Dyskopatia lędźwiowa nazywana jest również przepukliną jądra miażdżystego. Jest to zespół objawów, u których podstaw tkwi zwyrodnienie dysków międzykręgowych. 

Dyskopatia lędźwiowa najczęściej dotyczy odcinków L5-S1, L3-4 oaz L4-5. Mogą ją poprzedzać epizody bólowe odcinka krzyżowo lędźwiowego, potocznie nazywane „korzonkami”. Schorzenie najczęściej dotyka osoby między 25. a 40. rokiem życia. Dyskopatia lędźwiowo-krzyżowa powstaje nagle i objawia się silnym bólem połączonym z reakcją obronną, czyli skrzywieniem kręgosłupa i/lub pochyleniem ciała do przodu.

Przyczyny dyskopatii lędźwiowej

Przyczyną dyskopatii kręgosłupa lędźwiowego w aż 95% przypadków jest niedobór genowy skutkujący niską jakością wiązań siarkowych włókien kolagenowych, które tworzą włóknisty pierścień tarczy międzykręgowej. Wpływ na wystąpienie schorzenia ma również przebyty uraz lub wiele urazów przeciążeniowych, które nasilają dolegliwości i mogą przyspieszyć pojawienie się choroby.

Dyskopatia lędźwiowa występuje u osób, które podnoszą ciężary powyżej 10% swojej masy ciała w sposób nieprawidłowy. Duży wpływ na pojawienie się schorzenia mają czynniki zawodowe, do których zalicza się wielogodzinną pracę biurową lub wielogodzinne kierowanie pojazdami mechanicznymi.

Do przyczyn wystąpienia dyskopatii lędźwiowej zalicza się także:

• fizjologiczne procesy starzenia się organizmu,
  
• patologie układu kostno-stawowego, np. anatomicznie wąski kanał kręgowy,
  
• otyłość,
  
• osteoporozę,
  
• długotrwałe wzmożone napięcie mięśni,
  
• zaburzenia hormonalne.
  

Objawy dyskopatii lędźwiowej

Do najczęstszych objawów dyskopatii lędźwiowej zalicza się:

• ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym – początkowo ostry, następnie przewlekły,
  
• promieniowanie bólu korzeniowego wzdłuż pośladka, stawu biodrowego oraz kończyny dolnej, aż do palców i krawędzi stopy,
  
• niedowład mięśni,
  
• zmniejszenie obwodu zajętej kończyny,
  
• wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych,
  
• ból zmniejsza się w czasie leżenia, nasila podczas chodzenia,
  
• zaburzenia czucia powierzchniowego w postaci parestezji i osłabienia – objawy neurologiczne dyskopatii lędźwiowej zależą od tego, jaki fragment kręgosłupa uległ uszkodzeniu.
  

Ból w dyskopatii lędźwiowej promieniuje w zależności od segmentu, który uległ uszkodzeniu:

• podobnie jak w rwie kulszowej, wzdłuż przedniej powierzchni uda do wewnętrznej kostki, przy czym na łydce po stronie przyśrodkowej czucie może być upośledzone – L4,
  
• wzdłuż tylnej powierzchni uda i podudzia aż do palucha oraz pierwszej przestrzeni międzypalcowej – L5,
  
• wzdłuż tylnej powierzchni uda do zewnętrznej kostki – S1.
  

Przy wielopoziomowej dyskopatii lędźwiowej ból promieniuje wzdłuż przedniej oraz tylnej powierzchni uda aż do palców.

Zobacz także: Lordoza lędźwiowa – zachowana i spłycona, objawy i ćwiczenia

Leczenie dyskopatii lędźwiowej

Leczenie dyskopatii lędźwiowej jest zachowawcze i polega najczęściej na kilkudniowym leżeniu oraz podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Chory musi wiedzieć, jak spać, aby maksymalnie zmniejszyć objawy bólowe dyskopatii lędźwiowej – konieczne jest stosowanie poduszki ortopedycznej oraz tzw. klina. Często stosowane jest leczenie ciepłem oraz terapia ułożeniowa w trójzgięciu w stawach kolanowym i biodrowym.

Po uzyskaniu poprawy następuje tzw. uruchomienie chorego, przy czym konieczne jest wykonane diagnostyki przyczynowej, której dokonuje się za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI). W przypadku gdy dolegliwości bólowe przejdą w stan przewlekły, konieczna jest fizykoterapia oraz terapia manualna, której celem jest lokalne działanie przeciwbólowe i neurostymulujące.

Decyzja o tym, jak leczyć dyskopatię lędźwiową, zależy od obrazu MRI. W razie potrzeby lekarz może zdecydować o trakcji wzdłuż osi długiej kręgosłupa lub przezskórnej stymulacji nerwów obwodowych. U często chorych stosowana jest terapia niespecyficzna, która obejmuje akupunkturę, lokalną krioterapię lub kriokomorę.

Dyskopatia lędźwiowa – operacja

Operacja dyskopatii lędźwiowej jest wykonywana tylko wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów. Operacja jest bezwzględnie wskazana, gdy nagle wystąpi masywny zespół bólowy z objawami porażennymi oraz potwierdzonym obrazowo zajęciem światła kanału kręgowego. Obecnie stosowane są różne metody leczenia chirurgicznego:

• standardowe usunięcie krążka międzykręgowego,
  
• usunięcie krążka międzykręgowego za pomocą narzędzi mikrochirurgicznych,
  
• przezskórne oddziaływanie na krążek międzykręgowy, np. za pomocą lasera lub fal o wysokiej częstotliwości.
  

Dyskopatia lędźwiowa – rehabilitacja i ćwiczenia

Rehabilitacja jest niezbędnym elementem leczenia dyskopatii lędźwiowej. Wskazana jest zwłaszcza terapia manualna, obejmująca zabiegi mobilizacji, manipulacji, neuromobilizacji oraz rozciągania. Chory powinien także wykonywać ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, które pozwalają skutecznie zmniejszyć dolegliwości bólowe towarzyszące dyskopatii lędźwiowej. Leczenie domowe dyskopatii lędźwiowej to przede wszystkim dbanie o prawidłową masę ciała, właściwą pozycję podczas snu, wykonywanie ćwiczeń oraz stosowanie prawidłowych technik podnoszenia ciężkich przedmiotów.