Bandażowanie posiada wiele funkcji. Jedną z ważniejszych jest przytrzymanie opatrunku i odseparowanie rany od środowiska zewnętrznego. Służy do uszczelnienia, ocieplenia i przytrzymania kompresu. Ponadto pozwala na unieruchomienie i wzmocnienie powłok. Prawidłowe bandażowanie jest nie lada wyzwaniem, bo istnieje kilka rodzajów zakładania bandażu.

Podstawowe rodzaje bandażowania

Bandażowanie to podstawowy element pierwszej pomocy. W obrębie kończyny dolnej może dotyczyć stopy, pięty, goleni, kolana, uda lub biodra. Bandażowanie kończyny górnej przeprowadza się na kciuku, palcu, dłoni, przedramieniu, łokciu, ramieniu i barku. Rodzaje tej czynności najlepiej przedstawią specjalne rysunki.

Podstawowe rodzaje bandażowania to:

• kolisty – każda następna warstwa pokrywa całkowicie poprzednią,

• śrubowy – każda następna warstwa pokrywa do 2/3 poprzedniej,

• wężykowy – skośne obwoje, między którymi zostawia się wolną przestrzeń,

• zaginany śrubowy – opaska w połowie jest zgięta i odwrócona ku dołowi główką,

• kłosowy zstępujący i wstępujący – ósemkowy poprowadzony wokół 2 osi,

• żółwiowy rozbieżny i zbieżny – bandażowanie stawów zgiętych,

• dwugłowy – w obie strony prawą i lewą ręką,

• trójosiowy – poprowadzony wokół 3 osi,

• powrotny – stosowany na czubkach i kikutach.

Na czym polega bandażowanie łokcia?

Bandażowanie łokcia jest dość problematyczne ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo stawu. Wykonuje się je zazwyczaj przy użyciu bandaży o szerokości 5–7 cm. Zaleca się wykonanie bandażowania żółwiowego łokcia rozbieżnego lub zbieżnego, które przeznaczone jest do opatrywania stawów zgiętych. W pierwszym przypadku bandażowanie rozpoczyna się obwojem kolistym przez środek lekko zgiętego łokcia. Kolejny obwój prowadzi się skośnie od zewnątrz ku środkowi, poniżej początkowego obwoju. Następny obwój prowadzi się skośnie ku środkowi powyżej początkowego obwoju. Wykonuje się dodatkowo po jednym obwoju poniżej i powyżej obwoju początkowego, po czym kończy się bandażowanie na przedramieniu.

Bandażowanie obwojem żółwiowym zbieżnym rozpoczyna się obwojem kolistym skośnym na przedramieniu, nieco poniżej czubka łokcia. Następnie przechodzi się na ramię i wykonuje obwój kolisty skośny zaraz powyżej czubka łokcia. Wraca się na przedramię i przeprowadza obwój bliżej czubka łokcia, pokrywając 1/3 wcześniejszego obwoju. Wykonuje się po jeszcze jednym obwoju na ramieniu i przedramieniu, pokrywając aż 2/3 poprzedniego. Bandażowanie kończy się na środku łokcia.

Jak przeprowadzić bandażowanie przedramienia?

Bandażowanie przedramienia można wykonać na 3 sposoby:

• bandażowanie koliste i śrubowe – wykonuje się kilka obwojów kolistych wokół 1 osi, czyli na wysokości nadgarstka w taki sposób, aby każda następna opaska pokryła w pełni poprzednią; obwój kolisty stanowi początek obwoju śrubowego, który nakłada się od dołu do góry, pamiętając, aby każdy następny obwój pokrywał 2/3 wcześniejszego;

• bandażowanie zaginane – wykonuje się obwój kolisty wokół 1 osi, czyli na wysokości nadgarstka; następnie w połowie obwoju śrubowego, podtrzymując kciukiem, zagina się opaskę do dołu; kiedy jest ona skierowana główką w dół, wykonuje się 1/2 obwoju śrubowego i ponownie zagina opaskę; należy uważać, aby zagięcia umiejscowione były na samym grzbiecie przedramienia, jedne nad drugimi; warto zastosować tę metodę bandażowania w przypadku użycia opatrunków z dużą ilością waty i ligniny;

• bandażowanie kłosowe wstępujące (tzw. ósemkowe) – wykonuje się obwój kłosowy na nadgarstku, przeprowadza się obwój skośny aż do łokcia, a pod łokciem wzmacnia obwojem kolistym; przeprowadza się obwój skośny od łokcia do nadgarstka, w wyniku czego powstaje pierwsze kłosowanie; proces kończy się obwojem kolistym zaraz pod łokciem.

Jak bandażować kolano?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że kończyny dolne bandażuje się zawsze od dołu ku górze, co zapobiega tamowaniu krążenia żylnego. Na kolano można zastosować następujące sposoby bandażowania:

• bandażowanie żółwiowe kolana rozbieżne – wykonuje się obwój kolisty wokół kolana, a następnie przeprowadza się obwój skośny najpierw nad obwojem kolistym, a później pod nim; obwoje rozbieżne przeprowadza się z każdej strony (nad i pod kolanem) dwukrotnie; bandażowanie kończy się obwojem kolistym wokół uda;

• bandażowanie żółwiowe kolana zbieżne – wykonuje się obwój kolisty wokół goleni, nieco poniżej kolana; przechodzi się na udo zaraz powyżej kolana, przeprowadza obwój kolisty skośnie, po czym przechodzi się ponownie poniżej kolana; obwoje zbieżne wykonuje się z każdej strony dwukrotnie; bandażowanie kończy się obwojem kolistym na kolanie.

Jak bandażować palce?

Bandażowanie palców to tzw. rękawiczka. Rozpoczyna się je od obwoju kolistego na nadgarstku. W przypadku opatrywania prawej ręki przechodzi się na palec mały od strony wewnętrznej i wykonuje kilka obwojów śrubowych skierowanych od czubka do nasady palca. Przeprowadza się opaskę na okolicę nadgarstka i wykonuje niecały obwój kolisty. Bandaż kieruje się na kolejny palec i także wykonuje kilka obwojów śrubowych i wraca opaską przez grzbiet dłoni na nadgarstek. Na palec środkowy przechodzi się od strony nadgarstka i wykonuje kilka obwojów śrubowych. Tak samo zakłada się bandaż na palec wskazujący i kciuk. Opatrunek kończy się na nadgarstku. Bandażowanie palców lewej ręki zaczyna się nie od małego palca, a od kciuka, inaczej nie dojdzie do naprzemiennego krzyżowania obwojów na grzbiecie dłoni.

Bibliografia:

Chrząszczewska A. Bandażowanie, Warszawa, PZWL, 2014.