Ciąża bliźniacza to rodzaj ciąży wielopłodowej, podczas której w macicy ciężarnej rozwijają się jednocześnie dwa płody. Stanowi 1,25% wszystkich ciąż W jej wyniku mogą urodzić się bliźnięta jednojajowe lub dwujajowe. Podczas pierwszego badania USG lekarz, oprócz tego, że rozpozna mnogą ciążę, określi wiek, wzrost i liczbę płodów, liczbę łożysk i pęcherzów płodowych i ewentualne wady wrodzone.

Objawy nasuwające podejrzenie ciąży bliźniaczej

Oprócz pojawienia się typowych objawów ciążowych, w ciąży bliźniaczej:

• szybko rośnie brzuch, uciskając na żołądek powoduje problemy żołądkowo-jelitowe,
  
• obwód brzucha jest nadmiernie duży w stosunku do etapu ciąży,
  
• dno macicy jest wysoko położone,
  
• ruchy płodu odczuwane są jednocześnie w kilku różnych częściach macicy,
  
• w badaniu USG stwierdza się trzy duże części płodu.

Bliźniaki jednojajowe

Bliźnięta monozygotyczne (tzw. naturalne klony) rozwijają się na skutek podziału jednej komórki jajowej zapłodnionej przez jeden plemnik. Mają przeważnie wspólne łożysko, ale dwie oddzielne pępowiny. Mogą rozwijać się w tym samym lub każde w osobnym worku owodniowym. Są zawsze tej samej płci. Mają taki sam materiał genetyczny – wyglądają identycznie. Zapewnia im to jednakowy kolor włosów, barwę oczu i grupę krwi. Mają zazwyczaj różne cechy osobowości i cechy psychiczne oraz inne upodobania. Za narodziny bliźniąt jednojajowych pod względem genetycznym odpowiedzialna jest matka.

Bliźnięta monozygotyczne przychodzą na świat na skutek 1 na 250–300 ciąż. Stanowi to około 0,4% wszystkich urodzeń. Spośród ogółu ciąż mnogich stanowią 1/3.

Bliźnięta dwujajowe

Bliźnięta dizygotyczne (tzw. dwojaczki) rozwijają się na skutek zapłodnienia jednocześnie wyprodukowanych przez jajniki dwóch komórek jajowych przez dwa różne plemniki. Podczas życia płodowego mają osobne łożyska i worki owodniowe. Mogą być odrębnej płci. Mają inny materiał genetyczny, dlatego różnią się mniej lub bardziej wyglądem.

Ciąża bliźniacza – ciąża wysokiego ryzyka

Wieloraczki to bardzo duże obciążenie dla organizmu kobiety. Nie tylko potrzebują więcej składników odżywczych, ale i zajmują dużo miejsca, uciskając na narządy silniej jeden płód. Dlatego ciąża bliźniacza uznawana jest za ciążę wysokiego ryzyka. Podczas jej przebiegu ryzyko powikłań i komplikacji jest znacznie większe w porównaniu z pojedynczą. Wieloraczki są z reguły mniejsze i często są wcześniakami.

Badania realizowane podczas ciąży mnogiej są takie same, jak w ciąży pojedynczej, ale zlecane częściej. Przyszłą mamę czekają wielokrotne testy krwi, moczu, pomiary ciśnienia tętniczego i masy ciała oraz badanie USG co miesiąc. Jeśli ciężarna ma ponad 35 lat, powinna rozważyć przeprowadzenie badań prenatalnych. Zwłaszcza, że dzieci pochodzące z ciąży mnogiej, są częściej obciążone wadami genetycznymi.

Ciąża bliźniacza – objawy

Ciąża bliźniacza daje te same objawy co ciąża pojedyncza. Są one bardziej intensywne i mocniej odczuwane. W pierwszych tygodniach ciężarnej będą dokuczać mdłości i wymioty. Przyszłe mamy skarżą się na wrażliwość na zapachy, zgagę i zmęczenie. Mogą pojawić się trudności z zasypianiem, gdyż duży brzuch utrudnia znalezienie wygodnej pozycji, a także częste parcie na pęcherz i potrzeba oddawania moczu.

Przyrost wagi jest szybszy niż u kobiety w ciąży pojedynczej. Pojawiają się żylaki nóg. Przyszła mama zmaga się z silnymi bólami kręgosłupa, które spowodowane są jego nadmiernym obciążeniem. Pojawiają się problemy z poruszaniem się, schylaniem, ubieraniem i innymi codziennymi zajęciami. Doskwierać mogą trudności z oddychaniem. Oddech staje się płytki z powodu wysoko uniesionej przepony. W przebiegu ciąży mnogiej często rozwija się niedokrwistość z niedoboru żelaza, nadciśnienie tętnicze i infekcje dróg moczowych.

Zobacz także: Ból kręgosłupa w ciąży i po ciąży – jakie są zalecane ćwiczenia?

Przyczyny ciąży bliźniaczej

Prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży bliźniaczej zależy od wielu różnych czynników, które nie zostały jeszcze do końca poznane. Dotyczy najczęściej kobiet, które stosują terapię hormonalną stymulującą jajeczkowanie oraz kobiet powyżej 35 roku życia, u których w wywiadzie rodzinnym stwierdzono przypadki ciąż mnogich. Jednym z głównych czynników predysponujących do urodzenia bliźniaków jest poddawanie się sztucznemu zapłodnieniu pozaustrojowemu in vitro i wcześniejsze ciąże mnogie. Szanse wzrastają także z liczbą odbytych porodów.

Rozwiązanie ciąży bliźniaczej

Około 50% porodów bliźniąt kończy się cesarskim cięciem. Nie ma przeciwwskazań do porodu naturalnego, gdy dzieci mają prawidłowe tętno i ułożone są główką do dołu. Poród pierwszego dziecka przebiega podobnie jak podczas ciąży pojedynczej. Po urodzeniu pierwszego dziecka akcja porodowa zatrzymuje się (nawet do pół godziny), aby organizm odpoczął i zmobilizował się do dalszego wysiłku. Skurcze słabną i stają się nieregularne. Dlatego też poród drugiego dziecka z racji zbyt dużego obciążenia organizmu przeprowadza się często przez cięcie cesarskie.