Zapalenie piersi potrafi nie tylko być bardzo bolesne, ale też niebezpieczne – jeżeli wewnątrz gruczołu wytworzy się ropień, czasem konieczne jest leczenie chirurgiczne. Warto wiedzieć jak je rozpoznać, aby móc szybko zareagować.
Co to jest zapalenie piersi i jakie są jego objawy?
Zapalenie piersi jest stanem zapalnym w obrębie gruczołu piersiowego (mlekowego) lub sutka. Najczęściej przebiega jednostronnie i wiąże się z obecnością bakterii. Czasem dochodzi do powstania ropnia wewnątrz piersi lub na sutku. Najczęściej zapalenie gruczołu mlekowego lub sutka występuje u kobiet karmiących piersią, na 2–6 tygodni po porodzie.
Objawy świadczące, że doszło do zapalenia piersi, to:
- powiększenie piersi,
- obrzęk,
- zaczerwienienie,
- podniesienie temperatury piersi,
- ból uciskowy lub samoistny,
- objawy grypopodobne – dreszcze, gorączka, bóle stawów i mięśni, zmęczenie.
Zapalenie sutka u kobiet najczęściej wywołane jest urazami (na przykład podczas karmienia piersią), w trakcie gojenia których doszło do nadkażenia.
Połogowe zapalenie piersi
Połogowe zapalenie piersi występuje u wielu kobiet karmiących piersią, na skutek maceracji brodawek i ich uszkodzeń. Do zapaleń piersi dochodzi też w okresach nawału pokarmu, w czasie odstawiania dziecka lub wydłużania przerw między karmieniami. Wówczas ich przyczyną jest nieprawidłowe opróżnianie piersi lub nadmiar pokarmu, co prowadzi do powstawania zastojów mlecznych. Jeżeli mleko zetknie się z naczyniami krwionośnymi, prowadzi to do powstawania stanu zapalnego. Dodatkowo mogą pojawić się bakterie. Na początku można je leczyć stosując zimne okłady, okłady z kapusty oraz przede wszystkim poprzez prawidłowe opróżnianie gruczołu mlekowego, jednak jeżeli stan ulega pogorszeniu czasem konieczne jest podanie antybiotyku.
Jeżeli nie dojdzie do powikłań, zapalenie gruczołu mlekowego u kobiet karmiących piersią najczęściej trwa około 4 dni. W tym czasie wskazane są: odpoczynek, lekkostrawna dieta i picie dużej ilości płynów. Odpowiednie opróżnianie piersi i stosowanie się do innych zaleceń lekarza sprzyja szybkiemu zażegnaniu problemu. Można również stosować ibuprofen, który działa przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo i przeciwbólowo i jest bezpieczny podczas karmienia.
W rzadkich przypadkach dochodzi do powstania ropnia piersi. Obecnie leczenie chirurgiczne stosuje się tylko jeżeli jest on bardzo rozległy, najczęściej natomiast możliwe jest odciągnięcie nagromadzonego płynu za pomocą cienkiej igły pod kontrolą USG.
Zapalenie gruczołu mlekowego a karmienie piersią
Zapalenie piersi pojawia się najczęściej podczas karmienia piersią. Najważniejszą metodą leczenia jest jej dokładne i częste opróżnianie, a najlepiej robi to ssące dziecko. Dlatego należy je jak najczęściej przystawiać (jeżeli nie karmi się już piersią lub niemowlę pije zbyt mało, należy skorzystać z pomocy laktatora). W celu jak najdokładniejszego opróżnienia gruczołu mlekowego należy karmić dziecko w różnych pozycjach. Nie ma przeciwwskazań do podawania niemowlęciu takiego mleka. Nie powinno się jednak karmić, jeśli pojawi się w nim krew (w większej ilości) lub ropa.
Nietypowe zapalenia piersi u kobiet
Zapalenie piersi może również wystąpić u kobiet niekarmiących piersią. Najczęstszymi przyczynami takiego stanu są:
- zapalenie sutka w wyniku jego urazu,
- hipeprolaktynemia,
- choroby tarczycy,
- powikłania po założeniu implantów silikonowych,
- guzy piersi,
- stosowanie niektórych leków,
- choroby bakteryjne (na przykład kiła i gruźlica),
- zakażenia gruczołów łojowych i potowych.
Większość zapaleń piersi najczęściej leczy się za pomocą antybiotyków. Często mają one tendencje do nawracania, dlatego należy wyeliminować ich przyczyny, co jest możliwe w przypadku zakażeń bakteryjnych czy zaburzeń metabolicznych.
Zapalenie sutka mężczyzny
Gruczoły sutkowe u mężczyzn są o wiele mniej podatne na choroby, jednak w rzadkich wypadkach również u nich może dojść do zapalenia sutka. Może ono wystąpić wtórnie do ginekomastii, czyli nadmiernego rozrostu tkanki piersiowej (gruczołu lub tkanki tłuszczowej), co wywołane jest nadmiarem estrogenów pojawiającym się w przebiegu wielu chorób lub w podeszłym wieku, a także w związku z otyłością. Leczenie najczęściej przynosi zadowalające efekty, jednak zawsze należy wykluczyć mało prawdopodobną przyczynę, którą jest nowotwór sutka.
Zapalenie sutka u niemowlaka
Zdarza się, że zapalenie sutka występuje u niemowlaka. Najczęściej dotyka ono dzieci w pierwszych tygodniach po porodzie, częściej dziewczynki niż chłopców. Jego przyczyną jest wysoki poziom hormonów w mleku matki, który sprawia, że gruczoły piersiowe dziecka również zaczynają wytwarzać pokarm. Ponieważ nie może on swobodnie uchodzić, czasem w wyniku tego dochodzi do zapalenia. Jeżeli wytworzy się ropień sutka, konieczne jest podanie noworodkowi antybiotyku (pozajelitowo, w szpitalu) ze względu na ryzyko uszkodzenia gruczołu piersiowego.