Łysienie dzieli się przede wszystkim na niebliznowaciejące, w którym możliwe jest zaoszczędzenie mieszków włosowych, oraz bliznowaciejące, gdzie następuje ich destrukcja i zastąpienie przez tkankę bliznowatą. Łysienie plackowate jest najczęstszą przyczyną ograniczonej utraty włosów. Schorzenie to może prowadzić do pogorszenia jakości życia oraz problemów psychologicznych i socjologicznych.

Co to jest łysienie?

Wśród wielu chorób włosów najczęściej spotyka się różne postaci łysienia. Codziennie człowiekowi wypada 50–100 włosów. Jeśli ich liczba jest większa niż 100 dziennie, może to oznaczać jeden z rodzajów łysienia. Dotyczy ono najczęściej skóry owłosionej głowy, ale może pojawiać się w okolicach pachowych, narządów płciowych, brwi i rzęs.

Według podstawowej klasyfikacji wyróżnia się łysienie ograniczone i łysienie rozlane. Należy także wziąć pod uwagę, czy w miejscu mieszków włosowych powstała blizna, bo wówczas niemożliwy jest ponowny odrost włosów. Przeciwieństwem tego jest łysienie niebliznowaciejące, w którym nie dochodzi do destrukcji mieszków włosowych.

Czym jest łysienie bliznowaciejące?

Łysienie bliznowaciejące to rzadka odmiana łysienia. Wiąże się zarówno z utratą włosów, jak i rozwojem stanu zapalnego skóry. Towarzyszy mu swędzenie i pieczenie skóry, która jest zaczerwieniona, szorstka, łuszczy się i może być pokryta ropnymi pęcherzykami. Rozwija się nadwrażliwość skóry głowy. Ma miejsce nieodwracalne uszkodzenie mieszków włosowych, co prowadzi do trwałej utraty włosów w obrębie okolicy czołowej i skroniowej skóry owłosionej głowy. Dochodzi do powolnego przesuwania linii włosów w obrębie czoła i skroni ku tyłowi. Nierzadko obserwuje się przerzedzenie brwi i włosów pod pachami.

Łysienie czołowe bliznowaciejące dotyczy około 3% osób zmagających się z utratą włosów, przy czym częściej kobiet w wieku pomenopauzalnym. Schorzenie to zostało opisane w 1994 roku przez Stevena Kossarda.

Może się pojawić w przebiegu liszaja płaskiego mieszkowego, twardziny skóry, tocznia rumieniowatego, zaburzeń metabolicznych i rogowacenia mieszkowego zanikowego. Do łysienia predysponują oparzenia ogniem i środkami chemicznymi, napromieniowanie i odmrożenie. Przyczynami tego łysienia mogą być także infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze, pierwotniacze i wady rozwojowe, jak wodogłowie, zajęcza warga, rozszczep kręgosłupa i podniebienia.

Łysienie bliznowate ma nieodwracalny charakter. Jego leczenie jest bardzo trudne i opiera się na zabiegach chirurgicznych, takich jak przeszczepy dziurkowane, transplantacja włosów, wolne przeszczepy skóry owłosionej i jednoczasowe wycięcia. Zdiagnozowane na wczesnym etapie można spowolnić odpowiednią farmakoterapią.

Plackowate łysienie głowy

Plackowate łysienie głowy jest przewlekłą chorobą dotykającą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Prawdopodobnie jest dziedziczone jako złożona cecha genetyczna. Dotyczy około 10% osób z zespołem Downa. Przyczyną tej jednostki chorobowej są czynniki autoimmunologiczne. Jest uważana za chorobę mieszków włosowych związaną z limfocytami T. Na rozwój łysienia plackowatego mogą wpływać czynniki emocjonalne (stres) oraz hormonalne i niedoborowe (zwłaszcza niedobór cynku).

Przebieg łysienia i odrastania włosów jest nieprzewidywalny. Polega na pojawieniu się przejściowych lub trwałych ognisk łysienia rozmaitej wielkości i kształtu. W najcięższych przypadkach dochodzi do całkowitej utraty włosów na całym ciele. W typowym ognisku łysienia plackowatego nie występują cechy stanu zapalnego i złuszczanie naskórka. Leczenie opiera się na farmakoterapii. Zastosowanie mają zwłaszcza kortykosteroidy. Niekiedy jedynym rozwiązaniem jest peruka.

Czy łysienie da się wyleczyć? Dowiesz się tego z naszego filmu

Inne znane postacie łysienia

Wśród znanych odmian łysienia wymienia się m.in.:

• łysienie androgenowe – pospolicie występująca forma łysienia, która pojawia się przede wszystkim u mężczyzn, stąd określane bywa łysieniem męskim; w większości przypadków uwarunkowane genetycznie, związane z nadwrażliwością organizmu na DHT, czyli pochodną testosteronu; nadmiernemu wypadaniu włosów towarzyszy natłuszczona skóra głowy spowodowana zbyt dużą ilością łoju skórnego; w przypadku androgenowego łysienia kobiet najczęstszą przyczyną są zaburzenia hormonalne, takie jak zespół wielotorbielowatych jajników, Cushinga, nadnerczowo- płciowy, guzy jajnika i nadnerczy;

• łysienie anagenowe – pojawia się w wyniku przerwania fazy wzrostu włosów, do czego dochodzi na skutek stosowania niektórych leków, rozwoju pęcherzycy zwykłej, promieniowania jonizującego lub zatrucia metalami ciężkimi;

• łysienie hormonalne – dotyczy głównie kobiet; włosy wypadają na ogół z całej głowy, a w największym stopniu górnej części; predysponują do niego zaburzenia hormonalne towarzyszące menopauzie i w okresie poporodowym, czyli tzw. łysienie poporodowe;

• łysienie u dzieci – spowodowane jest głównie przez hypotrichosis simplex, w którym włosy w okresie wczesnego dzieciństwa są grube i szorstkie, podczas dojrzewania nadmiernie wypadają, co prowadzi do całkowitego wyłysienia w wieku około 20 lat.

Jak powstrzymać łysienie?

Najlepszym sposobem na łysienie jest stosowanie się do indywidualnie dobranych zaleceń lekarskich. W ekstremalnych przypadkach przeprowadza się chirurgiczny przeszczep włosów. Można się wspomagać preparatami na łysienie do stosowania zewnętrznego. Dostępnych jest wiele balsamów i szamponów na łysienie oraz środków do wcierania. Pomocne mogą się okazać masaż skóry głowy, karboksyterapia, mezoterapia lub laseroterapia.

Bibliografia:

1. Kowalska-Olędzka E., Rakowska A., Słowińska M., Rudnicka L., Pierwotne łysienie bliznowaciejące, „Przegląd Dermatologiczny”, 2012, 99(3), s. 241-251.

2. Gerkowicz A., Dermatologia wybranych okolic ciała, W: Chodorowska G. (red.), Dermatologia kliniczna, Lublin, Czelej, 2011, s. 185-211.

3. Sobstyl M., Tkaczuk-Włach J., Jakiel G., Diagnostyka hormonalna łysienia kobiet, „Przegląd Menopauzalny”, 2010, 1, s. 52–55.

4. Domin A., Domin P., Alopecia areata – łysienie plackowate – problem terapeutyczny?, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego”, 2009, 2, s. 186–189.

5. Burak K., Choroby włosów: łysienie i sposoby jego leczenia, „Apteka Media”, 2014, 4, s. 20-21.