Atypowym zapaleniem płuc określano w przeszłości wszystkie wirusowe zapalenia płuc, które dawały słabe oznaki w trakcie przebiegu. Podział na typowe i atypowe zapalenia płuc służył także odróżnienia zakażeń wywołanych typowymi bakteriami (pneumokokami) oraz nietypowymi bakteriami. Te dwa stany zapalne różnią od siebie źródłem zachorowania, objawami oraz metodą leczenia. Udział atypowego zapalenia w ogólnej liczbie zachorowań na stany zapalne płuc z roku na rok wzrasta.

Przyczyny zachorowań na atypowe zapalenie płuc

Atypowe zapalenie płuc może być wywołane przez 6 różnych bakterii zupełnie niecharakterystycznych dla patogenów wywołujących stany zapalne płuc:

• Mycoplasma pneumoniae
• Chlamydia pneumoniae
• Legionella pneumophila
• Chlamydia psittaci
• Francisella tularensis
• Coxiella burnetii.

Pierwsze trzy bakterie odpowiadają za większość zachorowań na atypowe zapalenie płuc i nie mają zwierzęcego rezerwuaru. Z kolei zakażenie ostatnimi trzema patogenami zawsze wywołane są kontaktem ze zwierzętami. Bakterie mogą zakażać pojedynczo lub łączyć się ze sobą. Każdy z patogenów daje inne objawy chorobami oraz przebieg.

Atypowe zapalenie płuc: Mycoplasma pneumoniae

Do atypowego zapalenia płuc dochodzi najczęściej poprzez zarażenie bakterią Mycoplasma pneumoniae. Bakteria jest zaliczana do atypowych ze względu na swoją mało charakterystyczną budowę – brak ściany komórkowej. Mycoplasma pneumoniae wywołuje mykoplazmatyczne zapalenie płuc i jest odporna na antybiotyki beta-laktamowe. Okres wylęgania się w organizmie człowieka wynosi średnio od 10 do 20 dni. Do zakażeń dochodzi najczęściej latem i wczesną jesienią. Bakteria wywołuje suchy i bardzo męczący kaszel, który z reguły nasila się w nocy. W przypadku mykoplazmatycznego zapalenia płuc mówi się najczęściej o poważnych śródmiąższowych stanach zapalnych z zagęszczeniami w okolicach oskrzeli. Choroba ma zazwyczaj ostry, ale stosunkowo krótki przebieg.

Niestety, najliczniejszą grupą chorych na ten rodzaj atypowego zapalenia płuc są dzieci, które zapadają na mykoplazmatyczne zapalenia płuc nawet 10 razy częściej niż pozostali ludzie! Aby rozpoznać zakażenia wywołane bakterią Mycoplasma pneumoniae, stosuje się najczęściej diagnostykę serologiczną, która jest podstawą diagnozowania atypowego zapalenia płuc. Diagnostyka serologiczna polega na oznaczenie poziomu przeciwciał swoistych w surowicy, które mogą w niej się utrzymywać nawet do 5 lat od zakażenia! Ponadto, w celu diagnozy wykonuje się techniki immunifluorescencyjny, test immunoenzymatyczny (test ELISA) oraz odczyn wiązania dopełniacza (OWD).

Zobacz też: Zapalenia płuc u dzieci

Atypowe zapalenie płuc wywołane bakterią Chlamydia pneumoniae

Chlamydia pneumoniae należy do pasożytów wewnątrzkomórkowych, co wskazuje na atypowość tej bakterii. Jak informują lekarze, w przypadku zarażenia bakterią Chlamydia pneumoniae na ok. 2 tygodnie przed pierwszymi oznakami atypowego zapalenia płuc dochodzi do zapalenia gardła, a w rzadkich sytuacjach – również do zapalenia stawów. Chlamydia pneumoniae prowadzi do uszkodzenia nabłonka w drogach oddechowych, co umożliwia późniejsze zachorowania na zapalenia gardła, zatok, dychawicę oskrzelową, a także przewlekły katar. Bakterie odpowiadają za ok. 10% przypadków wszystkich przypadków zapalenia płuc. Okres ich inkubacji trwa średnio od 2 do 4 tygodni.

Objawami atypowego zapalenia płuc wywołanego bakterią Chlamydia pneumoniae są najczęściej: silny ból gardła, chrypka, ból głowy i stan podgorączkowy we wczesnym etapie choroby. Z czasem symptomom towarzyszy silny i suchy kaszel, który może trwać nawet kilka miesięcy. Ten rodzaj choroby charakteryzuje się przewlekłością i odpornością na antybiotyki.

Bakterie Legionella pneumophila wywołujące atopowe zapalenia płuc

Tym rodzajem bakterii można zarazić się najczęściej na basenach, w kontakcie z brudną klimatyzacją i systemami nawilżającymi. Do zakażeń bakteriami Legionella pneumophila dochodzi poprzez wdychanie powietrza z kropelkami wody, w której występują. Jest to jeden z najcięższych rodzajów atypowego zapalenia płuc o krótkim okresie wylęgania się, wynoszącym od 2 do 10 dni. Objawy charakteryzują się silnym bólem głowy i wysoką gorączką z dreszczami. Często dochodzi do zaburzeń orientacji, uczucia splątania i znacznego obniżenia nastroju. Jak podają lekarze, w trakcie choroby występuje spore ryzyko zapalenia mięśnia sercowego, osierdzia, opłucnej, a nawet zapalenia mózgu! Legionelloza (choroba legionistów, legioneloza) uszkadza nerki, wątrobę i wywołuje zapalenie stawów oraz wysypkę. Chorobę diagnozuje się poprzez badanie plwociny, krwi i moczu. To zapalenie płuc może trwać nawet 6 tygodni i prowadzić do śmierci.

Zobacz też: Bezobjawowe zapalenie płuc

Leczenie atypowego zapalenia płuc

Metody leczenia różnią się w zależności od bakterii, które wywołały stan zapalny. Lekarze zalecają najczęściej stosowanie antybiotyków z grupy makrolidów oraz fluorochinolonów bądź tetracykliny. Terapia w przypadku atypowego zapalenia płuc może trwać kilka tygodni, a po wyleczeniu mogą utrzymywać się przykre objawy i dolegliwości.