Cukrzyca u dzieci powstaje na skutek zbyt małej ilości insuliny wytwarzanej przez trzustkę. Może się też pojawić, gdy organizm nieprawidłowo reaguje na ten hormon. Leczenie cukrzycy polega na kontroli diety i podawaniu leków bądź insuliny.

Jakie są objawy cukrzycy u dzieci?

Objawy cukrzycy u dzieci to:

• wzmożone i bardzo częste oddawanie moczu: więcej niż raz w ciągu nocy;
  
• moczenie łóżka;
  
• picie większej ilości płynów, nawet wcześniej nielubianych napojów, dwóch szklanek wody jednorazowo, wody prosto z kranu bądź picie w nocy zaraz po oddaniu moczu;
  
• zmęczenie: senność w ciągu dnia bądź po zjedzeniu posiłku bogatego w węglowodany;
  
• niechęć do aktywności fizycznej;
  
• nagły spadek energii w trakcie uprawiania sportu;
  
• bardzo duży głód lub utrata apetytu;
  
• utrata wagi.
  

Cukrzyca u dzieci – przyczyny

Podczas trawienia pokarmu organizm rozkłada dostarczone składniki na glukozę i inne substancje odżywcze. Kolejny krok to wchłonięcie się ich do krwi i wzrost poziomu cukru. Następnie trzustka wytwarza insulinę, która pozwala dotrzeć glukozie do pozostałych komórek organizmu.

Kiedy insulina jest produkowana w zbyt małej ilości bądź reakcja na ten hormon jest nieprawidłowa. Przez to, zamiast hormon nie trafia do komórek, ale zostaje we krwi. Tym samym wzrasta stężenie glukozy we krwi, jest to hiperglikemia. Cukrzyca typu 1 u dzieci pojawia się wtedy, gdy układ immunologiczny atakuje komórki beta wysp trzustki. To właśnie one wytwarzają insulinę.

Przyczyny cukrzycy typu 2 u dzieci

Cukrzyca typu 2 u dzieci pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy co najmniej jeden rodzic choruje na jedno z zaburzeń metabolicznych. Bardzo duża część najmłodszych pacjentów z cukrzycą tego typu ma nadwagę. Duża ilość tkanki tłuszczowej uniemożliwia prawidłową reakcję organizmu na insulinę. Rozwija się tzw. insulinooporność, czyli obniżoną wrażliwość organizmu na hormon. To zwiększa poziom cukru we krwi, co wpływa na wzmożoną produkcję insuliny. Trzustka jest wtedy mocno obciążona, przez co przestaje produkować hormon w niezbędnych ilościach. Warto wiedzieć, że insulinooporność nie jest równoznaczna z cukrzycą typu 2 u dzieci. Diagnozuje się ją poprzez oznaczenie poziomu insuliny we krwi.

Cukrzyca u dzieci – leczenie

Leczenie cukrzycy typu 1 u dzieci często obejmuje podawanie leków. Bardzo istotna jest też edukacja małego pacjenta i jego rodziców. W przypadku szczególnie poważnych objawów, takich jak wymioty, odwodnienie, przyspieszone oddech i tętno oraz zapach acetonu z ust diagnozuje się kwasicę ketonową. Ten stan zagraża życiu, a dziecko musi jak najszybciej trafić do szpitala. 

Zobacz też: Życie z cukrzycą typu 1 - historia 14 latki

Terapia cukrzycy typu 2 u dzieci to wprowadzenie zdrowej zbilansowanej diety, włączenie aktywności fizycznej i podawanie insuliny. Wielkość dawki zależy od tego, ile ruchu ma dziecko oraz od ilości węglowodanów w podawanych posiłkach. Jest też dostosowana do wieku dziecka i przebiegu cukrzycy. Najczęściej dzieci otrzymują insulinę krótko działającą przed jedzeniem. Ta o średnim czasie działania jest natomiast wstrzykiwana po przebudzeniu i przed zaśnięciem. W przypadku chwiejnej cukrzycy i często zmieniającym się poziomie glukozy stosuje się pompę insulinową.

Cukrzyca u dzieci – dieta

Dieta jest układana po potwierdzeniu rozpoznania cukrzycy – o wszelkie rady najlepiej zapytać lekarza lub dietetyka specjalizującego się w dietach cukrzycowych. Warto wiedzieć, że w diecie dzieci chorych na cukrzycę należy wyeliminować posiłki o wysokim indeksie glikemicznym. Najlepiej, aby mały pacjent jadł 5-6 razy dziennie. Szczególnie ważne, by miał coś do zjedzenia po wysiłku fizycznym. 

Dieta cukrzycowa powinna być zbilansowana. Główne ich źródła to: warzywa, produkty zbożowe bogate w błonnik, np. makaron, ryż, kasza lub otręby) i owoce o niskim indeksie glikemicznym. Należy mocno ograniczyć udział słodyczy oraz napojów i słodzonych soków w diecie chorego dziecka. Tłuszcze roślinne powinny być podawane w zastępstwie masła, tłustych mięs i produktów mlecznych. 

Bardzo istotne są jednonienasycone kwasy tłuszczowe, których powinno się znaleźć w diecie dziecka około 10-20%. Ich źródłem są: awokado, orzechy oraz oleje roślinne. Cenny posiłek stanowią też ryby, które zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Ważne, by dziecko jadło mniej niż 1 g białka na 1 kg masy ciała. Co najmniej połowę powinno stanowić białko roślinne z orzechów, zbóż bądź warzyw strączkowych. Należy unikać soli kuchennej w diecie. Maksymalna dawka to 1 łyżeczka dziennie. Rodzice powinni kontrolować wagę dziecka chorego na cukrzycę. 

Zobacz też: Zróżnicowany jadłospis w diecie cukrzyków

Bardzo istotna jest też kontrola poziomu cukru i unikanie zbyt niskiego poziomu glukozy. Może do niej dojść, jeśli dziecko nie zje posiłku po wysiłku fizycznym.