Ból ucha, ze względu na jego budowę, może mieć związek z licznymi procesami chorobowymi toczącymi się w jego okolicy. Zwykle świadczy o niegroźnych dolegliwościach, jednak czasami towarzyszy poważnym schorzeniom, w tym chorobom nowotworowym. Jeżeli utrzymuje się przez dłuższy czas, a domowe sposoby na ból ucha nie dają oczekiwanych rezultatów, należy zwrócić się do laryngologa w celu podjęcia odpowiedniej diagnostyki.

Ból ucha: przyczyny

Ból ucha (otalgia) może mieć związek z wieloma różnymi schorzeniami, zwłaszcza stanami zapalnymi oraz nowotworami w pobliżu nerwu trójdzielnego – największego nerwu czuciowo-ruchowego w obrębie czaszki, nerwu językowo-gardłowego, nerwu błędnego oraz nerwu usznego wielkiego. Często wynika ze zmian zapalnych zębów, ślinianek, zmian zwyrodnieniowych stawów skroniowo-żuchwowych, a także zapaleń szczęki, żuchwy, języka i części jamy ustnej. Objawy bólowe mogą wynikać z zapaleń, ropni i nowotworów migdałków, przestrzeni przygardłowej, podstawy języka oraz jamy ustno-gardłowej. Ból ucha często ma związek z chorobami krtani, przełyku i gruczołu tarczowego. Obserwuje się go podczas torbieli szyi, guzów i zapaleń szyjnego odcinka kręgosłupa oraz węzłów chłonnych szyi.

Źródłem bólu ucha mogą być także problemy z samym narządem słuchu. Doprowadza do niego różnica ciśnień związana z niedrożnością trąbki Eustachiusza, której zadaniem jest wyrównywanie ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Ból jest wówczas intensywny i obserwuje się go wyłącznie w uchu. Ostrej niedrożności trąbki Eustachiusza towarzyszą także zaburzenia słuchu oraz problemy z gromadzeniem się płynu w uchu. Objawy bólowe występują podczas zapalenia ucha środkowego, zapalenia wyrostka sutkowego oraz choroby nowotworowej ucha środkowego. Może je wywołać barotrauma, czyli uraz, wywołany nagłym skokiem ciśnienia. Ból powodują również problemy z uchem zewnętrznym – zwłaszcza jego ostre i przewlekłe stany zapalne, zatkanie ucha woskowiną, nowotwór małżowiny usznej, a także krwiaki i urazy.

Zobacz także: Sposoby na zatkane ucho. Jak odetkać – domowe sposoby?

Silny ból ucha towarzyszy także przebiciu błony bębenkowej. Mogą mu towarzyszyć szumy uszne oraz zawroty głowy. Zazwyczaj dochodzi do niego w wyniku uszkodzenia mechanicznego. Szczególną uwagę należy zachować podczas zabiegów higienicznych, wykonywanych przy użyciu patyczków.

Ból ucha u dziecka

Ból ucha u dziecka jest szczególnie dotkliwy i bardzo nasilony. Walka z nim jest niezwykle uciążliwa nie tylko dla małych pacjentów, ale również dla ich rodziców. Zazwyczaj wynika z zapalenia ucha środkowego. Większość chorych stanowią małe dzieci. Choroba ma tendencję do nawracania, a ryzyko zachorowania maleje wraz z wiekiem. Wynika to z kwestii anatomicznych – trąbka słuchowa, łącząca gardło z jamą bębenkową, jest krótka i szeroka, umożliwia więc łatwe przemieszczanie się bakterii oraz wirusów podczas infekcji górnych dróg oddechowych. Z tego powodu zapalenia ucha środkowego występuje zwykle bezpośrednio po innych chorobach. 

Zobacz także: Zapalenie ucha u dziecka – jak łagodzić objawy wywołane przez zapalenie ucha środkowego?

Czynnikiem chorobotwórczym w większości przypadków jest zakażenie bakteryjne. Jeżeli choroba ma tendencję do częstego nawracania, może prowadzić do nieodwracalnych zaburzeń słuchu. Do jej objawów, oprócz silnego, najczęściej pulsującego bólu ucha, należy także wysoka gorączka, wymioty, czasem również biegunka. Symptomy nasilają się nocą i w pozycji leżącej, przekładają się więc na jakość snu oraz rozdrażnienie chorego. W przypadku niemowląt ból ucha może być z kolei związany z ząbkowaniem. Można wówczas zauważyć, że dzieci często dotykają i ciągną za małżowinę uszną oraz przykładają ją do różnych przedmiotów.

Domowe sposoby na ból ucha

Ból ucha zwykle jest bardzo dotkliwy, a walka z nim nie należy do najprostszych. Warto wypróbować domowe sposoby radzenia sobie z tym problemem. W żadnym wypadku nie powinny jednak zastępować terapii, przewidzianej przez laryngologa. W przypadku wielu chorób, w tym zapalenia ucha u dziecka, konieczne jest podanie antybiotyku.

Podczas bólu ucha można zastosować krople z oliwy z oliwek. Po jej podgrzaniu do temperatury, która nie wywoła oparzenia, należy zaaplikować kilka kropel bezpośrednio do ucha. Warto wypróbować także sok z liści mięty, imbiru lub czosnku. Doraźnie ból może pomóc uśmierzyć żucie gumy do żucia. Angażuje do pracy mięśnie żuchwy i umożliwia otwarcie ujścia trąbki Eustachiusza. Sprawdza się także podczas bólu wywołanego przez wahania ciśnienia. Ulgę przynoszą również gorące okłady. Wystarczy owinąć czystym fragmentem materiału termofor lub butelkę z ciepłą wodą i przyłożyć do obolałego ucha.

Należy jednak pamiętać, że domowe sposoby na ból ucha mogą być stosowane jedynie doraźnie w celu łagodzenia objawów. Jeżeli dolegliwości utrzymują się dłużej, trzeba skontaktować się ze specjalistą.