Wszawica nie jest problemem związanym z brakiem higieny, ale jest chorobą pasożytniczą. Gnidy są równie poważnym problemem, ponieważ aby się ich pozbyć, nie wystarczy tylko umycie głowy. Niekiedy, ze względu na swoją barwę i kształt, są mylone z łupieżem.

Wszy i gnidy – jak wyglądają gnidy?

Wszy są ludzkim pasożytem, który najszybciej rozprzestrzenia się w skupiskach ludzi, a zwłaszcza dzieci, które nie mają oporów związanych z pożyczaniem od siebie czapek, szalików, opasek czy innych przedmiotów, które mają styczność z włosami. Objawem alarmującym jest sytuacja, w której dziecko uskarża się na swędzenie głowy bądź po prostu widocznie się drapie. Uczniom i przedszkolakom powinno się sprawdzać włosy co około dwa tygodnie, a u dziecka powracającego z kolonii kontrolę należy przeprowadzić niezwłocznie.

Wszy żywią się krwią i bytują przy skórze głowy, dlatego są trudne do zauważenia. Dużo łatwiej zauważyć ich owalne jaja, ze względu na ich białawą lub żółto-białawą barwę. Są mocno przytwierdzone do nasady włosa, dlatego samo mycie i czesanie nie wystarczy, aby się ich pozbyć.

Gnidy we włosach – czy są podobne do łupieżu?

Gnidy wszy są dużym problemem i faktycznie na pierwszy rzut oka można pomylić je z łupieżem. Są zbliżone do niego wielkością, ale różnią się kształtem. Podczas gdy łupież jest płaskim kawałkiem złuszczonego naskórka, gnidy są wypukłe i nie można ich tak łatwo oderwać od włosa. Aby się ich pozbyć, niezbędne jest użycie specjalnego preparatu w formie szamponu do zwalczania wszy i gnid, a następnie ich dokładne wyczesanie bądź ręczne usunięcie. W przypadku zauważenia gnidy na włosach dziecka trzeba przejrzeć włosy wszystkich domowników i przeprowadzić odwszawianie, jeśli jest to konieczne.

Z nieusuniętych jaj wykluwają się larwy, które bardzo szybko przekształcają się w dorosłe osobniki gotowe do rozmnażania. Dorosła wesz składa około ośmiu jaj na dobę.

Preparat na wszy i gnidy

Całość kuracji usuwającej wszy i gnidy trwa od 7 do 14 dni. Rozpoczyna się od zastosowania dostępnego bez recepty preparatu zwalczającego pasożyty i ich jaja, najczęściej w formie szamponu, ale również w formie sprayu, pianki, balsamu itp. Szampony na bazie bezpiecznych dla skóry dziecka substancji silikonowych działają przez odcięcie wszom dostępu powietrza. Należy unikać preparatów zawierających związki chemiczne – pestycydy. Dostępne na rynku płyny zwalczają wszawicę i gnidy bardzo skutecznie. Ich formuła pozwala na dotarcie do wszystkich miejsc. Przed zastosowaniem zawsze należy zapoznać się z dołączoną ulotką odnośnie zasad bezpiecznego stosowania, a zwłaszcza trzymania preparatów na włosach.

Zazwyczaj płyn należy nałożyć jeszcze na suche włosy i pozostawić na głowie przez około 15 min. Przed zmyciem wskazane jest wyczesanie włosów specjalnym grzebieniem z gęstymi i długimi ząbkami, który zazwyczaj jest dołączony do opakowania. Martwe wszy i gnidy należy wyczesać na wcześniej rozłożoną gazetę, aby upewnić się, że po zabiegu wszystkie zostaną wyrzucone do kosza. Żyjące wszy pozostawione na dywanie bądź pościeli mogą przedostać się na kolejnego żywiciela, dlatego walka z wszawicą wymaga nie tylko kuracji obejmującej głowę, ale również dokładanego wysprzątania mieszkania i wyprania bielizny pościelowej (najlepiej w 60°C) oraz wszelkich ubrań czy maskotek, które mogły mieć kontakt z włosami dziecka. Przedmioty plastikowe można wyparzyć we wrzątku, a rzeczy, których nie można prać, należy włożyć do plastikowego worka na około dwa tygodnie, aby odciąć pasożyty od dostępu tlenu. Aby osiągnąć najlepsze efekty, kurację należy powtórzyć po około 7 dniach. Rezultaty można ocenić dopiero po upływie około dwóch tygodni.

Jak pozbyć się gnid?

Gnidy wszy, których nie dało się wyczesać gęstym grzebieniem, należy usunąć z ręcznie z włosów – jest to mozolna i długotrwała czynność, ale tylko w ten sposób można pozbyć się wszystkich jaj. Martwe gnidy charakterystycznie „strzelają” pod palcami, co znacznie ułatwia ich odróżnienie od łupieżu.

W walce z wszawicą niezbędna jest też profilaktyka. Oczywiście wszy mogą rozprzestrzenić się w szkole bądź przedszkolu niezależnie od intencji rodziców i prowadzonych w domu zabiegów, ale w niektórych przypadkach, kiedy wszawica jest wyjątkowo odporna na preparaty, może być konieczne skrócenie włosów. Należy pamiętać, że ich obcięcie bez zastosowania kuracji nie oznacza pozbycia się wszy. Występują również przypadki, kiedy, mimo kilkukrotnego zastosowania szamponu, pasożyty nadal dokuczają. Niektóre, chociaż bardzo rzadko, są w stanie uodpornić się na część stosowanych preparatów, zwłaszcza jeżeli zwalczane są domowymi sposobami, np. mieszankami z użyciem octu bądź olejków eterycznych. Wówczas niezbędna jest wizyta u lekarza i zastosowanie leków do miejscowego użytku dostępnych tylko na receptę.