Obniżanie się płodności po 35. roku życia związane jest głównie z ze spadkiem ilości komórek jajowych u kobiety wraz z wiekiem. Zwiększa się wtedy również ryzyko poronienia.

Bezpłodność a niepłodność

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rozróżnia pojęcia bezpłodności i niepłodności, jako dwóch różnych terminów. Bezpłodność to stała niezdolność zajścia w ciążę u kobiet, np. na skutek operacji usunięcia macicy czy wczesnej menopauzy, a u mężczyzn – utraty jąder bądź uszkodzenia nasieniowodów. O niepłodności mówi się, kiedy para regularnie współżyje (2-3 razy w tygodniu) przez rok, nie stosując środków antykoncepcyjnych i nie dochodzi do zapłodnienia. Niepłodność można leczyć. Jest określana chorobą społeczną, ponieważ bardzo często powoduje problemy w związku.

Badania na płodność u mężczyzn

Kiedy starania o dziecko nie przynoszą rezultatów, pary decydują się na podjęcia badań na płodność. U mężczyzn wykonuje się:

• Badanie spermy – to podstawowa czynność, jaką wykonuje się w diagnostyce męskiej płodności. Badanie nasienia określa budowę, ilość, jakość i aktywność plemników.
  
• USG worka mosznowego – na podstawie badania ultrasonograficznego opisuje się wielkość, budowę oraz ewentualne zmiany patologiczne na jądrach.
  
• Test SCD – badanie dyspersji chromatyny plemników zaleca się, przede wszystkim, mężczyznom po 40. roku życia, narażonym na szkodliwe czynniki środowiskowe, jak substancje toksyczne, które mogą uszkadzać DNA plemników. Test powinni również wykonać panowie, którzy chcą skorzystać z metody in vitro.
  
• Technika MSOME – daje możliwość na zbadanie budowy plemników w 6000-krotnym powiększeniu. Tak wnikliwa analiza pozwala wyselekcjonować najlepiej rokujący plemnik, by potem wykorzystać go w zapłodnieniu in vitro, co zwiększa szansę na poczęcie dziecka.
  
• Biopsja jądra – wykonywana jest najczęściej u mężczyzn, u których wykryto brak plemników w nasieniu. Zabieg polega na pobraniu tkanki z jądra poprzez nakłucie lub nacięcie moszny.

Jak sprawdzić płodność u kobiet?

W poznaniu przyczyny niepłodności pomagają odpowiednie badania. W celu analizy płodności u kobiet wykonuje się:

• badanie na drożność jajowodów (HSG) – zablokowany jajowód to jedna z częstych przyczyn niepłodności. Badanie HSG ocenia kształt i budowę macicy oraz drożność ich kanałów;
  
• USG narządów rodnych;
  
• test owulacyjny – ustala kiedy następują dni płodne;
  
• test Simsa-Huhnera (PCT) – na jego podstawie ocenia się zdolność przenikania plemników przez śluz w kanale szyjki macicy;
  
• histeroskopię – badanie wnętrza macicy;
  
• badania immunologiczne oraz hormonalne (LH, hormony tarczycy, testosteron, estrogeny, FSH czy prolaktyna);
  
• laparoskopię – czynność pozwala badać budowę narządów rodnych.
  

Najczęstsze problemy z zajściem w ciążę

Przyczyny niepłodności mogą być związane z niezdrowym trybem życia, jak: palenie papierosów czy dieta bogata w cukier, sól i tłuszcze zwierzęce, co prowadzi do otyłości. Powodem niezdolności do zajścia w ciążę są również zaburzenia hormonalne i układu odpornościowego, przyjmowanie niektórych leków, depresja, stres, a nawet czynniki środowiskowe, np. styczność z metalami ciężkimi w miejscu pracy. Czynnikiem ryzyka niepłodności mogą być też choroby, np. nowotwory, problemy z tarczycą, endometrioza, zapalenie pęcherzyków nasiennych lub jąder.

Leczenie niepłodności metodą in vitro

Klinika leczenia niepłodności to miejsce, gdzie można skorzystać ze sztucznego zapłodnienia, czyli metody in vitro. Aby zakwalifikować się do programu, należy przejść szereg badań, które określą, czy stan zdrowia kobiety pozwala na wykonanie zabiegu.

Co to jest in vitro?

Metoda in vitro to przeprowadzenie procesu sztucznego zapłodnienia w warunkach laboratoryjnych. Zabieg polega na pobraniu komórek jajowych z jajnika i połączeniu ich z plemnikami. Zarodek umieszcza się w macicy kobiety, gdzie dalej dojrzewa. Skuteczność in vitro w dużym stopniu zależy od wieku kobiety – im jest wyższy, tym mniejsze szanse na poczęcie dziecka. Na sztuczne zapłodnienie wpływ ma także przyczyna niepłodności.

Co pomaga zajść w ciążę?

Zajść w ciążę można tylko w czasie jajeczkowania, czyli w dni płodne. W celu ich ustalania można wykonać test owulacyjny, za pomocą którego można sprawdzić, w którym dniu szansa na poczęcie jest największa. Można go kupić bez recepty w każdej aptece. Naturalnym sposobem na zwiększenie płodności jest stosowanie odpowiedniej diety. Niedobór witaminy E w organizmie upośledza wydzielanie hormonu gonadotropowego, który u kobiet odpowiada za prawidłowy przebieg ciąży, a u mężczyzn – za jakość nasienia. Ryzyko niepłodności zmniejsza jedzenie codziennie pełnotłustych produktów nabiałowych. W diecie na płodność nie powinno również zabraknąć nienasyconych kwasów tłuszczowych (morskich ryb, olejów roślinnych), kwasu foliowego (szpinaku, sałaty, nasion roślin strączkowych), cynku (razowego pieczywa, kasz), żelaza (buraków, orzechów, pietruszki).

Zioła na płodność

Odpowiednio dobrane zioła pomagają w stabilizowaniu pracy układu rozrodczego. Planując ciążę, w codziennej diecie powinno się uwzględnić:

• liście pokrzywy – mają właściwości bakteriobójcze, dzięki czemu chronią przed infekcjami pochwy. Działają moczopędnie wspierając tym samym usuwanie szkodliwych toksyn z organizmu;
  
• żeń-szeń – wspiera pracę macicy,
  
• liście maliny – łagodzą bóle miesiączkowe i są cennym źródłem witamin z grupy B;
  
• serdecznik pospolity – wzmacnia ściany macicy, dzięki czemu zapobiega poronieniom. Ma właściwości rozkurczające.