Poronienie oznacza wydalenie z jamy macicy jaja płodowego przed 22. tygodniem ciąży. Jeśli wystąpią co najmniej 3 poronienia następujące po sobie, mówi się o poronieniach nawracających. Poronienie samoistne jest przyczyną 25% wszystkich poronień. Najczęściej dochodzi do niego jeszcze przed zagnieżdżeniem zarodka w jamie macicy. Szansa na implantację zarodka wynosi 50%. Wśród ciąż, podczas których doszło do prawidłowego zagnieżdżenia, poronienia stanowią około 20%. Dopiero w 8. tygodniu ciąży ryzyko poronienia maleje do 10%, a kiedy uwidoczni się czynność serca płodu, spada do 3%. Po 13. tygodniu ciąży poronieniu samoistnemu ulega już tylko około 1% ciąż.

Poronienie samoistne – objawy

Jeśli do poronienia samoistnego dochodzi przed zagnieżdżeniem zarodka w macicy, kobieta może nawet nie wiedzieć, że doszło do zapłodnienia. Po implantacji podstawowym objawem poronienia jest ból podbrzusza.

Wyróżnia się następujące rodzaje poronień, które różnią się stopniem nasilenia objawów klinicznych:

Poronienie zagrażające – najczęściej ma bezbólowy przebieg. Dochodzi do krwawienia z jamy macicy, niekiedy towarzyszą temu skurcze macicy o niewielkim nasileniu. Podczas badania ginekologicznego lekarz stwierdza napiętą i powiększoną macicę. Jeżeli przyczyną jest niewydolność szyjki macicy lub niewydolność fazy lutealnej, można podjąć leczenie zapobiegające postępowi poronienia. W przypadku poronienia samoistnego niestety konieczna jest bierna obserwacja. Najczęściej lekarz zaleca pacjentce odpoczynek. Leżenie łagodzi dolegliwości bólowe, jednak badania wykazują, że nie wpływa na zmniejszenie zagrożenia poronieniem. Nie ma jednak wątpliwości, że komfort fizyczny i psychiczny kobiety ma ogromny wpływ na prawidłowy przebieg i rozwój ciąży. Jeśli krwawienie i ból się nasilają, rokowanie jest złe, tym bardziej jeśli dochodzi do skracania i rozwierania się szyjki macicy. Świadczy to o zbliżającym się poronieniu.

Poronienie samoistne - na czym polega? Dowiesz się tego z naszego filmu

Poronienie w toku – objawy główne to krwawienie i ból o różnym stopniu nasilenia. Badanie ginekologiczne stwierdza skróconą szyjkę macicy z drożnym ujściem wewnętrznym, w którym lekarz uwidacznia jajo płodowe. Jedyną drogą postępowania jest wyłyżeczkowanie jamy macicy, a uzyskany materiał oddawany jest obligatoryjnie do badania histopatologicznego.

Poronienie zatrzymane – stwierdzane jest, jeśli w ciągu 8 tygodni od rozpoznania śmierci płodu, nie doszło do jego wydalenia. Klinicznym objawem jest brak powiększania się macicy, a także spadek stężenia gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG) we krwi i brak czynności serca płodu w badaniu ultrasonograficznym (USG). Leczenie poronienia zatrzymanego polega na indukcji skurczów, a także łyżeczkowaniu jamy macicy.

Przyczyny poronienia samoistnego

Istnieje wiele czynników ryzyka poronienia, zwłaszcza przypadkowego, pojedynczego. Wyróżnia się przyczyny:

• genetyczne,
  
• hormonalne,
  
• anatomiczne,
  
• immunologiczne,
  
• infekcyjne,
  
• metaboliczne,
  
• toksyczne,
  
• wiek ciężarnej.
  

Poronienie samoistne wczesne – profilaktyka

Poronienie samoistne we wczesnej ciąży często nie ma uchwytnej przyczyny. Czasem są to czynniki, na które nie mamy wpływu (np. genetyczne). Jeśli u kobiety zdarzył się kolejny incydent poronienia, zawsze przeprowadza się wnikliwą diagnostykę, nie tylko ginekologiczną, ale również badania ogólne. Ważne, by przeprowadzić je jeszcze przed zajściem w kolejną ciążę. Badania mają na celu wykrycie zaburzeń metabolicznych, zakażeń czy tendencji rodzinnych do pewnych mutacji genetycznych. Każde poronienie powinno zakończyć się badaniem histopatologicznym jaja płodowego. Określenie przyczyny poronienia pozwala na szybkie włączenie leczenia i zapobieżenie kolejnym takim incydentom.

Jak wygląda poronienie samoistne?

Mechanizm poronienia samoistnego jest zależny od wielkości jaja płodowego. Do 8. tygodnia ciąży sam płód nie odgrywa dużej roli w mechanizmie poronienia, ponieważ zdecydowana większość jaja płodowego to kosmówka. We wczesnej ciąży jajo płodowe zostaje wydalone w całości. Jego części nie oddzielają się od siebie, a poronienie przebiega jednofazowo. Po 8. tygodniu płód wydalany jest jako pierwszy, co określa się pierwszą fazą poronienia, a dopiero później wydalane jest kształtujące się łożysko. Najczęściej jednak nie jest ono wydalone w całości, co skutkuje konieczną interwencją medyczną.

Czynniki prognostyczne w poronieniu samoistnym

Bardzo ważnym czynnikiem prognostycznym w określeniu zagrożenia poronieniem samoistnym jest miejsce zagnieżdżenia się jaja płodowego. Zdecydowanie mniejsze prawdopodobieństwo poronienia mają komórki umiejscowione w dnie macicy niż np. tuż nad ujściem wewnętrznym szyjki macicy. Drugim czynnikiem prognostycznym jest czynność serca płodu. U kobiet, u których stwierdzono czynność serca płodu poniżej 85/min pomiędzy 5. a 6. tygodniem ciąży, częściej dochodziło do poronienia niż u kobiet z czynnością serca płodu powyżej 100/min.

Czas krwawienia w przypadku poronienia samoistnego jest również bardzo istotnym czynnikiem rokowniczym. Im dłuższe jest krwawienie, tym szanse na utrzymanie ciąży są mniejsze. Spadek poziomu beta-hCG we krwi również nie rokuje dobrze.

Bibliografia:

1) Grzegorz Bręborowicz PZWL, Położnictwo i ginekologia, Warszawa, 2005

2) Aileen M. Gariepy, MD, MPH, Nancy L. Stanwood, MD, MPH, Postępowanie terapeutyczne w przypadkach niepowodzeń wczesnej ciąży, Ginekologia po Dyplomie 2013;15 (4): 31-37

3)prof. dr hab. med. Jacek Wilczyński, Postępowanie w poronieniach nawracających, Ginekologia po Dyplomie 2017,03

4) http://www.forumginekologiczne.pl/artykul/poronienie-samoistne-informacje-dla-pacjentek-czesc-1-przyczyny/254