Zrosty po cesarskim cięciu (CC) to nieprawidłowe połączenia tkanek i narządów, do których dochodzi w trakcie gojenia się rany po zabiegu chirurgicznym w obrębie jamy brzusznej. Przyczyną ich powstania jest podrażnienie otrzewnej – błony, która wyściela wnętrze jamy brzusznej. Warto pamiętać, że każda ingerencja chirurgiczna wiąże się z ryzykiem pojawienia się zrostów. Niekiedy zmiany mogą obejmować rozległe obszary, powodować nieprzyjemne dolegliwości, a także nieść za sobą poważne skutki zdrowotne.

Jak wyglądają zrosty po cesarskim cięciu?

Zrosty po cesarskim cięciu lub innej operacji ginekologicznej to określenie na zrośnięcie się tkanek lub narządów w jamie brzusznej, które w warunkach prawidłowych nie są ze sobą w żaden sposób połączone. Taka sytuacja prowadzi do pojawienia się nieprzyjemnych objawów oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu kobiety.

Zrosty po CC wyglądają jak cienkie błony pomiędzy tkankami lub tkankami i narządami. Często kobieta nie wie o tym, że w jej organizmie tworzą się zrosty, ponieważ nie widać ich z zewnątrz, a rana po CC goi się prawidłowo. Rzadko można je rozpoznać także w podstawowym badaniu ultrasonograficznym (USG) jamy brzusznej. Aby to zrobić, konieczne jest wykonanie histeroskopii.

Dlaczego powstają zrosty po CC?

Przyczyną powstawania zrostów po CC jest nieprawidłowe gojenie się tkanek po zabiegu chirurgicznym. Dochodzi do niego na skutek podrażnienia cienkiej błony surowiczej, która wyściela wnętrze jamy brzusznej. Naruszone tkanki zaczynają się zrastać i pokrywać włóknikiem, który rozprzestrzenia się także na okoliczne struktury, tworząc zrosty.

Cięcie cesarskie to nie jedyny zabieg, którego powikłaniem są zrosty. Powstają one także po innych operacjach ginekologicznych (np. łyżeczkowanie macicy, usuwanie mięśniaków macicy, zabiegi na jajnikach), a także podczas usunięcia wyrostka robaczkowego lub zabiegów na jelicie grubym.

Objawy zrostów po cesarskim cięciu

Objawy zrostów po cesarskim cięciu zależą w głównej mierze od tego, jak rozległy obszar zajmują i które struktury zostały ze sobą nieprawidłowo połączone. Pierwsze dolegliwości pojawiają się w różnym czasie od zabiegu. Zwykle są one określane jako dokuczliwe i powodujące duży dyskomfort.

Najczęściej zgłaszane objawy zrostów po CC to:

• stały lub okresowy ból w dole brzucha o różnym stopniu nasilenia;

• bolesne miesiączkowanie;

• dyskomfort lub ból podczas zbliżeń seksualnych;

• nawracające stany zapalne układu moczowego;

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, zaparcia, niedrożność jelit).

Kiedy pojawią się objawy wskazujące na zrosty po CC, należy udać się do ginekologa, który zleci wykonanie szczegółowych badań.

Czy zrosty po CC bolą?

Zrosty po cięciu cesarskim bardzo często wiążą się z dolegliwościami bólowymi, które mogą mieć różny stopień nasilenia oraz występować stale lub okresowo. Kobiety zgłaszają ból brzucha, podbrzusza lub w obrębie miednicy, a także bolesne stosunki i menstruacje. W większości przypadków to właśnie dolegliwości bólowe są przyczyną poszukiwania pomocy medycznej.

Zrosty po CC – skutki

Zrosty po CC lub innej operacji ginekologicznej mogą nieść za sobą poważne skutki zdrowotne. Jednym z powikłań, które dotyczy nawet 20% kobiet, jest niepłodność. Nieprawidłowe połączenia tkanek utrudniają lub uniemożliwiają przemieszczanie się komórki jajowej.

Innym skutkiem zrostów po cięciu cesarskim jest niedrożność jelit, czyli zaburzenia ich perystaltyki i brak pasażu. Stan ten objawia się nagłym i silnym bólem brzucha, wymiotami, nudnościami oraz zatrzymaniem stolca. W takim przypadku konieczna jest pilna interwencja chirurgiczna.

Leczenie zrostów po cesarskim cięciu

Leczenie zrostów po cesarce odbywa się operacyjnie, często przy pomocy metod endoskopowych (laparoskopia lub histeroskopia). Dzięki operacji możliwe jest usunięcie patologicznych połączeń między tkankami, a tym samym złagodzenie objawów. Niestety często zdarza się, że zrosty po CC pojawiają się ponownie.

Profilaktyka zrostów po CC

Ryzyko powstania zrostów po cięciu cesarskim można zmniejszyć. W tym celu lekarze dbają o to, aby podczas zabiegu nie naruszyć okolicznych struktur oraz stosują narzędzia, które pozwalają na jak najmniejszą ingerencję w tkanki. Pomocne są także preparaty na bazie kwasu hialuronowego, które można użyć w trakcie operacji.

Aby zapobiegać zrostom, rana po CC musi być odpowiednio pielęgnowana. Dzięki temu nie dochodzi do zakażenia, a procesy gojenia się nie są niczym zaburzone. Kobieta powinna dbać o to, aby opatrunek pozostawał suchy i czysty. Należy także unikać ucisku na brzuch, wysiłku fizycznego i podnoszenia ciężkich przedmiotów. W celu uniknięcia zrostów po CC można skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który przeprowadzi rehabilitację blizny po cesarskim cięciu. Są to zabiegi, które polepszają ukrwienie tkanek i wspomagają ich regenerację.

Cesarskie cięcie jest gorsze dla dziecka? Dlaczego?

Bibliografia:

1. G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.

2. M. Chochowska i wsp., Terapia manualna w pracy z blizną po operacji cięcia cesarskiego, [w:] „Hygeia Public Health”, 2017, 52(2), s. 151–156.