Przyczyny twardnienia brzucha należy szukać w naturalnej reakcji organizmu - twardnienie brzucha świadczy o występowaniu skurczów macicy, która w taki sposób przygotowuje się do porodu. Są to tzw. skurcze przepowiadające. To objaw całkowicie normalny dla zaawansowanej i zdrowej ciąży. Uczucie twardniejącego brzucha przechodzi wraz ze skurczami, które przybierają na częstotliwości wraz ze zbliżaniem się terminu porodu.

Kiedy twardnieje brzuch w ciąży? Co to oznacza i jakie są tego przyczyny?

Skurcze macicy powodujące twardnienie brzucha w ciąży to tzw. skurcze Braxtona-Hicksa. Pojawiają się kilka razy w ciągu dnia, są bezbolesne i krótkotrwałe (trwają nie dłużej niż pół minuty). W wielu przypadkach wynikają z ruchów dziecka. Ciężarna zaczyna je odczuwać nawet po 20. tygodniu ciąży, co jest całkowicie naturalne. 

Wraz z coraz bardziej zaawansowaną ciążą z dnia na dzień brzuch będzie się stawał twardszy. Wynika to ze stanu fizjologicznego ciężarnej, której organizm przygotowuje się do porodu. W późniejszych tygodniach ciąży skurcze będą pojawiać się znacznie częściej (nawet raz na pół godziny) niż na jej początku (kilka razy dziennie). Wydłuży się także czas ich trwania (maksymalnie dwie minuty).

Twardniejący brzuch w ciąży - kiedy zgłosić się do lekarza?

Twardy brzuch w ciąży jest naturalnym zachowaniem organizmu ciężarnej. Występują jednak sytuacje, gdy należy natychmiast skontaktować się z ginekologiem. 

Twardy brzuch w ciąży jest niepokojącym objawem, jeśli skurcze stają się zbyt intensywne i bolesne, towarzyszy im plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, intensywny ból pleców i ból brzucha, odejście czopu czy wód płodowych, skurcze wybudzają w nocy lub powodują nagły spadek aktywności dziecka. 

Konsultacji lekarskiej wymaga również sytuacja, gdy twardy brzuch pojawia się w trakcie leżenia i towarzyszy mu kłucie. Nie wolno bagatelizować niepokojących objawów twardego brzucha podczas ciąży, gdyż mogą one zwiastować przedwczesny poród, poronienie czy odklejenie łożyska.

Jak rozpoznać twardy brzuch w ciąży?

Organizm w trakcie ciąży doświadcza znacznie lżejszych niż towarzyszące porodowi skurczów macicy. Są one zazwyczaj nieregularne, nierozpierające, podobne do skurczów menstruacyjnych, powodujące dyskomfort. Skurcze Braxtona-Hicksa rozpoczynają się w górnej części brzucha i przesuwają się stopniowo ku dołowi. Ciężarne określają to zjawisko napięciem macicy.

Twardniejący brzuch w ciąży - zapobieganie i łagodzenie

Dyskomfort towarzyszący twardemu brzuchowi w ciąży można złagodzić domowymi sposobami, przede wszystkim poprzez przybranie wygodnej pozycji ciała. 

Pomocny bywa krótki spacer (przysłowiowe rozchodzenie skurczów), delikatne uniesienie nóg albo położenie się (w pozycji leżącej zmniejsza się intensywność objawów, gdyż nacisk płodu na kanał szyjki macicy staje się mniejszy). Rozluźnienie może przynieść ciepła (nie gorąca) kąpiel. 

Podczas skurczów należy unikać głaskania i masowania napiętego brzucha, ponieważ spowoduje to ruchy dziecka i dodatkowe, nasilone skurcze.

W rozładowaniu skurczów u ciężarnych często pomagają techniki relaksacyjne i oddechowe, podczas których dochodzi do rozluźnienia mięśni oraz dotlenienia, uspokojenia i odprężenia organizmu.

Należy pamiętać o zasadach zdrowego odżywiania, a zwłaszcza odpowiednim nawadnianiu organizmu ciężarnej. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, aby dzienne spożycie wody oscylowało w granicach 2 litrów. Dowiedziono, że odwodnienie organizmu wywołuje skurcze przepowiadające, a w konsekwencji twardy brzuch.

Przyszła mama powinna zapewnić sobie należyty odpoczynek. Skurcze Braxtona-Hicksa mogą być spowodowane przemęczeniem organizmu. Ciężarna powinna wystrzegać się nadmiernej pracy fizycznej. Podnoszenie ciężkich przedmiotów czy długotrwałe unoszenie rąk (np. przy wieszaniu firan) może wywołać skurcze.

Warto prowadzić kalendarzyk, w którym odnotowuje się, w jakich sytuacjach pojawia się twardy brzuch. Monitorowanie kiedy oraz jak często brzuch twardnieje pomoże uniknąć sytuacji, w których objaw się nasila, a ponadto okaże się pomocne podczas kolejnej wizyty u ginekologa.

Domowe sposoby na rozluźnienie twardego brzucha warto wspomóc, sięgając po zalecone przez lekarza środki farmakologiczne. Lekarze najczęściej przepisują leki, takie jak Fenoterol, Luteina, No-Spa Forte, Isoptin. Warto zakupić w aptece magnez w dobrze przyswajalnej formie (tzn. mleczan albo cytrynian magnezu), najlepiej przeznaczony specjalnie dla kobiet ciężarnych, ponieważ uzupełnienie tego pierwiastka w diecie sprawi, że skurcze staną się mniej uciążliwe.