Ozonowanie, które od dawna stanowi np. metodę dezynfekcji w stomatologii czy sposób na uzdatnianie wody, staje się popularnym sposobem na odkażanie wnętrz i usuwanie z nich przykrych zapachów. Powszechnie stosuje się je w placówkach służby zdrowia, szkołach i przedszkolach, biurach, lokalach gastronomicznych. Coraz częściej także wykorzystywane jest do odświeżania prywatnych mieszkań czy wnętrz samochodów.

Ozonowanie mieszkania – czym jest ozon?

Ozon to cząsteczka zbudowana z trzech atomów tlenu (O 3 ). Gaz ten pełni w atmosferze istotną funkcję filtra pochłaniającego emitowany przez słońce ultrafiolet. Tworzy się głównie w trakcie wyładowań elektrycznych (powstaje w temperaturze łuku elektrycznego), dlatego jego charakterystyczny zapach wyczuwalny jest zwłaszcza po burzy. Ozon ma właściwości antyseptyczne – jego działanie jest około 50 razy skuteczniejsze i 3000 razy szybsze (aczkolwiek mniej trwałe ze względu na krótki czas rozkładu) od działania powszechnie używanego do dezynfekcji chloru. Jako substancja silnie utleniająca ozon jest bardzo toksyczny. W dużych stężeniach (9–20 mg/m³) może prowadzić do zgonu. W powietrzu jego zawartość nie przekracza bezpiecznej dla człowieka wartości, którą stanowi 0,12 mg/m³.

Czemu służy ozonowanie pomieszczeń?

Ozon, dzięki jego biobójczym własnościom, można wykorzystywać do dezynfekcji pomieszczeń. Ozonowanie domu pozwala całkowicie oczyścić przestrzeń z  mikroorganizmów (bakterii, roztoczy, grzybów, pleśni, wirusów), insektów (np. pcheł, mrówek), a także pozbyć się nieprzyjemnych lub szkodliwych dla zdrowia zapachów. Ozonowanie wnętrza warto wykonać, aby:

• pozbyć się chorobotwórczych drobnoustrojów po chorobie jednego z członków rodziny,

• usunąć z otoczenia (np. z sypialni) roztocza (będące częstą przyczyną alergii),

• odgrzybić mieszkanie np. po zalaniu czy w związku ze stosowaniem klimatyzacji,

• zwalczyć kuchenne insekty czy szkodniki w spiżarni,

• zdezynfekować miejsca trudnodostępne podczas zwykłego sprzątania.

Ozonowanie powietrza w domu nie maskuje niepożądanych woni, lecz skutecznie je usuwa. Dlatego jest niezastąpioną metodą pozbywania się zapachów:

• odzwierzęcych (np. kociego moczu),

• dymu papierosowego,

• spalenizny,

• stęchlizny,

• po remoncie (farb, klejów, lakierów).

Na czym polega ozonowanie mieszkania?

Ponieważ ozon w dużym stężeniu jest biobójczy, przed ozonowaniem domu mieszkańcy bezwzględnie powinni go opuścić. Z ozonowanych pomieszczeń należy także zabrać rośliny i zwierzęta (bezpieczne będą rybki w akwarium). Ze względu na utleniające właściwości ozonu warto zabezpieczyć dzieła sztuki, owinąć folią takie sprzęty, jak telewizor czy stacjonarny komputer. Przygotowanie pokoju do ozonowania obejmuje też często usunięcie przyczyny, dla której podejmuje się dezynfekcję. Ozon działa powierzchniowo i nie usunie np. pleśni ze ścian. Zniszczy jej zarodniki czy zapach, ale aby ozonowanie ścian przyniosło pożądany efekt, należy wcześniej umyć je środkiem grzybobójczym.

Kolejnym etapem przygotowania wnętrza do ozonowania jest jego staranne uszczelnienie – zabezpieczenie kratek wentylacyjnych, szczelin, szpar w drzwiach itd. Pozwoli to uniknąć wycieku toksycznego gazu do pomieszczeń, w których może okazać się szkodliwy. Ułatwi też osiągnięcie właściwego stężenia O 3 w ozonowanym pokoju. Ze względu na skuteczność zabiegu warto podzielić duże pomieszczenia na mniejsze z użyciem folii.

Ozonowanie mieszkań wykonuje się za pomocą specjalnych generatorów, które – z wykorzystaniem mechanizmu podobnego do zasady wyładowań atmosferycznych (tzw. wyładowań koronowych) – zmieniają dwuatomowe cząsteczki tlenu w ozon. Istotne jest odpowiednie ustawienie urządzeń. Ponieważ ozon jest cięższy od powietrza, generator nie powinien stać na podłodze, lecz na podwyższeniu. W celu lepszego rozprowadzenia gazu można dodatkowo wykorzystać wentylatory.

Proces ozonowania domu musi być monitorowany. Należy sprawdzać szczelność pomieszczenia, a także kontrolować stężenie ozonu, które powinno wynosić minimalnie 4,3 mg/m3 – im wyższe, tym krótszy czas dezynfekcji. Nie istnieją jednoznaczne wskazania, jak długo musi trwać ozonowanie pomieszczeń, ale w przypadku pokoju w mieszkaniu zwykle wystarczy 1–1,5 godziny.

Po zakończeniu pracy generatorów należy odczekać około pół godziny, a następnie wywietrzyć pomieszczenie tak, by stężenie ozonu osiągnęło wartość bezpieczną dla ludzi. Jeśli w mieszkaniu nie będzie przez pewien czas domowników, można pozostawić nagromadzony ozon na dłużej – w ciągu paru godzin ulegnie samoistnemu rozpadowi. Utrzymujący się jeszcze przez jakiś czas charakterystyczny zapach gazu lub mgiełka nie świadczą o jego niebezpiecznym stężeniu.

Samodzielne ozonowanie mieszkania – czy jest bezpieczne?

Prawidłowo przeprowadzone ozonowanie nie jest szkodliwe dla zdrowia, a także jest nieinwazyjne dla środowiska. Zdecydowanie jednak bezpieczniej jest powierzyć to zadanie wyspecjalizowanej firmie, niż wykonywać je samodzielnie. Ozonowanie wymaga ścisłej kontroli parametrów, odpowiedniego zabezpieczenia (kombinezonów ochronnych, masek na twarz z filtrem węglowym) i sprzętu, który jest dość kosztowny (cena generatora ozonu dla potrzeb domowych to minimum 2000 zł). Jakikolwiek błąd w przeprowadzeniu ozonowania domu może spowodować zatrucie gazem, który w stężeniu nawet niewiele większym od dopuszczalnego powoduje kaszel, podrażnienie oczu, drapanie w gardle, senność i bóle głowy czy wzrost ciśnienia tętniczego. Tymczasem koszt profesjonalnego ozonowania całego mieszkania to około 300 zł.