Przeszczep nerki jest ostateczną metodą leczenia niewydolności nerek. Traktowany jest jako leczenie nerkozastępcze, ponieważ sama transplantacja nie oznacza całkowitego wyleczenia i powrotu do zupełnego stanu zdrowia. Jako metoda leczenia nerkozastępczego jest najskuteczniejsza, ponieważ wszczepiony nowy narząd przejmuje wszystkie funkcje niewydolnych nerek.

Przeszczep nerki – dawca

Przeszczep może być wykonany od dawcy, którego krew jest zgodna z krwią biorcy pod kątem antygenów tkankowych. Narząd można uzyskać od dawcy zmarłego, ale również od żyjącego. Może on być spokrewniony (przeszczep rodzinny) lub nie. Jeśli przeszczepiany jest narząd od żyjącej człowieka, należy mieć pewność, że jego druga nerka jest zdrowa i zapewni mu normalne funkcjonowanie. Czasami istnieje możliwość jednoczesnego przeszczepienia nerki i trzustki w przypadku współistniejącej cukrzycy.

Przygotowanie i kwalifikacja do przeszczepu nerki

Najczęściej transplantację wykonuje się u osób poddawanych dializoterapii. W czasie, kiedy poddawani są regularnej dializoterapii, wpisywani są na listę oczekujących do przeszczepu. Zdarza się jednak, że przeprowadza się przeszczep bez wcześniejszej dializoterapii.

Jak wygląda dializa nerek? Czym różni się dializa otrzewnowa od hemodializy? O tym na filmie: 

Kwalifikując chorego do przeszczepu, należy pamiętać o pewnych przeciwwskazaniach do tego typu leczenia. Są to:

• aktywna choroba nowotworowa,
  
• zakażenie HIV i infekcje niepoddające się leczeniu,
  
• ciężkie schorzenia innych narządów i układów,
  
• zaawansowany wiek,
  
• nadużywanie alkoholu.
  

Po wykluczeniu przeciwwskazań do przeszczepu nerki lekarz ocenia stan zdrowia chorego. Przeprowadza się odpowiednią kwalifikację przez zespół specjalistów różnych dziedzin medycyny, a dopiero po stwierdzeniu przez nich braku przeszkód do zabiegu pacjent trafia na listę oczekujących na przeszczep. Nigdy nie wiadomo, ile chory będzie czekał na przeszczep (zakładając, że ma go otrzymać od dawcy zmarłego). Może to trwać tygodnie, miesiące, a nawet lata. Wynika to z faktu, że pojawienie się narządu zgodnego z tkankami biorcy jest sprawą losową. Jeśli oczekiwanie na nerkę trwa dłuższy czas, badania ogólne należy regularnie powtarzać.

Jeśli przeszczep ma zostać wykonany od żywego dawcy, termin jest ustalany po wykluczeniu przeciwwskazań i wykonaniu kompletu badań biorcy i dawcy.

Przeszczep nerki – na czym polega?

Standardowy zabieg przeszczepu nerki polega na umieszczeniu nerki w dolnej części jamy brzusznej, w prawym lub lewym dole biodrowym. Następnie łączy się tętnicę i żyłę nerki z tętnicą i żyłą biodrową. Moczowód zostaje wszyty do pęcherza moczowego. Niekiedy już w trakcie operacji nerka podejmuje pracę. W innych przypadkach na efekt trzeba poczekać kilka dni, a nawet tygodni. Kontynuuje się w tym czasie dializoterapię, póki nerka nie podejmie pracy. Nie usuwa się nerek biorcy, chyba że wskazaniem jest np. wielotorbielowatość nerek, kiedy niewydolna nerka pacjenta zajmuje ogromną przestrzeń w jamie brzusznej.

Po przeszczepie nerki…

Jeśli przeszczepiona nerka podjęła pracę i nie wystąpiły żadne okołozabiegowe i pozabiegowe powikłania, pacjent po 2 tygodniach może zostać wypisany do domu. Konieczne są jednak regularne kontrole w poradni transplantacyjnej. Życie po przeszczepie nerki powinno być normalne. Leczenie ma na celu poprawę komfortu życia, jednak niezbędna jest odpowiednia dieta i postępowanie profilaktyczne celem zmniejszenia ryzyka odrzutu przeszczepionego narządu i pogorszenia jego funkcji. Podstawowym postępowaniem po przeszczepieniu nerki jest przyjmowanie leków immunosupresyjnych. Pierwsza dawka podawana jest jeszcze przed zabiegiem. Istotne jest regularne przyjmowanie leków o określonych porach, w równych odstępach czasu.

Największe ryzyko wystąpienia powikłań pojawia się w pierwszych tygodniach po zabiegu. Należą tu powikłania związane bezpośrednio z operacją, a także poważne zakażenia wynikające z leczenia immunosupresyjnego. Możliwe jest również ostre odrzucenie przeszczepu. Najczęściej udaje się skutecznie leczyć wszelkie powikłania, co pozwala uniknąć konieczności usunięcia przeszczepionej nerki. Całe życie chory musi pozostać pod opieką poradni specjalistycznej.

Leczenie ma przede wszystkim na celu poprawę jakości życia i ustąpienia powikłań wynikających z niewydolności nerek. Komfortem dla pacjenta jest również brak konieczności stosowania tak restrykcyjnej diety i ograniczania płynów, jak to ma miejsce np. podczas dializoterapii. Większość chorych wraca do aktywności zawodowej i fizycznej, możliwe jest też zajście w ciążę, lecz nie wolno karmić później piersią ze względu na przyjmowane leki immunosupresyjne.

Przeszczepiona nerka najczęściej pracuje bez problemów przez kilkanaście lat. Jednak wiele czynników ma wpływ na pogorszenie się dobrostanu tego narządu.

Aby mieć zdrowe nerki trzeba o nie dbać! Jak wygląda profilaktyka chorób nerek? Sprawdźcie: