Ból oka może pojawić się w każdym momencie. Jeśli trwa krótko i nie powraca, można uznać, że jest to chwilowy nerwoból - podrażnienie któregoś z nerwów czuciowych w obrębie oka, spojówek lub powiek. Ale jeśli ból utrzymuje się przez dłuższy czas lub nawraca, jest intensywny i towarzyszą mu dodatkowe objawy, nie należy zwlekać z zasięgnięciem porady lekarza, najlepiej okulisty.

Ból oka przy mruganiu

Oko często reaguje bólem na problemy, które pojawiają się w samej gałce lub otaczających go narządach (spojówki, powieki, narząd łzowy, oczodół), ponieważ cała ta okolica ma bardzo bogate unerwienie czuciowe.

Przyczyny bólu jednego oka

Ból jednego oka może pojawiać się w różnych okolicznościach. Najprostszą przyczyną jest ciało obce w oku. Często ból oka spowodowany jest środkami drażniącymi lub żrącymi. Może to być również efekt rozwijającego się zapalenia lub infekcji w obrębie oka i aparatu pomocniczego, zapalenie nerwów lub pierwszy objaw chorób poważniejszych, na przykład jaskry.

Ciało obce w oku

Może to być drobina pyłu przyniesionego przez wiatr, opiłek metalu, drzazga z obrabianego właśnie drewna, owad, ale też własna rzęsa lub włos. Ciało to trafia do worka spojówkowego, co powoduje zwykle kłujące bóle, nasilające się przy mruganiu i ruchach oka. Może też znaleźć się na powierzchni rogówki (przejrzystej części oka w jego przedniej części). Ponieważ rogówka jest bardzo mocno unerwiona, ból jest bardzo intensywny. W najgorszym przypadku ciało obce może wbić się w powierzchnię rogówki, twardówki lub wręcz przebić się do środka gałki ocznej. Dotyczy to w szczególności osób, które bez okularów ochronnych obrabiają przedmioty za pomocą szlifierki lub piły.

Można próbować wypłukać ciało obce z worka spojówkowego, a jeśli jest widoczne i nie znajduje się na rogówce - starać się je delikatnie usunąć. Nie wolno trzeć oka. Jeśli objawy nie ustępują lub ciało obce jest niewidoczne, należy udać się do okulisty, który stwierdzi, jak poważna jest sytuacja i czy nie trzeba wykonać zabiegu operacyjnego.

Ból oka spowodowany substancjami drażniącymi lub żrącymi

Jeśli do oka dostanie się kwas, zasada, rozpuszczalnik, środek czyszczący z chlorem, kropla gorącego tłuszczu lub inna drażniąca substancja, należy oko wypłukać dużą ilością wody i udać się do okulisty, który oceni, czy takie zdarzenie nie spowodowało uszkodzenia oka, a w szczególności rogówki.

Ból oka spowodowany infekcją

Ból oka pojawia się zwykle jednocześnie z zaczerwienieniem lub obrzękiem spojówek. Towarzyszy zapaleniu spojówek lub brzegów powiek albo rozwijającemu się na powiece jęczmieniowi.

Przyczyną infekcji mogą być bakterie (wtedy często w kąciku oka pojawia się wydzielina ropna) albo wirusy (zapalenie rogówki lub spojówek). Wówczas okulista zaleca antybiotyki albo leki przeciwwirusowe i leki przeciwzapalne.

Ból oka może też być spowodowany przez rozwijające się zapalenie rogówki, twardówki, tęczówki lub tkanek oczodołu. Te choroby również musi rozpoznać okulista i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Jedną z chorób wirusowych oka może być półpasiec. Jego oczna postać pojawia się rzadko, ale wymaga bardzo intensywnego leczenia, by po przebyciu tej choroby nie pozostały żadne następstwa.

Zobacz także: Półpasiec oczny – jakie są objawy i powikłania? Jak wygląda leczenie?

Ból oka spowodowany zapaleniem nerwów

Najcięższym zapaleniem nerwów w obrębie oczodołu jest zapalenie nerwu wzrokowego, choć zwykle w takiej sytuacji chorego najbardziej zaniepokoi nagły spadek ostrości widzenia. Jest to sygnał do pilnej wizyty u okulisty. Ból może być też spowodowany przez zapalenie innych nerwów w okolicach gałki ocznej.

Ból oka po urazie

Ból oka po urazie (uderzeniu w głowę lub bezpośrednio w oko, upadku) jest wskazaniem do pilnej wizyty u okulisty, szczególnie jeśli towarzyszy mu nieostre lub podwójne widzenie. Uraz może spowodować krwotok albo uszkodzenie struktur w obrębie gałki lub oczodołu, odwarstwienie siatkówki albo podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe i ból oka

Wnętrze gałki ocznej wypełnione jest cieczą, której ciśnienie stale się zmienia. Jeśli dojdzie do gwałtownego podniesienia się ciśnienia wewnątrzgałkowego, mogą pojawić się silne bóle jednego lub obu oczu, intensywniejsze podczas dotykania oka przez powiekę lub przy ruchach oka. Najczęściej jest to objawem urazu lub jaskry. Jaskra to poważna choroba oczu, która nieleczona może prowadzić do całkowitej ślepoty. Dlatego wizyta u okulisty w przypadku bólu oka jest niemal zawsze niezbędna.

Trzeba pamiętać, że niskie ciśnienie tętnicze krwi nie oznacza wcale, że ciśnienie wewnątrzgałkowe jest prawidłowe. Te dwie wartości nie są ze sobą bezpośrednio powiązane.

Ból oka i głowy u dziecka

Nawracające bóle oka lub obu oczu u dzieci, często skojarzone z bólem głowy, mogą wynikać z nierozpoznanej lub nieskorygowanej odpowiednio wady wzroku. Oczy wykonują wówczas duży wysiłek, by widzieć jak najostrzej, i po pewnym czasie pojawiają się bóle oczu i głowy. Podobna sytuacja może zdarzyć się również u dorosłych, choć oni, widząc zamazany, nieostry obraz, najczęściej zwracają się do okulisty.

Ból oka w trakcie bólu głowy

W niektórych postaciach migreny i innych nawracających bólów głowy może, jako jeden z objawów towarzyszących, pojawiać się ból oka. Zwykle dotyczy to jednego oka i jego ból ustępuje wraz z bólami głowy. Takiej sytuacji można spodziewać się w szczególności, jeśli dodatkowo pojawiają się nudności, wymioty, zawroty głowy czy światłowstręt. Tego typu schorzeniami zajmują się neurolodzy lub specjaliści w poradniach leczenia migreny, choć w procesie rozpoznawania choroby bierze udział również okulista.