Acetylocysteina (N-acetylocysteina, łac. acetylcysteinum) to organiczny związek chemiczny występujący pod postacią białego lub krystalicznego proszku bądź bezbarwnych kryształów. Jest pochodną L-cysteiny i ma m.in. działanie mukolityczne. Oznacza to, że jej głównym zadaniem jest rozrzedzanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych i ułatwianie jej odkrztuszania.
Czytaj też:
- Elektrolity, witaminy i inne domowe sposoby, by pozbyć się kaca
- Błędy, które prawdopodobnie popełniasz, gdy masz kaca
Acetylocysteina jako lek – działanie i dawkowanie, przeciwwskazania
Acetylocysteina używana jest najczęściej jako środek rozrzedzający wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i ułatwiający jej wyprowadzanie poza organizm. Wydzielina pod wypływem leku z acetylocysteiną staje się mniej lepka, a nabłonek w drogach oddechowych aktywnie i szybciej przemieszcza ją do wyjścia. Dzięki temu odkrztuszanie jest o wiele prostsze.
Acetylcysteinum dzięki tym właściwościom ma zastosowanie w leczeniu mukowiscydozy, ostrego i przewlekłego zapalenia oskrzeli, rozedmy płuc, astmy oskrzelowej, skutków długotrwałej sztucznej wentylacji (podczas leczenia niewydolności oddechowej). Preparaty z tym składnikiem stosuje się także w laryngologii – w ostrym i przewlekłym zapaleniu zatok oraz wysiękowym zapaleniu ucha środkowego.
Jako lek acetylocysteina powinna być podawana zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ dostępne preparaty mają różne dawki i formy. Lek pod postacią tabletek musujących lub granulek należy rozpuścić w chłodnej wodzie, najlepiej w szklanym naczyniu. Roztwór acetylocysteiny nie powinien mieć styczności z metalem ani gumą. Dawkowanie w leczeniu chorób dróg oddechowych zależne jest od wieku chorego.
Ostatnia dawka powinna zostać przyjęta nie później niż 7 godzin przed snem, ponieważ rozrzedzona wydzielina może utrudniać nocny wypoczynek.
Przeciwwskazania do stosowania acetylcysteinum to:
- nadwrażliwość na którąkolwiek substancję leków z acetylocysteiną,
- ostry napad astmy,
- ciąża i karmienie piersią,
-
wrzody żołądka i dwunastnicy.
W stosowaniu acetylcysteinum u osób z niewydolnością oddechową, żylakami przełyku i astmą oskrzelową oraz osób starszych należy zachować ostrożność.
N-acetylocysteina na kaca i w zatruciu paracetamolem – działanie odtruwające
Acetylocysteina zastosowanie ma także w leczeniu zatrucia paracetamolem. Im wcześniej zostanie podana, tym większa jej skuteczność. Utrzymuje prawidłowy poziom glutationu w wątrobie, przyspiesza detoksykację i chroni komórki wątroby przed szkodliwym działaniem substancji toksycznych. Uważa się, że z tego powodu acetylocysteina może być skutecznie stosowana w innych rodzajach zatrucia.
Używanie acetylocysteiny na kaca to kontrowersyjny pomysł, tym bardziej że może ona wywołać skutki uboczne nasilające dolegliwości związane w przedawkowaniem alkoholu, w tym:
- podrażnienie śluzówki nosa i gardła,
- nudności,
- wymioty,
- gorączkę i dreszcze,
- zgagę,
- biegunkę,
- ból głowy,
- szum w uszach,
- w przypadku zażycia zbyt dużej dawki acetylocysteiny potencjalnie skurcz oskrzeli.
Acetylocysteina na alkohol w organizmie i jego metabolizm może wpływać przez utrzymywanie w wątrobie właściwego poziomu glutationu. Ten przeciwutleniacz m.in. ochrania komórki przed niszczycielskim działaniem toksyn. W związku z tym prawdopodobne jest, że acetylocysteina na kaca działa łagodząco.
N-acetylocysteina jako suplement diety
N-acetylocysteina to nie suplement diety, ale substancja lecznicza. Niemniej przez niektórych jest stosowana bez występowania u nich żadnych objawów. Zagadnienie to jest kontrowersyjne, tym bardziej że działanie n-acetylocysteiny nie zostało zbadane ani potwierdzone w przypadku schorzeń wymienianych przez zwolenników tej metody.
Osoby polecające suplementowanie acetylocysteiny twierdzą, że pozytywnie wpływa ona na:
- leczenie niepłodności z powodu zaburzeń hormonalnych (m.in. jako konsekwencji zespołu policystycznych jajników),
- leczenie skutków zaburzeń pracy tarczycy,
- zapobieganie chorób serca,
- leczenie zjawiska otępienia starczego,
- leczenie raka,
- zmniejszenie skutków ubocznych po chemio- i radioterapii.
Zalecają oni dawkowanie acetylocysteiny od 500 do nawet 3000 mg/d. Wskazują też, że podczas stosowania takiej terapii konieczne jest suplementowanie witaminy C, cynku oraz miedzi.