Drganie powieki jest wynikiem niekontrolowanych, krótkotrwałych skurczów mięśnia okrężnego oka. Znajduje się on pod skórą i w warunkach fizjologicznych powoduje zamykanie lub zaciskanie powiek. 

Mięsień, który zwykle pracuje całą swoją objętością, w warunkach chorobowych może kurczyć się tylko w określonej części, co subiektywnie sprawia wrażenie, że porusza się jedynie górna lub dolna powieka albo że do chodzi do nieskoordynowanych drgań. Powodem drżenia mogą być liczne czynniki miejscowe lub ogólnoustrojowe.

Przyczyny drżenia powiek

Drgania powiek są w swej istocie czymś innym niż częste mruganie i lekarz zwykle odróżnia te stany. Z praktycznego punktu widzenia można je rozpatrywać łącznie.

Zobacz także: Ból oka połączony z bólem głowy oraz podczas mrugania

Miejscowe przyczyny drgania powiek związane są najczęściej z różnego typu podrażnieniami, drobnymi uszkodzeniami lub stanem zapalnym struktur, które znajdują się w pobliżu mięśnia okrężnego i wywołują nieswoiste reakcje z jego strony. 

Możliwe powody to np. 

• zespół suchego oka, 
  
• stany zapalne spojówek, rogówki, brzegów powiek,
  
• tworzący się jęczmień. 
  

W diagnostyce różnicowej należy też uwzględnić rozwijające się choroby tęczówki lub naczyniówki oka. Stymulacja omawianego objawu może pochodzić również z nerwu czuciowego, który znajduje się w pobliżu powiek i reaguje nieprawidłowo ze względu na zmiany zapalne, ucisk lub obrzęk wywołany drobnym nawet urazem.

Odrębną grupę przyczyn drgania powiek stanowią zaburzenia snu (zarówno ilościowe, jak i związane z rytmem wypoczynku) oraz zmęczenie, stres lub niedoborowa dieta. Te trzy ostatnie czynniki bywają dodatkowo powodem odwodnienia lub zaburzeń elektrolitowych. Stany te wpływają na przewodzenie nerwowo-mięśniowe i mogą wywoływać lub nasilać drżenia w obrębie mięśnia okrężnego.

Wielu badaczy i klinicystów wiąże drżenia powiek z niedoborami niektórych mikroelementów i witamin. Są one często przyczyną jednoczesnego występowania skurczów mięśni szkieletowych, głównie w obrębie kończyn dolnych. 

Objawy mogą się w tych sytuacjach stawać bardzo uciążliwe, budzić chorego w nocy i utrudniać normalne funkcjonowanie. Podkreśla się przede wszystkim stany niedostatku magnezu, witaminy D3 i zaburzenia gospodarki potasowo-wapniowej. 

W większości przypadków suplementacja łatwo przyswajalnymi preparatami magnezu może zdecydowanie poprawić sytuację.

Drżenia powiek w chorobach ogólnoustrojowych

Choć przyczyna tego zjawiska najczęściej bywa banalna i łatwa do wyleczenia, drgania mięśnia okrężnego oka mogą być objawem poważnych chorób, głównie o podłożu neurologicznym. 

W różnicowaniu powodów przewlekłych drgań uwzględnia się przede wszystkim stwardnienie rozsiane, porażenie nerwu twarzowego, połowiczy kurcz twarzy, dystonie (choroby układu nerwowego prowadzące do napadowego występowania ruchów mimowolnych) oraz zespół Tourette’a.

Drganie powiek może mieć też podłoże emocjonalne. Okazjonalnie pojawia się ono u osób znajdujących się pod wpływem silnych przeżyć (stres, osobista tragedia, zagrożenie), a przewlekle spotyka się je w przypadkach silnych nerwic, szczególnie tych z mocno wyrażonymi objawami wegetatywnymi.

Wszystkie stany, które nie ustępują w przeciągu kilku-, kilkunastu dni standardowego leczenia, powinny być szczegółowo diagnozowane w celu wykluczenia organicznych schorzeń układu nerwowego.

Jak radzić sobie z drganiem powiek?

Pojawienie się drżenia powiek powinno być sygnałem do usystematyzowania trybu życia, skorygowania zwyczajów żywieniowych i doraźnego usunięcia niedoborów za pomocą preparatów zawierających mikroelementy i witaminy.

Należy pamiętać o tym, że przyjmowanie suplementów powinno być wyłącznie sposobem szybkiego likwidowania uciążliwości związanej ze skurczami powiek, a nie metodą radzenia sobie z tym problemem w sposób ciągły. 

Rozwiązaniem jest odpowiednie dostosowanie jadłospisu poprzez zwiększenie w nim zawartości warzyw, owoców, innych elementów bogatych w magnez, potas i witaminę D3.

Przyjmowanie zwiększonych dawek tych ważnych składników powinno być skojarzone z ograniczeniem lub eliminacją spożycia alkoholu, kawy oraz palenia tytoniu, ponieważ te używki są odpowiedzialne za nadmierną eliminację mikroelementów z organizmu.

Duży wpływ na ustąpienie objawów ma również zapewnienie odpowiedniej ilości snu, zachowanie właściwego i regularnego rytmu pracy i wypoczynku, eliminacja stresu.

Należy zwrócić się do lekarza, jeżeli drgania powiek utrzymują się przez dłuższy czas albo ich intensywność się zwiększa, szczególnie jeśli towarzyszą im:

• objawy oczne (stan zapalny, zaburzenia widzenia, opadanie powiek),
•  zaburzenia rytmu serca,
• problemy z układem krążenia, trawiennym lub moczowym,
  
• uporczywe skurcze mięśni.
  

Wykonanie pełnej diagnostyki pozwoli w takiej sytuacji na wyeliminowanie bądź rozpoznanie schorzenia organicznego, będącego przyczyną drgania powiek. W przypadku zaburzeń czynnościowych (nerwicowych) należy rozważyć celowość psychoterapii zmierzającej m.in. do usunięcia ich objawów.