Ból dłoni może towarzyszyć w przebiegu zespołu cieśni kanału nadgarstka (ZCKN) – jednej z najczęściej występujących neuropatii obwodowych kończyny górnej. Częstą przyczyną silnego bólu w stawach dłoni są zmiany o podłożu reumatycznym. Źródłem dolegliwości mogą być także przeciążeniu, uszkodzeniu ścięgien i więzadeł w dłoni czy zmiany pourazowe.

Przyczyny bólu dłoni

Ból dłoni może mieć rozmaite przyczyny. Jedną z nich jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) zaliczane do grona chorób reumatycznych o przewlekłym i zapalnym charakterze. RZS ma podłoże autoimmunologiczne. Choroba atakuje symetrycznie po obu stronach ciała. Początkowo zmiany chorobowe zauważalne są w stawach dłoni. Wraz z zaawansowaniem rozprzestrzeniają się na większe połączenia kości. Charakterystyczne objawy stanowią ból i obrzęk zajętych chorobowo stawów z ograniczeniem ich ruchomości oraz sztywność poranna (utrzymująca się mniej więcej przez godzinę). Pojawia się uczucie silnej bolesności podczas podejmowania prób ściśnięcia dłoni. Skóra w miejscach dotkniętych zmianami staje się chłodna, wilgotna i ścieńczała.

Ból dłoni wywołany przez stany zapalne i zmiany zwyrodnieniowe nasila się z wiekiem, przez co stają się one mniej sprawne, stawy niszczeją i zanika błona maziowa. Zmiany deformacyjne zlokalizowane są zwłaszcza w końcowej części palców i u podstawy kciuka, w konsekwencji czego dochodzi do osłabienia precyzji i chwytania.

Ból dłoni i palców wynika z nadmiernego przeciążenia tych części ciała, co zauważa się wśród wybranych grup zawodowych, takich jak informatycy, fryzjerzy, kucharze, kosmetyczki, mechanicy samochodowi i pisarze. Czynnikiem, który potęguje dolegliwości, jest długotrwałe narażenie na niskie temperatury i dużą wilgotność. Ból palców i dłoni jest typowy dla objawu Raynauda. Jest to napadowy skurcz tętnic palców dłoni, który pojawia się na skutek działania stresu emocjonalnego i zimna. Dochodzi do zblednięcia palców, pojawienia się ostrego bólu, obrzęku i zaczerwienienia.

Kolejnym źródłem bólu dłoni jest zespół kanału Guyona. Przyczyny choroby dzieli się na pierwotne i wtórne, spowodowane urazem, obecnością guzów (gangliony, tłuszczaki, guzy olbrzymiokomórkowe), anomalii budowy anatomicznej, zmianami naczyniowymi (tętniak tętnicy łokciowej, zakrzepica tętnicy łokciowej), neuropatiami oraz przedłużonym uciskiem wynikającym z uprawianego sportu, wykonywanej pracy lub podpierania się laską.

Reumatoidalne zapalenie stawów, czyli co? Dowiesz się tego z filmu:

Ból dłoni przy nadgarstku

Ból dłoni i nadgarstka, mrowienie i zaburzenie czucia w palcach to objawy związane z dyskopatią kręgów szyjnych. Zmianom zwyrodnieniowym w szyjnym odcinku kręgosłupa towarzyszy ponadto ból ramienia, który promieniuje aż do barku. Dolegliwości wywołane są zwłaszcza zmianami w obrębie 7 kręgu. Dochodzi do utraty pewności chwytu i zaburzenia precyzji ruchów palcami, a w skrajnych wypadkach nawet do niedowładów. Przyczyną takiego stanu jest ucisk wywierany na splot nerwów, które odpowiadają za sprawność rąk.

Inną przyczyną bólu w tej okolicy jest zespół cieśni nadgarstka (ZCN). Jest to stan chorobowy powstały w wyniku długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego biegnącego w kanale nadgarstka. Za jego rozwój odpowiadają głównie: obrzęk zapalny nerwu, zmiany zwyrodnieniowe i pourazowe zacieśnienia przestrzeni kanału nadgarstka. Choroba może być konsekwencją długotrwałej pracy na klawiaturze komputerowej. Współwystępuje z chorobami tarczycy, dną moczanową i cukrzycą. Typowe objawy, oprócz bólu, stanowią: mrowienie w nadgarstku, kciuku, palcu środkowym, wskazującym i w połowie palca serdecznego, utrudnione zaciśnięcie ręki w pięść, brak precyzji i ograniczenie ruchów, osłabienie chwytu i wypadanie z dłoni trzymanych przedmiotów. Ból dłoni nasila się w nocy.

Ból dłoni i kciuka

Ból dłoni i kciuka to dolegliwości typowe dla choroby De Quervaina i tzw. kciuka narciarza. Zespół De Quervaina należy do grupy schorzeń nazywanych entezopatiami. Są to bolesne zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kośćca, będące wynikiem działania zbytnich naprężeń i obciążeń. Choroba nazywana bywa bolesnym kciukiem matki, z racji że choroba jest szczególnie często rozpoznawana u młodych matek z racji częstego i powtarzanego w ten sam sposób podnoszenia dziecka, przez co przeciążają nadgarstek. Charakterystyczne dla choroby jest zapalenie pochewki ścięgnistej pierwszego przedziału prostowników zawierających ścięgna mięśnia odwodziciela długiego oraz prostownika krótkiego kciuka. 

Za schorzenie odpowiadają częste urazy dłoni i mono schematyczna praca, w której ma miejsce ciągłe powtarzanie mocnego chwytu, połączonego z odwiedzeniem ręki. Cierpią na nie zwłaszcza stolarze, tenisiści, pianiści, graficy komputerowi i malarze. Choroba występuje u 0,5% pracujących mężczyzn i 1,3% pracujących kobiet. Nie musi dotyczyć ręki dominującej. Chorzy skarżą się na ból na poziomie wyrostka rylcowatego kości promieniowej podczas obracania, chwytania, zaciskania pięści i przy ucisku.

Kciuk narciarza to uraz powstały na skutek zerwania ścięgna w okolicy stawu międzypaliczkowego. Dochodzi wtedy do problemów z wyprostowaniem palca, przez co staje się on zakrzywiony i przypomina wyglądem ptasi szpon. Choroba nazywana była niegdyś kciukiem leśniczego. Często zmagają się z nią bramkarze piłki nożnej i zawodnicy rugby. Do urazu dochodzi podczas czynności wymagających nadmiernego obciążania kciuka przy odciąganiu go od reszty dłoni.

Bibliografia:

1. Bączyk G., Przegląd badań nad jakością życia chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, „Reumatologia”, 2008, 46(6) s. 372–379.

2. Dąbek A., Czyrny Z., Nowicki P., Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym, „Journal of Ultrasonography”, 2014, 14, s. 74–88.

3. Szmidt J., Kużdżał J., Podstawy chirurgii. T II, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2010.

4. Zimmermann-Górska I., Reumatologia Kliniczna, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.

5. Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009.

6. Ciechanowska K., Łukowicz M., Zespół cieśni kanału nadgarstka – etiologia i diagnostyka, „Journal of Education, Health and Sport”, 2017, 7(4), s. 622–638.

7. Waldman S.D., Atlas zespołów bólowych, Wrocław, Elsevier Urban&Partner, 2009.

8. Machnia M., Cichoń N., Miller E., Zindywidualizowna terapia polem magnetycznym niskich częstotliwości na przykładzie zespołu de Quervaina, „Fizjoterapia Polska”, 2015, 4(15), s. 116–122.

9. Lal R.A., Raj S., Guyons canal syndrome due to accessory palmaris longus muscle: aetiological classification: a case report, “Cases Journal”, 2009, 2, s. 9146.

Jak działa układ kostny? Dowiesz się tego z filmu: