Osy są agresywnymi owadami. Po użądleniu należy jak najszybciej przenieść się w bezpieczne miejsce, gdyż są w stanie ukąsić kilkukrotnie w krótkim odstępie czasu. Jeżeli użądliła osa, nie ma potrzeby usuwania żądła (w przeciwieństwie do ukąszenia przez pszczołę). Samo użądlenie charakteryzuje się silnym i nagłym bólem oraz szybkim zaczerwienieniem i opuchnięciem skóry. W większości przypadków jest to miejscowa reakcja skórna.

Sposoby na użądlenie osy

Bezpośrednio po użądleniu należy podjąć akcję uśmierzania bólu i neutralizowania jadu. W tym celu należy zastosować okład ze ściereczki i lodu na miejsce ukąszenia. Ściereczkę można też zamoczyć w zimnej wodzie i przyłożyć na bolące miejsce. Okłady należy często wymieniać, by stale obniżać temperaturę miejsca ukąszenia. Po upływie 30 minut można zdjąć ściereczkę – ból powinien do tego czasu ustąpić.

Można także do miejsca użądlenia przyłożyć surową cebulę, posmarować je miodem lub wilgotnym popiołem z papierosa.

Sposobem na zneutralizowanie silnie zasadowego jadu jest przemycie ukąszenia kwaśnym roztworem, którym może być np. sok z cytryny lub ocet. W tym celu należy nasączyć wacik bawełniany lub ręcznik papierowy. Kwaśny płyn należy wprowadzić bezpośrednio do dziury w skórze pozostałej po żądle osy. Działanie tej metody to neutralizacja silnie zasadowego jadu, co w konsekwencji daje natychmiastową ulgę. Po zastosowaniu kwaśnego płynu można nałożyć na miejsce użądlenia krem do stosowania miejscowego – załagodzi to pieczenie.

Ważne jest także, aby zapobiec potencjalnemu zakażeniu użądlenia bakteriami. W tym celu należy bolące miejsce przemyć środkiem odkażającym – wodą z mydłem, spirytusem salicylowym, wodą utlenioną itd.

W aptekach są również dostępne leki antyhistaminowe bez recepty – pomagają one zredukować stan zapalny i swędzenie, które dokucza po użądleniu osy.

Wstrząs anafilaktyczny (reakcja uczuleniowa)

Użądlenie osy najczęściej jest nieszkodliwe dla zdrowia, jednak może też wymagać szybkiej interwencji medycznej. Dzieje się tak w przypadku uczulenia osoby na jad osy – może nastąpić wstrząs anafilaktyczny. Charakteryzuje się szybkim opuchnięciem języka i twarzy bezpośrednio po ukąszeniu, pojawiają się trudności z oddychaniem i przełykaniem. Kolejnymi objawami są: przyspieszone bicie serca, zawroty głowy, nudności i wymioty. Na koniec osoba traci przytomność i pojawiają się drgawki. Osoba ze stwierdzoną alergią na jad osy powinna mieć ze sobą ampułkostrzykawkę z adrenaliną, która chroni przed wstrząsem. Należy ją zastosować bezpośrednio po ukąszeniu – może to zrobić tylko ukąszona osoba, ratownik medyczny lub lekarz. Jeżeli osoba nie jest w stanie tego zrobić, a wciąż trwa oczekiwanie na służby medyczne, ktoś znajdujący się w jej pobliżu może pomóc poszkodowanej osobie, jednak nie ma prawa samodzielnie zaaplikować jej adrenaliny. Bez względu na posiadanie ampułkostrzykawki, należy jak najszybciej wezwać pogotowie lub skontaktować się z lekarzem, gdyż jest to bezpośrednie zagrożenie życia osoby.

Zobacz także: Ugryzienie meszki – jakie mogą wystąpić objawy i kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Zasady pierwszej pomocy przy wstrząsie anafilaktycznym to:

• wezwanie pogotowia pod numerem 999 lub 112, aby służby medyczne zareagowały natychmiastowo, należy zacząć połączenie od hasła „anafilaksja” i adresu;
  
• zapewnienie drożności dróg oddechowych;
  
• ułożenie użądlonej osoby w odpowiedniej pozycji; w przypadku gwałtownego spadku ciśnienia jest to pozycja z uniesionymi nogami; jeżeli zaobserwuje się niewydolność oddechową, powinno się ułożyć osobę w pozycji siedzącej; w przypadku utraty przytomności – pozycji bocznej ustalonej;
  
• działania wymienione wyżej – wykonanie okładów z lodu w miejsce ukąszenia, zastosowanie ampułkostrzykawki z adrenaliną oraz innych leków antyalergicznych, które osoba powinna mieć przy sobie; w przypadku braku leków należy podać osobie wapno;
  
• w przypadku utraty przytomności – akcja reanimacyjna (resuscytacja krążeniowo - oddechowa: sztuczne oddychanie oraz uciski klatki piersiowej).
  

Użądlenie wewnątrz jamy ustnej

Użądlenie wewnątrz jamy ustnej jest niebezpieczne dla zdrowia i życia, gdyż z miejsca może wywołać stan zagrożenia życia. Należy zachować szczególną ostrożność podczas spożywania pokarmów lub picia napojów (szczególnie słodkich) na zewnątrz. Osa może bowiem usiąść na jedzeniu, wlecieć do butelki itd. i w ten sposób przedostać się do wnętrza jamy ustnej, gardła itd. Jest wtedy rozdrażniona i od razu może użądlić. Sposobem na zmniejszenie bólu i opuchlizny jest ssanie kostki lodu. Należy jednak bacznie obserwować użądloną osobę, a najlepiej jest szybko wezwać pogotowie. W przypadku reakcji alergicznej (wstrząsu anafilaktycznego) lub obrzęku utrudniającego oddychanie należy postępować według wymienionych wyżej zasad.

Bibliografia:

1. http://www.se.pl/wiadomosci/dziejesie/co-zrobic-po-uzadleniu-osy-jak-zlagodzic-bol-i-obrzek_1011817.html
   
2. http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,20470251,wstrzas-anafilaktyczny-anafilaksja-ndash-przyczyny-objawy.html
   
3. http://www.se.pl/wiadomosci/dziejesie/co-robic-gdy-uzadli-osa-pierwsza-pomoc-po-uzadleniu-osy_1011821.html
   
4. https://tipy.interia.pl/artykul_4298,co-robic-gdy-uzadli-osa.html