Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego, a na każdą z nich przypada jeszcze kilka elementów. Narząd ten jest bardzo narażony na działanie chorobotwórczych bakterii ze względu na panujące w nim sprzyjające zakażeniu warunki, a zwłaszcza ciepło i wilgoć. Jedną z konsekwencji namnażania się bakterii jest czyrak w uchu, który rozwija się i rośnie przez około 2 tygodnie.

Czym jest czyrak w uchu?

Czyrak w uchu to szczególnie bolesne, zapalne obrzmienie mieszka włosowego, przekształcające się w ropień. Jest to powierzchowne zakażenie tkanek miękkich o stosunkowo łagodnym przebiegu, które nie powoduje zagrożenia życia. W znaczącej większości przypadków występuje czyrak ucha zewnętrznego. Lokalizacje w innych częściach tego narządu są rzadko spotykane.

Choroba rozwija się przeważnie u osób z niedoborami immunologicznymi oraz chorych na cukrzycę, choroby nerek i o ogólnym wyniszczeniu organizmu, narażonych na przebywanie w złych warunkach higienicznych. Ponadto czyraki rozwijają się często u nurków, pływaków i osób uprawiających inne sporty wodne.

Przyczyny powstania czyraka ucha

Czyrak ucha pojawia się na skutek zakażenia bakteryjnego mieszków włosowych i gruczołów łojowych, do którego dochodzi po uszkodzeniu skóry przez drapanie czy zbyt energiczne czyszczenie ucha, a także przez wykorzystywanie do tego niewłaściwych przedmiotów. Specjaliści donoszą o etiologii gronkowcowej tego schorzenia. Znacznie rzadziej odpowiada za nie zakażenie paciorkowcem.

Ucho uważane jest za jedną z części ciała wykazujących najlepsze warunki dla namnażania się bakterii i grzybów. Podstawę do tego stanowi zwłaszcza nadmiar wilgoci, pod wpływem której wnętrze kanału słuchowego rozpulchnia się, tworząc dobre warunki do rozwoju drobnoustrojów. Sprzyjają temu wąskie przewody słuchowe zewnętrzne. Ryzyko powstania czyraka zwiększają kąpiele w brudnych zbiornikach wodnych. Czynnikiem sprawczym może być powtarzające się niedokładne wytarcie uszu po myciu. Do pojawienia się czyraków predysponuje częste przebywanie w miejscach o wysokiej wilgotności i temperaturze (np. w saunie). Badania donoszą, że takie zmiany rozwijają się często u osób narażonych na działanie klimatyzacji, zmiany temperatury i wilgotności. Ponadto powstanie czyraka może być spowodowane odkładaniem się nadmiaru woskowiny w przewodzie słuchowym.

Zobaczcie, jakie funkcje pełni skóra człowieka:

Objawy czyraka ucha

We wnętrzu czyraka znajduje się ropa bądź ropa połączona z krwią, które tworzą tzw. czop, czyli narośl wypełnioną płynem surowiczym. Ich pojawienie się poprzedza swędzenie i opuchlizna. Charakterystycznymi dla czyraka ucha objawami są m.in.: silny i pulsujący ból ucha, który promieniuje w kierunku oka i zębów, przytłumiony słuch, dzwonienie w uchu, pieczenie, zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie ucha i sączenie się cuchnącej wydzieliny. Chorzy wskazują na uczucie przeszkody i pełności w uchu. Objawom tym towarzyszą zazwyczaj także niespecyficzne dolegliwości w postaci ogólnego rozbicia, podwyższonej temperatury ciała, braku apetytu i powiększonych węzłów chłonnych w okolicy szyi. Nieleczony czyrak może się stać podłożem do powstania zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok, zakażenia mózgu, zapalenia szpiku, zapalenia wsierdzia lub posocznicy.

Leczenie czyraka ucha

Zanim podejmie się odpowiednie leczenie czyraka, niezbędna jest prawidłowa diagnostyka chorego. W laryngologii powszechne zastosowanie ma otoskopia, inaczej wziernikowanie ucha. Jest to badanie, podczas którego ocenia się przewód słuchowy. Diagnoza może być potwierdzona wymazem pobranym z ucha.

Lekarz dobiera leczenie w sposób indywidualny, biorąc pod uwagę wielkość zmian i rodzaj objawów współtowarzyszących. Laryngolog przepisuje zazwyczaj choremu środki farmaceutyczne w postaci kropli do uszu. Niekiedy konieczne staje się zażywanie antybiotyków i sterydów. Zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Lekarz oczyszcza ucho z zakażonej wydzieliny, wykonując tzw. drenaż. Czasem wymagane jest chirurgiczne nacięcie ropnia. Takie formy usuwania zmiany należy wykonywać wyłącznie w sterylnych warunkach. Czyraków nie można samodzielnie nacinać ani wyciskać, ponieważ może zakończyć się to większym zakażeniem i tworzeniem się nowych guzków.

Czyrak w uchu – domowe sposoby

Złagodzenie objawów przynieść mogą także domowe rozwiązania, ale należy mieć na uwadze, że jedynie wspomagają one fachowa terapię. Zaleca się zwłaszcza stosowanie ciepłych okładów na ucho. W tym celu można wykorzystać termofor czy butelkę wypełnioną gorącą wodą albo rozgrzany ręcznik. Ranę należy przemywać wacikiem nasączonym wodą utlenioną, co w dużym stopniu zapobiegnie przenoszeniu się infekcji po ciele. W tym celu zaleca się także stosowanie spirytusu salicylowego czy płynu Acnosan, który działa antybakteryjnie i złuszczająco. Należy unikać czyszczenia uszu przy użyciu patyczków, gdyż uszkadzają one naskórek.

Można zastosować okłady ichtiolowe, które ułatwią wydostawanie się na zewnątrz zalegającej w uchu wydzieliny. Maść ichtiolowa to środek bakteriostatyczny i ułatwiający odchodzenie ropy. Ponadto wykazuje właściwości ściągające, przeciwbakteryjne, przeciwobrzękowe i miejscowo rozgrzewające.

Bibliografia:

1. Iwankiewicz S., Otolaryngologia, Warszawa, PZWL, 1991.

2. Grzegorzewska J., Choroby uszu, „Świat Zdrowia”, 2016, 5(97), s. 26–29.

3. Szczepański M., Nurek u laryngologa cz. 2, „Podwodny świat”, 2017, 5(115), s. 32–33.

4. Skarżyński H., Wybrane zagadnienia dotyczące utraty słuchu i leczenia najczęstszych jego uszkodzeń, „Kosmos Problemy Nauk Biologicznych”, 1998, 3(240), s. 375–382.

5. Barbaras, Choroby uszu, „Zdrowie w prezencie”, 2015, 4, s. 9–14.