w przypadku silnego bólu można też korzystać z doustnych leków przeciwbólowych (niezalecane są aspiryna i ibuprofen, które zmniejszają krzepliwość krwi i mogą doprowadzić do powiększenia wylewu),
  
• założenie opaski uciskowej.
  

W przypadku bardzo dużych krwiaków, które mogą utrzymywać się nawet do kilku miesięcy, najczęściej konieczne jest ich opróżnienie, co wymaga opieki lekarskiej.

Stłuczenie – domowe sposoby

Oprócz chłodzenia stłuczenia w pierwszej dobie i rozgrzewania go w następnych, a także stosowania rozmaitych maści, można wykorzystać również domowe sposoby, do których należą:

• okłady z liści kapusty,
  
• okłady z wody z octem,
  
• masaż,
  
• okłady ze świeżych liści majeranku lub tymianku,
  
• okłady z ziemniaków.
  

Warto też pamiętać, że zachowywanie aktywności fizycznej sprzyja odpowiedniemu odżywianiu tkanek i tym samym przyspiesza ich gojenie. Dlatego wtedy, gdy tylko jest to możliwe, nie należy rezygnować z ruchu.

Stłuczenie – zabiegi fizjoterapeutyczne

W leczeniu stłuczeń z pomocą mogą przyjść także zabiegi z zakresu fizjoterapii, między innymi krioterapia, naświetlania lampą bioptron, magnetoterapia, elektroterapia czy kinesiotaping.