Immunofiksacja białek zaliczana jest do nowoczesnych narzędzi rozpoznawania m.in. chorób układu krwionośnego, np. gammapatii monoklonalnych. Oznaczanie białek monoklonalnych w surowicy krwi można wykonać w lepszych przychodniach diagnostycznych.Cena immunofiksacji białek zależy od placówki i wynosi około 100 zł.

Jak przebiega immunofiksacja białek?

Immunofiksacja białek zaliczana jest do technik immunoelektroforetycznych. Oznacza to, że w trakcie jej przebiegu wykorzystuje się przeciwciała, czyli białka, które wydzielane są przez limfocyty B w odpowiedzi na pojawienie się swoistych dla nich antygenów. Dzięki ich wykorzystaniu możliwe jest nie tylko uwidocznienie, ale i dokładne zidentyfikowanie określonych frakcji białkowych. Na podstawie wyników immunofiksacji lekarz jest w stanie określić rodzaj immunoglobulin pojawiających się jako pojedynczy prążek monoklonalny.

Zanim wykona się test immunofiksacji białek surowicy, należy przeprowadzić ich elektroforezę. Materiałem biologicznym do badań jest zazwyczaj krew, w rzadszych przypadkach mocz lub płyn mózgowo-rdzeniowy. Białka w trakcie elektroforezy za sprawą ładunku elektrycznego przesuwają się po żelu agarozowym o cienkim przekroju. Zgodnie z prawami fizyki odległość, jaką pokonają, uzależniona jest od ich ładunku elektrycznego, wielkości i kształtu. Do wyjściowego materiału dodaje się barwnik wiążący się z białkami, aby całość była lepiej widoczna w żelu w postaci prążka. Efekt to rozdzielone pasma białek. Ich szerokość świadczy o ilości. Badacze mogą zapisać ten wynik w postaci pików, których wielkość jest wprost proporcjonalna do ilości białka. Prążki obecne w żelu można następnie zaklasyfikować do jednego z rodzajów przeciwciał łańcucha ciężkiego, np. IgG, IgA czy IgM, lub łańcuchów określanych jako lekkie – lambda lub kappa.

Zobacz film i sprawdź z czego składa się krew: 

Kiedy wykonuje się immunofiksację białek?

Badanie immunifiksacji białek wykorzystuje się, jeśli istnieje podejrzenia chorób o nazwie gammapatie monoklonalne. Jest to szereg schorzeń powodujących upośledzenie układu odpornościowego. W przebiegu gammapatii monoklonalnych obserwuje się dysfunkcje jednego z białek układu immunologicznego. Celem badań jest zatem wykrycie nieprawidłowości i identyfikacja białka, które jest tego powodem. W większości przypadków immunofiksacja zalecana jest osobom w trakcie leczenia szpiczaka mnogiego, po to aby kontrolować dynamikę zmian stężenia białka monoklonalnego w płynach biologicznych.

Jak wykonuje się taki test? Nie wymaga on specjalnego przygotowania. Materiał biologiczny, którym jest zazwyczaj krew, pobiera się w warunkach ambulatoryjnych z żyły łokciowej. U osób, u których nie doszło do zmian funkcjonalnych białek, nie powinno się wykryć obecności białek monoklonalnych. Nie należy analizować wyników na własną rękę. Każdorazowo powinno się przedyskutować je z lekarzem prowadzącym. Jakie choroby można wykryć za pomocą badania immunofiksacji białek? Wymienia się wśród nich głównie białaczkę, chłoniaka, amyloidozę, szpiczaka mnogiego i makroglobulinemię Waldenstroma.

Czym są gammapatie monoklonalne?

Gammapatie monoklonalne to szeroki zbiór schorzeń, których etiologia nie została jeszcze do końca poznana. Wspólnym mianownikiem każdej z nich jest jednakże obecność nieprawidłowego białka. Takie upośledzenie układu immunologicznego doprowadza do jego osłabienia. Białko, określane w gammapatiach monoklonalnych jako białko M, może doprowadzić do uszkodzenia nerek oraz układu krzepnięcia. Komórki, które produkowane są przez plazmocyty, odpowiadać mogą również za osteoporozę i anemię.

Kto jest najbardziej narażony na rozwój gammapatii monoklonalnych? Okazuje się, że prawdopodobieństwo obecności białka M rośnie wraz z wiekiem – od 1% u ludzi w wieku 25 lat, do 3% wśród populacji 70 latków. U niektórych schorzenie to może przebiegać bezobjawowo. Jako że gammapatiami nazywa się wiele jednostek chorobowych, dokonano ich szczegółowej klasyfikacji.

Pierwszy podział uwzględnia nieokreślone znaczenie chorób, które przebiegają bez większych objawów. Najczęściej towarzyszą chorobom nowotworowym, w tym piersi, nerek, prostaty, ale również cytomegalii i przewlekłym chorobom wątroby czy stawów.

Druga klasyfikacja obejmuje gammapatie monoklonalne o złośliwym przebiegu. Są to choroby, które dają specyficzne objawy i mają charakter postępujący. Wśród takich chorób wyróżnia się białaczkę plazmocytową, szpiczaka mnogiego, zespól POEMS, makroglobulinemię Waldenstroma, skrobiawicę pierwotną i wtórną czy chorobę łańcuchów ciężkich.

Leczenie gammapatii monoklonalnych jest uzależnione od wykrytej jednostki chorobowej, wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Bibliografia:

1. H. Drac, Polineuropatie w gammapatiach monoklonalnych, Polski Przegląd Neurologiczny 2009;5(2):80-87.