Pierwsza pomoc u dzieci jest niezwykle ważna i nie należy wahać się, aby jej udzielić. Sytuacjom takim towarzyszy niepokój, lęk i panika, więc warto na wszelki wypadek zapoznać się z algorytmem udzielania pierwszej pomocy. Podczas reanimacji należy pamiętać, że małemu dziecku trzeba dostarczyć znacznie mniej powietrza niż osobie dorosłej.

Kurs pierwszej pomocy dla dzieci i rodziców

Popularne są kursy pierwszej pomocy dla dzieci i przyszłych rodziców. Można dzięki nim poznać najważniejsze zagadnienia z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Składają się z części teoretycznej w formie pokazu multimedialnego i zajęć praktycznych. Z kursu powinni skorzystać zwłaszcza rodzice, aby zdobyć wiedzę o pierwszej pomocy u dzieci i niemowląt.

Jak reanimować dziecko?

Reanimacja dziecka przebiega w następujących krokach:

• Dziecko należy położyć na płaskiej powierzchni.

• Trzymając dłoń na czole dziecka, odgina się jego głowę i unosi brodę, co udrażnia drogi oddechowe.

• Osoba udzielająca pierwszej pomocy dziecku nabiera powietrze, obejmuje swoimi ustami usta i nos dziecka, po czym wdmuchuje w nie swoje powietrze wydechowe. Powinno być zauważalne uniesienie klatki piersiowej dziecka. Należy mu podać cykl 5 wdechów, a każdy z nich powinien trwać około 1,5 sekundy.

• Jeżeli po wykonaniu 5 wdechów dziecko nadal nie oddycha, przystępuje się do 30 uciśnięć klatki piersiowej. Wykonuje się je z częstością 100–120 na minutę. Trzeba uciskać dolną część mostka u niemowląt 2 wyprostowanymi palcami (wskazującym i środkowym), na głębokość około 4 cm, a u większych dzieci nadgarstkiem, na głębokość około 5 cm.

• Po wykonaniu 30 uciśnięć należy sprawdzić, czy w jamie ustnej dziecka widać ciało obce. Jeśli nie, wykonuje się 2 oddechy ratownicze i 30 uciśnięć.

• Jeśli z dróg oddechowych usunięto ciało obce lub dziecko zaczęło się ruszać, płakać lub kaszleć, należy ocenić prawidłowość oddychania, nachylając się nad jego ustami, aby poczuć ruchy powietrza na policzku, usłyszeć szmery oddechowe i zobaczyć ruchy klatki piersiowej. Jeśli dziecko jest nadal nieprzytomne, ale oddychające, układa się je na boku i oczekuje na przyjazd pogotowia.

• Jeżeli dziecko nadal nie oddycha, kontynuuje się czynności ratownicze do momentu przyjazdu karetki.

Pierwsza pomoc przy zakrztuszeniu niemowlaka

U kilkumiesięcznych dzieci zakrztuszenie pojawia się dość często. Może doprowadzić do uduszenia lub innych poważnych powikłań zdrowotnych na skutek niedotlenienia. Pierwsza pomoc u dzieci do 1 roku życia przy zakrztuszeniu rozpoczyna się od sprawdzenia, czy ciało obce jest widoczne w buzi. Jeśli tak, należy podjąć próbę wyciągnięcia go jednym ruchem, przy użyciu małego palca. Nie należy próbować wyjmować ciała obcego na ślepo, ponieważ wiąże się to z dużym ryzykiem wepchnięcia go głębiej.

Kolejnym krokiem w pierwszej pomocy przy zakrztuszeniu u dziecka jest ocena rodzaju kaszlu. Niemowlę może mieć kaszel efektywny, który jest wyraźny i głośny, a dziecko jest w stanie nabrać powietrze do płuc. Płacze i reaguje na sygnały. Należy wziąć je na ręce głową do góry i zachęcać do samodzielnego wykasłania ciała obcego z dróg oddechowych.

Innym rodzajem kaszlu jest kaszel nieefektywny – cichy, bezgłośny. Dziecko nie może oddychać i płakać. Zaczyna sinieć. W tym przypadku należy:

• wezwać pogotowie ratunkowe;

• położyć dziecko na przedramieniu głową w dół tak, aby możliwe było trzymanie dłonią jego brody (najlepiej by osoba udzielająca pomocy dziecku była w pozycji siedzącej, aby bezpiecznie podtrzymać je na kolanie);

• uderzyć dziecko mocno nadgarstkiem drugiej ręki 5 razy w okolicę międzyłopatkową, co powinno zapewnić wykrztuszenie przedmiotu;

• odwrócić dziecko na plecy i sprawdzić, czy ciało obce zostało usunięte; jeśli nadal blokuje drogi oddechowe, należy 5 razy ucisnąć dwoma palcami (wskazującym i środkowym) klatkę piersiową powyżej miejsca połączenia żeber z mostkiem (szerokość około jednego palca powyżej wyrostka mieczykowatego), jednocześnie przytrzymując głowę drugą ręką;

• na przemian uderzać dziecko między łopatkami i uciskać klatkę piersiową do momentu wypadnięcia ciała obcego lub utraty przytomności przez dziecko; jeśli zajdzie taka potrzeba, należy podjąć resuscytację.

Udzielanie pierwszej pomocy przy zakrztuszeniu u starszego dziecka

Pierwsza pomoc w zakrztuszeniu dziecka starszego wygląda następująco:

• Jeśli dziecko wydaje z siebie kaszel efektywny, zachęca się je do wykrztuszenia zalegającego w drogach oddechowych przedmiotu.

• Jeśli dziecko nie kaszle albo kaszel jest nieefektywny, pochyla się je do przodu, staje za nim i wykonuje 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową.

• Jeśli uderzenia okażą się nieskuteczne, należy wykonać 5 uciśnięć nadbrzusza – nadal stojąc za plecami dziecka jedną rękę składa się w pięść, obejmuje drugą ręką, po czym mocno uciska nimi dziecko w połowie odległości między pępkiem a końcem mostka. Uciski wykonuje się od góry do siebie, w tempie 1 uciśnięcie na 3 sekundy.

• Uderzenia między łopatki i uciśnięcia nadbrzusza przeprowadza się na zmianę, a po każdej turze sprawdza się, czy ciało obce wypadło. Wykonuje się je do momentu udrożnienia dróg oddechowych, a gdy pomoc okazuje się nieskuteczna, wzywa się pogotowie.

• Jeśli dziecko przestaje oddychać, przystępuje się do resuscytacji.

Trzeba pamiętać o asekuracji dziecka przed upadkiem – osoba udzielająca pierwszej pomocy zakrztuszonemu dziecku powinna postawić swoją stopę między nogi dziecka i oprzeć je na biodrze.

Bibliografia:

1. Jastrzębska R., Kaczor A., Nagłe stany zagrożenia życia. ABC pierwszej pomocy, Słupsk, Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku, 2007.

2. Łaski M., Pierwsza pomoc dla dzieci i niemowląt, Warszawa, Sierra Madre, 2013.