Łysienie androgenowe jest najczęstszą przyczyną utraty włosów u około 70% mężczyzn i 40% kobiet. U panów zaczyna się od skroni (tworzą się tzw. zakola) i wierzchołka głowy i może doprowadzić do całkowitej utraty włosów. U pań występuje widoczne przerzedzenie włosów na szczycie głowy, ale raczej nie odnotowuje się przypadków kompletnego wyłysienia.
Androgenowe wypadanie włosów – przyczyny
Badania wykazały, że odpowiedzialny za utratę włosów jest testosteron, a zwłaszcza jego pochodna, czyli dihydrotestosteron (DHT). Hormony te odpowiadają za rozwój seksualny mężczyzn do wieku dojrzewania. Regulują libido oraz pracę gruczołów łojowych i apokrynowych (wydzielina jest przenoszona wzdłuż łodygi włosa na powierzchnię skóry), które są odpowiedzialne za wydzielanie potu. Im mężczyzna jest starszy, tym rola androgenów się zmienia. Wpływają one na porost włosów na twarzy, ograniczając ich ilość na głowie, co w medycynie określane jest „paradoksem androgennym”. W pierwszej kolejności zauważalne jest łysienie na skroniach i wierzchołku głowy. Dzieje się tak, ponieważ wspomniany wcześniej DHT prowadzi do miniaturyzacji mieszków włosowych, a przez to skraca czas życia włosa i przyspiesza łysienie. Spłycone mieszki włosowe nie są już w stanie „wyprodukować” nowego, silnego włosa, który zastąpiłby ten stary.
Zobacz także: Łysienie plackowate – objawy, przyczyny, leczenie
Przy ostrej formie łysienia androgenowego u mężczyzn pierwsze objawy mogą pojawić się już u nastolatków. Obserwuje się wówczas cofanie linii włosów na skroniach – tworzą się zakola, a następnym etapem jest przerzedzenie fryzury na wierzchołku głowy.
Łysienie androgenowe u kobiet
U kobiet mechanizm chorobowy jest bardzo podobny jak u mężczyzn. Testosteron jest bowiem produkowany w jajnikach i korze nadnerczy. W nieco mniejszym stopniu niż u mężczyzn za wypadanie włosów odpowiada enzym 5-alfa-reduktazy, który przekształca testosteron w DHT, dlatego kobiety rzadko łysieją całkowicie, ale mieszki włosowe ulegają spłyceniu i włosy stają się słabsze i cieńsze. Cykl życia włosa jest krótszy, a etap powstawania nowego dłuższy.
Łysienie androgenowe u kobiet może pojawić się już po 30 roku życia, nawet jeśli stężenie androgenów w organizmie jest tylko nieznacznie podwyższone. Przyczyną hiperandrogenizmu u kobiet może być zespół Cushinga (zaburzenia hormonalne), zespół policystycznych jajników, guzy nadnerczy i jajników, a także nadmiar męskich hormonów będący pochodną stosowania leków antykoncepcyjnych oraz zawierających androgeny. Łysienie może być przyspieszone lub pogłębione przez stosowanie nieodpowiednich szamponów, lakierów do włosów czy farb. Występuje też jako następstwo niektórych stanów chorobowych np.: cukrzycy, chorób tarczycy, przewlekłych schorzeń narządów czy anemii.
Jak leczyć łysienie androgenowe?
Nie ma obecnie terapii, która zapewniłaby sukces w leczeniu wszystkich przypadków androgenowego łysienia włosów. U mężczyzn stosuje się leki farmakologiczne – miejscowe i ogólnoustrojowe. Większość z nich ma za zadanie hamować aktywność i działanie enzymu 5-alfa-reduktazy i są to preparaty przeznaczone dla mężczyzn od 18 do 65 roku życia. Leki miejscowe to przede wszystkim substancje zawierające minoxidil, który stosowany miejscowo odwraca proces miniaturyzacji mieszków włosowych. Tego typu farmaceutyki zwiększają liczbę włosów mieszkowych, które ulegają przekształceniu w terminalne. Są to przede wszystkim płyny stosowane zewnętrznie na skórę głowy, których pierwsze efekty widać już po dwóch miesiącach kuracji. Część z nich dostępna jest bez recepty.
Leki doustne hamujące wypadanie włosów to przede wszystkim finasteryd i dutasteryd, również o działaniu blokującym enzym 5-alfa-reduktazy. Stosowane są także w leczeniu rozrostu gruczołu krokowego, dlatego polecane dla mężczyzn, ponieważ wpływają na gospodarkę testosteronem.
Zobacz także: Przeszczep włosów: metody, efekty i zalecenia po przeszczepie