Joga bazuje na asanach, czyli pozycjach ciała, które pozwalają na jego uelastycznienie, wzmocnienie, a zarazem rozluźnienie. Asany połączone są z pranajamą, czyli praktyką prawidłowego oddechu. Zajęcia jogi są efektywną gimnastyką, a jednocześnie służą wyciszeniu, relaksowi, wsłuchaniu się we własny organizm. Dlatego stanowią one odpowiednią formę aktywności dla przyszłych matek. Uprawianie jogi w ciąży pozwala kobiecie zachować dobrą kondycję fizyczną, uporać się z częstymi dolegliwościami i przygotować ciało do porodu. Jednocześnie wykonywane w spokojnym tempie asany relaksują.
Zalety uprawiania jogi w czasie ciąży
W czasie ciąży, kiedy brzuch się powiększa, środek ciężkości ciała przesuwa się ku przodowi. W tej sytuacji odruchem jest odchylanie jego górnej tułowia ku tyłowi. Deformacja sylwetki, do której dochodzi, stanowi przyczynę dolegliwości bólowych w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Pogłębia je siedzący tryb życia. Dlatego jak najbardziej wskazane jest zachowanie aktywności. Zaletą jogi w ciąży jest to, że skutecznie wzmacnia mięśnie, dzięki czemu łatwiej jest utrzymać prawidłową postawę i właściwy chód. Niektóre asany służą też uelastycznieniu i wzmocnieniu mięśni miednicy, co ułatwia poród i pozwala szybko wrócić po nim do formy.
Uprawianie jogi ułatwia zaspokojenie zwiększonego w czasie ciąży zapotrzebowania na tlen. Jego dowóz intensyfikuje procesy metaboliczne, ułatwia oczyszczanie organizmu z toksyn, a tym samym wpływa korzystnie na płód. Skoordynowany z ruchem oddech podczas asan to także doskonały trening przed porodem. Umiejętność koncentracji na oddychaniu i świadome rozluźnianie mięśni ułatwiają akcję porodową i zmniejszają ryzyko powikłań.
Joga w czasie ciąży pomaga zapobiec takim częstym dolegliwościom jak skurcze, obrzęki nóg czy żylaki. Prawidłowo wykonane asany pozwalają rozciągnąć mięśnie, które wspomagają krążenie i usprawniają odpływ krwi z kończyn. Dzięki pozytywnemu wpływowi na układ sercowo-naczyniowy, mięśniowy, a także na przemianę materii czy wydolność oddechową joga może łagodzić też inne ciążowe dolegliwości, np. mdłości, zgagę, senność, osłabienie, nadmierny przyrost masy ciała.
Ćwiczenia oddechowe połączone z prostymi asanami usuwają zmęczenie i napięcie nerwowe związane z nową życiową rolą. Dodają energii, wyciszają umysł, czym wprawiają przyszłą mamę w pozytywny nastrój. Dla prawidłowego rozwoju dziecka jest to nie mniej ważne niż stosowanie właściwej diety czy uregulowanie rytmu okołodobowego.
Czy joga w ciąży jest bezpieczna?
Spośród dostępnych form aktywności fizycznej joga jest jedną z najbezpieczniejszych, także dla kobiet ciężarnych. Przed jej podjęciem należy jednak skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę, nawet jeśli przebiega ona bez powikłań. Plan treningowy trzeba opracować z doświadczonym nauczycielem, zwłaszcza jeśli przyszła mama wcześniej nie uprawiała jogi lub ma niewielkie doświadczenie. Wybrane asany można zmodyfikować z uwzględnieniem kondycji kobiety i jej indywidualnych potrzeb.
Joga w pierwszym trymestrze ciąży może być świetnym remedium na typowe dla tego okresu dolegliwości. Jeśli jednak kobieta nie ćwiczyła przed ciążą, niewskazane jest rozpoczynanie praktyki w tym okresie, wówczas jest bowiem największe ryzyko poronienia, a także powstania nieprawidłowości rozwojowych u płodu. Nawet niewielki uraz czy przeciążenie – o co nietrudno u kobiet, które nie znają jeszcze możliwości i ograniczeń swojego ciała – mogą okazać się niebezpieczne.
Dlatego praktykę jogi najlepiej zacząć w drugim trymestrze ciąży. Nie ma jednak powodu, by powstrzymywały się osoby, które ćwiczą od dawna. Należy jedynie wybierać asany, które nie są męczące i nie sprawiają danej kobiecie problemu. Jogę można ćwiczyć bezpiecznie do końca ciąży, na ile tylko pozwala na to ogólna kondycja organizmu. Pod koniec trzeciego trymestru warto skoncentrować się na asanach relaksujących i pranajamie.
Przeciwwskazania do uprawiania jogi w ciąży
W przypadku jakichkolwiek problemów zdrowotnych decyzję o podjęciu lub kontynuowaniu praktyki musi zatwierdzić lekarz. Z uprawiania jogi w czasie ciąży powinny zrezygnować kobiety cierpiące na choroby krążenia, cukrzycę czy odmiedniczkowe zapalenie nerek. Niewskazane jest także ćwiczenie przy ciąży zagrożonej.
Wszystkie kobiety, które praktykują jogę w ciąży, muszą przestrzegać zasad bezpieczeństwa:
- kierować się swoją intuicją i odczuciami płynącymi z ciała;
- zrezygnować z asan, które powodują jakikolwiek dyskomfort;
- nie dopuszczać do nadmiernego uciskania, skręcania czy napinania brzucha;
- nie wykonywać skoków i nie praktykować pozycji odwróconych (jeśli nie ma się doświadczenia);
- od drugiego trymestru pozycje stojące ćwiczyć z podparciem;
- wykonywać tylko te asany, które nie utrudniają oddychania.
Bibliografia:
1. J. Lasater, Joga dla kobiet w ciąży, tł. A, Ciepłowska, Warszawa 2007.
2. A. Grin-Walaszek, Joga w ciąży,
http://www.joga-joga.pl/pl118/teksty464/joga_w_ciazy_agnieszka_grin, [dostęp 20 czerwca 2019].