Wyróżnia się 1, 2 i 3 stopień głębokości oparzenia. Czasem wymienia się też 4 stopień obejmujący najgłębsze urazy. Przeprowadzona prawidłowo pierwsza pomoc może ograniczyć penetrację czynnika parzącego w głąb skóry i zmniejszyć stopień i ciężkość urazu.

Co to jest oparzenie 3 stopnia?

W wyniku oparzenia trzeciego stopnia dochodzi do zniszczenia znacznej części tkanki, a uszkodzenie przechodzi do głębszych warstw skóry. Nierzadkie są przypadki, że widoczne stają się tkanka tłuszczowa i mięśnie, a nawet kość. Jego skrajną postacią jest zwęglenie tkanek. Oparzenie 3 stopnia można podzielić na:

• lekkie – zajmuje mniej niż 5% powierzchni ciała,
• średnio ciężkie – dotyczy od 5 do 15% powierzchni ciała,
• ciężkie – obejmuje powyżej 15% powierzchni ciała.

Oparzenie 3 stopnia daje charakterystyczne objawy. Wywołuje bardzo silny ból, ale powierzchnia skóry jest niewrażliwa na dotyk w wyniku uszkodzenia receptorów czuciowych. Martwica obejmuje skórę właściwą wraz z naczyniami, nerwami skórnymi i podskórną tkanką tłuszczową. Poparzony obszar przyjmuje zabarwienie perłowo-białe, biało-szare lub brunatne. Skóra staje się twarda i sucha. Po wyschnięciu części martwiczej powstają biało-szare lub żółte strupy. Obserwuje się oddzielenie części obumarłych i wytworzenie ziarniny. Skóra goi się bardzo długo i w większości przypadków wymaga przeszczepu. Poparzenia trzeciego stopnia pozostawiają widoczne blizny. Przy rozległych uszkodzeniach ogólnoustrojowy wstrząs może doprowadzić do trudności w oddychaniu, utraty przytomności, a nawet zgonu.

Oparzenie 3 stopnia u dziecka

Poparzenia 3 stopnia u dzieci spowodowane są najczęściej wrzącą wodą lub gorącym olejem (oparzenia termiczne), energią elektryczną i chemicznymi środkami żrącymi (oparzenia chemiczne). Szczególnie podatne na oparzenia gorącymi płynami w wypadkach kuchennych są niemowlęta.

Oparzenie 3 stopnia – pierwsza pomoc

Konieczne jest szybkie działanie, gdyż pierwsze minuty po wypadku mają kluczowe znaczenie w uratowaniu możliwie największych partii skóry. Należy zabezpieczyć drogi oddechowe, a następnie odsłonić poparzoną skórę, usuwając z niej odzież i biżuterię. Warto pamiętać, że nie zdejmuje się ubrania, które przywarło do miejsca oparzenia (usuwa je lekarz). Następnie schładza się uszkodzoną skórę, przemywając ją czystą, chłodną, lecz nie lodowatą, wodą (najlepiej 20°C) jedynie przez kilka minut, żeby nie wprowadzić poszkodowanej osoby w stan hipotermii. Obniżenie temperatury zmniejsza ból i ogranicza rozległość uszkodzeń.. Następnie zakłada się wilgotny opatrunek z jałowej gazy, po czym bardzo delikatnie nakłada bandaż. W czasie poparzenia ma miejsce znaczna utrata płynów, z powodu znacznie zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych. Poszkodowanemu powinno się podawać ciepłe napoje – to najlepszy sposób na zapobieganie zaburzeniom pracy serca i świadomości. Jeżeli jest taka możliwość, należy unieruchomić i unieść oparzoną część ciała.

Jeśli oparzenie 3 stopnia obejmuje od 5 do 10% powierzchni ciała, po udzieleniu podstawowej pomocy należy wezwać pogotowie. Powszechnie popełnianym błędem jest przekłuwanie pęcherzy. Bardzo ważne jest sprawdzanie ich stanu. Jeśli w środku zebrała się ropa lub wycieka z nich żółta lub zielona ciecz, oznacza to, że mogło dojść do infekcji. Nie wolno nakładać na poparzoną skórę maści, tłuszczu czy śmietany, aby nie dopuścić do zakażenia rany.

Leczenie oparzenia 3 stopnia

Ciężkie oparzenia stanowią zagrożenie życia, wymagają długiego leczenia szpitalnego i niosą ryzyko trwałych zniekształceń. Rany po takim urazie stanowią duży problem pielęgnacyjny, kliniczny i psychospołeczny. Leczenie oparzenia 3 stopnia wymaga bardzo specjalistycznego postępowania. Obejmuje zwalczanie zakażenia i sepsy (antybiotykoterapia, przemywanie ran solą fizjologiczną i środkami przeciwbakteryjnymi), uzupełnianie krwi i białka i zapobieganie chorobie oparzeniowej – wstrząsowi hipowolemicznemu, który następuje w wyniku masywnej utraty wody i elektrolitów oraz niewydolności. Konieczna jest profilaktyka przeciwtężcowa.

Należy przeprowadzić operacyjne zaopatrzenie ran oparzeniowych, które polega na usunięciu martwiczych tkanek, czyli nekrektomii. Oczyszczone rany zamyka się przeszczepami skóry. Okolicą pobrania przeszczepu, którą nazywa się też dawczą, pokrywa się powierzchnię biorczą, czyli ubytki powłok. Najczęściej miejscem dawczym jest okolica zauszna, nadobojczykowa, pachwinowa, fałdu pośladkowego lub ramienia i górne powieki. Nie należy wycinać tkanek martwych bez możliwości zamknięcia ran przeszczepami lub innymi alternatywnymi materiałami.

Choremu o rozległych ranach oparzeniowych zapewnione zostaje leczenie w Ośrodku Leczenia Oparzeń pod opieką odpowiednio przygotowanego i doświadczonego personelu, czyli zespołu oparzeniowego, który składa się z: chirurgów i pielęgniarek, anestezjologów, rehabilitantów zajęciowych, dietetyczek i konsultantów innych specjalności: okulistów, laryngologów i chirurgów plastyków.

Jak ludzkie łożysko leczy oparzenia?

W Siemianowicach Śląskich ratuje się pacjentów z całej Polski po najpoważniejszych oparzeniach. Coraz częściej wykorzystuje się do tego ludzkie łożysko. Bardzo wiele mówi się o jego cudownych właściwościach. Duża dawka hormonów ma zapobiegać depresji poporodowej i dodać energii. Łożysku przypisuje się też właściwości odmładzające. Niektórzy robią z niego kremy, tabletki czy nawet zjadają w postaci gulaszu czy koktajli.

Łożysko to jedna część worka płodowego, druga zaś to owodnia, która daje dużo dobrego. Korzystają z niego między innymi okuliści przy stanach zapalnych rogówki. W Siemianowicach Śląskich z owodni robi się opatrunki na oparzeniowe rany.

Opatrunek z owodni allogenicznej - jak leczy oparzenia?

Opatrunki z łożyska przyspieszają gojenie mają też działanie przeciwzapalne, dlatego są wykorzystywane na różnych etapach leczenia. Lekarze korzystają z nich przy laserowym leczeniu blizn, ale kładą je też na świeże, niezagojone rany.

Opatrunkami z owodni allogenicznej leczymy naszych pacjentów od kilku lat. Używamy ich coraz częściej. Przede wszystkim używamy tych opatrunków w przypadku oparzeń płytkich, akurat są to oparzenia twarzy. Potrzebujemy wówczas opatrunków, które się dobrze przystosują do powierzchni, a powierzchnia twarzy jest nieregularna. Opatrunek jest błoną cieniutką, półprzepuszczalną.

- mówi lek. med. Danuta Pawlik-Knapik.

Z opatrunków z owodni korzystała również Katarzyna Dacyszyn, projektantka, która kilka lat temu została poparzona stężonym kwasem siarkowym.

Bibliografia:

Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005.

Goniewicz M., Pierwsza pomoc, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2012.

Kózka M., Rumian B., Maślanka M., Pielęgniarstwo ratunkowe, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013.

Walewska E., Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2012.

Włodarkiewicz A., Dermatochirurgia, Wrocław, Wydawnictwo Cornetis, 2009.

Kurnatowski W., Ciężkie oparzenia – charakterystyka i wskazania terapeutyczne, „Zakażenia” 2003, 2, s. 83–88.

Strużyna J., Wczesne leczenie oparzeń, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.

Hettiaratchy S., Pepini R., Dziewulski P., ABC oparzeń, Wrocław, Wydawnictwo Medyczne, 2009.

Kwieciński A., Farmakoterapia w leczeniu oparzeń, ”Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, 2007, 3, 16–19.

Jethon J., Chirurgiczne leczenie rany oparzeniowej – współczesne postępowanie, „Postępy Nauk Medycznych”, 2005, 18(2–3), s. 3–6.