Pieczenie ucha to stan, który obrósł w legendy. Osoby wierzące w różnego rodzaju przesądy przypisują temu objawowi znaczenie związane z zachowaniem innych ludzi. Pozostali traktują taki symptom jako oznakę choroby lub wiążą go ze swoim stanem emocjonalnym.

Zobacz też:

• Co powoduje kłucie w uchu? Jak łagodzić kłujący ból ucha?
• Spuchnięte ucho w środku lub na zewnątrz – skąd bierze się obrzęk ucha?
• Ból ucha – przyczyny, domowe sposoby leczenia bólu ucha

Co oznacza pieczenie ucha?

W ludowych przesądach i obiegowych opiniach pieczenie ucha to zjawisko o istotnym znaczeniu. Wiele osób jest zdania, że w chwili, gdy pieką ich uszy, ktoś właśnie plotkuje na ich temat. Niektórzy wręcz twierdzą, że jeśli pieczenie dotyczy lewego ucha, to ktoś mówi o nich dobrze, a kiedy prawego – to obgaduje i dzieli się swoimi nieprzychylnymi uwagami. Jest to tak silnie zakorzeniony zabobon, że nawet osoby, które w niego nie wierzą, przypominają sobie o nim w chwili, gdy odczują pieczenie ucha. Dla słabo wykształconych, podatnych na tego typu sugestie osób ten niewinny objaw może stać się powodem poważnego niepokoju. Teorie objaśniające pieczenie ucha „przepływem energii”, złych lub dobrych fluidów, nie mają żadnego naukowego potwierdzenia.

Przyczyny pieczenia uszu

Medycyna przyjmuje zupełnie inne stanowisko w odniesieniu do pieczenia uszu. Jeśli pacjent skarży się na taką dolegliwość, poszukuje się racjonalnej przyczyny, która może taki stan wywoływać. Nie wszystkie z możliwych powodów pieczenia uszu świadczą o chorobie. Wiele z nich wiąże się z codziennymi sytuacjami i problemami dalekimi od medycznej patologii.

Pieczenie ucha często wynika z jego przekrwienia albo odwrotnie – chwilowego niedokrwienia. Najbardziej prozaicznymi powodami są te, które wynikają z wpływu środowiska na organizm. Jeśli dana osoba jest ubrana zbyt ciepło, przegrzana, to naturalną reakcją jest rozszerzenie naczyń skórnych w odsłoniętych obszarach ciała. Dzieje się tak na powierzchni twarzy, skóry głowy czy właśnie na małżowinach usznych. Napływ większej ilości krwi może powodować napięcie skóry, lekki obrzęk tkanek miękkich i podrażnienie zakończeń nerwowych, które przenoszą nerwami do mózgu informację o nietypowym pobudzeniu. Często impulsy te są identyczne z tymi, które wywołane są przez oddziaływanie na skórę ucha podwyższonej temperatury, czyli dają wrażenie pieczenia.

Inną banalną przyczyną może być nieprawidłowa pozycja głowy podczas snu. Dłuższe leżenie na boku z głową opartą na twardej poduszce lub wałku może powodować ucisk na delikatne tkanki małżowiny usznej i czasowe niedokrwienie. Kiedy budzący się człowiek podnosi głowę, do ucha napływa większa ilość krwi i w reakcji pojawia się jego pieczenie. Podobny efekt można czasem zaobserwować po zdjęciu za ciasnej czapki lub za małego czepka pływackiego.

Na stan ucha i pobudzenie zakończeń nerwowych wpływają też czynniki fizyczne. Przemarznięte ucho często będzie piekło, podobnie jak to, którego skóra na skutek długiej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe ulegnie słonecznemu oparzeniu. Dlatego na pieczenie uszu skarżą się często plażowicze, osoby wędrujące w górach lub po śniegu w ostrych promieniach słońca albo nieostrożni, nienoszący nakryć głowy żeglarze.

Jeśli ucho puchnie, swędzi i piecze latem, może to oznaczać, że stało się obiektem ataku komara lub innego owada. Bywa też, że pieczenie jest reakcją na kontakt z pokrzywą lub inną drażniącą rośliną, do którego dochodzi np. podczas wylegiwania się w trawie na pikniku.

Niektóre osoby o bardziej labilnej psychice, znerwicowane lub z zaburzeniami wegetatywnymi, mogą pieczeniem i zaczerwienieniem uszu reagować na różnego typu bodźce emocjonalne – radość, wstyd, gniew czy lęk.

Pieczenie ucha w przebiegu chorób

Nie wszystkie powody pieczenia ucha są równie banalne i oczywiste. Niekiedy stan taki, połączony z innymi objawami zapalenia – zaczerwienieniem, obrzękiem, bolesnością, mrowieniem czy przeczulicą na dotyk – może być świadectwem rozwijającej się choroby. Możliwych powodów jest wiele, ale do najczęstszych należą:

• zapalenie małżowiny usznej lub przewodu słuchowego zewnętrznego o podłożu bakteryjnym,
• odczyn alergiczny,
• niektóre rozwijające się zakaźne choroby wysypkowe,
• zaburzenia czynnościowe pracy nerwów unerwiających czuciowo małżowinę uszną – będących m.in. gałązkami splotu szyjnego, nerwu błędnego lub trójdzielnego (nerw żuchwowy).

Utrzymujące się dolegliwości powinny skłonić cierpiącą na nie osobę do odwiedzenia lekarza, który określi przyczynę i wdroży odpowiednie leczenie.

Zobacz film: Kiedy warto udać się do laryngologa?

Bibliografia:

1. E. Szczeklik, Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych, Warszawa 1979.

2. K. Niemczyk, Otorynolaryngologia kliniczna, Warszawa 2015.